نشانه شناسی نام ایران بر روی سکه های تاریخی

نشانه شناسی نام ایران بر روی سکه های تاریخی

به گزارش گلونی دکتر صفورا برومند، عضو هیئت علمی پژوهشکده تاریخ، در یک گفتگوی زنده اینستاگرامی، درباره نشانه‌شناسی نام ایران برروی سکه‌های تاریخی، صحبت کرد.

یکی از اسناد معتبر برای اثبات ایده ایران، بررسی و نشانه شناسی سکه‌های کشف شده باستانی است.

سکه‌ها، اسناد و مدارک گران‌بهایی از تاریخ و فرهنگ و هنر و مذهب ایران به ‌شمار می‌روند.

نشانه شناسی نام ایران بر روی سکه ها

در گفت‌وگو با وحید بهمن

نماشای گلونی را دنبال کنید

از نظر تاریخ‌نگاری استفاده از این منابع به مانند بررسی کتیبه‌ها و نقش برجسته‌های ساسانی بسیاری از مسائل تاریخی را به نظر می‌آورد.

این سکه‌ها از جنس طلا، نقره، برنز، و آلیاژی از قلع و سرب ضرب شده‌اند.

سکه‌های طلا را دینار و نقره را درهم می‌گفتند.

اشکانیان در مدت چهار قرن فرمانروایی تنها به ضرب سکه‌های نقره اکتفا نموده‌اند.

اما اردشیر یکم برای رقابت با رومیان و نمایش قدرت سیاسی و اقتصادی اقدام به ضرب سکه‌های طلای دینار نمود.

وزن این سکه‌های طلای ساسانی هم وزن طلای رومی بود.

بر سکه‌های شاهان پارس افسر و نشانه‌های شاهی، تصویر پرستشگاه، آتشدان با آتش شعله‌ور و مظاهری از ماه و ستاره و نقش اهورامزدا ضرب شده است.

این نشانه‌ها بیانگر این مسئله است که در ایران بر خلاف دیگر نواحی آتش مقدس را ستایش و اهورامزدا را پرستش می‌کردند و آئین کهن همچنان بر جای بوده‌ است.

بر روی سکه‌های شاهان پارس پیش از به پادشاهی رسیدن اردشیر بابکان تصویر شاه آن سرزمین و بر پشت سکه تصویر پدرش دیده می‌شود.

بر روی سکه نام و عنوان شاه به‌صورت «بغ (فرمانروا)، شاه» و بر پشت سکه نام و عنوان پدر شاه به‌صورت «فرزند بغ (فرمانروا) شاه» نوشته شده‌است.

آغاز تاریخ ضرب اولین سکه ساسانی که نام فرمانروایان ساسانی جایگزین نام شاهان دودمان پیشین شد، حدود سال ۲۰۹ میلادی دانسته می‌شود.

تقریباً تمامی سکه‌های ضرب خورده بعد از خسرو دوم از نظر صورت و لباس و تاج و عناصر پشت سکه به‌طور کامل به سکه‌های خسرو دوم شباهت دارند.

موارد استثنایی معدود، شامل سکه‌های قباد دوم، اردشیر سوم، پوران و قسمتی از سکه‌های یزدگرد سوم است.

در اواسط دوره ساسانی به بعد بین تصاویر ضرب شده روی سکه ها، دو موبد در دو سوی آتشدان نیز دیده می‌شوند.

سکه‌های معروف به سکه‌های کوشانی–ساسانی یا سکایی–ساسانی که از طرف نواب سلطنت قسمت شرقی دولت ایران (خراسان) ضرب شده، حاکی از این‌ست که تا زمان بهرام دوم این ایالت بزرگ در زیر فرمان یکی از شاهزادگان خانواده سلطنتی ملقب به کوشانشاه و بخشی از ایران بوده‌ است.

با انقراض سلسله ساسانی و استیلای اعراب بر ایران سکه‌های ساسانی تا سال ۶۵ هجری ضرب شده و رواج داشتند.

این سکه‌ها اغلب به تصویر خسرو پرویز و یزدگرد سوم مزین بوده است.

در روی سکه نام حاکم عرب با خط پهلوی (بجز حجاج بن یوسف که نامش به خط عربی نوشته شده) و در حاشیه خارجی سکه شعارهای دینی به خط عربی نوشته شده‌است. این سکه‌ها به عرب ساسانی مشهورند.

پایان پیام