کنکاشی بر مصرف کالاهای آسیب رسان
کنکاشی بر مصرف کالاهای آسیب رسان
به گزارش گلونی دومین نشست «کنکاشی بر مصرف کالاهای آسیب رسان» در سازمان نظام پزشکی برگزار شد.
چرا افزایش مالیات بر قیمت دخانیات لازم است؟
دومین نشست «کنکاشی بر مصرف کالاهای آسیب رسان» به همت سازمان نظام پزشکی کشور، معاونت اجتماعی فرهنگی دانشگاه علوم پزشکی تهران، سازمان جهاد دانشگاهی علوم پزشکی تهران و موسسه ملی تحقیقات سلامت برگزار شد.
در این جلسه داود دانش جعفری عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام، زهره الهیان نماینده مجلس یازدهم، مسعود حبیبی، معاون اجتماعی سازمان نظام پزشکی، عبدالرحمن رستمیان معاون فرهنگی دانشگاه علوم پزشکی تهران، علی اکبری ساری رییس موسسه ملی تحقیقات سلامت، ابوالفضل پاسبانی عضو مرکز پژوهش‌های توسعه و آینده‌نگری سازمان برنامه و بودجه، بهزاد ولی‌زاده رییس دبیرخانه ستاد کشوری کنترل دخانیات و آزاده نظری عضو کارگروه کنترل دخانیات وزارت بهداشت سخنرانی کردند.
این نشست در سه پنل مالیات بر سیگار در ایران، کاهش تقاضا و کاهش عرضه برگزار شد و نوید مقدم دبیری این جلسه را برعهده داشت.
آمار بالای ایران در مرگ زودرس و ناتوانی در اثر مصرف سیگار
علی اکبری ساری، استاد سیاستگذاری سلامت در ابتدای سخنان خود تاکید کرد که ایران یکی از بالاترین آمارها در مرگ زودرس و ناتوانی در اثر مصرف سیگار را دارد.
او سپس به هزینه‌های بیماریهای مرتبط با مصرف دخانیات پرداخت و گفت: بر اساس داده‌های سال ۲۰۱۴ هزینه‌های بیمارستانی بیماریهای مزمن تنفسی، بیماریهای ایسکمیک قلبی و سرطان ۷۵ میلیون دلار در سال است.
بیماریهای سرپایی سالانه ۱۸۶ میلیون هزینه ایجاد می‌کنند.
۱۵۰ میلیون دلار هزینه‌های غیرپزشکی مستقیم، ۲۴ میلیون دلار درآمد از دست رفته به خاطر ناخوشی‌ها و بیماریهای مصرف سیگار هستند.
رییس موسسه ملی تحقیقات سلامت البته این هزینه‌ها را ۲۰ درصد هزینه‌های ناشی از دخانیات خواند و گفت: عمده هزینه‌هایی که سیگار به جامعه تحمیل می‌کند هزینه‌هایی است که ما آنها را نمی‌بینیم.
کنکاشی بر مصرف کالاهای آسیب رسان
وی با ذکر اینکه اگر کشش‌پذیری مصرف سیگار ۰.۵ باشد و قیمت ۵۰ درصد بالا برود، حدوداً ۲۵ درصد مصرف آن کاهش پیدا می‌کند.
اگر ۲۵ درصد مصرف سیگار کاهش پیدا کند، چقدر سلامت افزایش پیدا می‌کند؟
چقدر از مرگ‌‌های زودرس کم می‌شود؟
چقدر ناتوانی‌‌های ناشی از بیماریهای منتسب به سیگار کاهش پیدا می‌کند؟
طبق مطالعاتی که در دنیا انجام شده، کشش‌پذیری تولید سلامت سیگار در دنیا حدود منفی ۰.۰۵ است.
این عدد نشان می‌دهد اگر یک درصد مصرف سیگار کاهش پیدا کند ۰.۰۵ درصد افزایش سلامت خواهیم داشت.
پس باز هم به مثال مالیات ۷۵ درصد برمی‌گردیم.
این مالیات حدود ۲۲ درصد مصرف را کاهش خواهد داد.
۲۲ درصد ضربدر ۰.۰۵ درصد هم سلامت بالا می‌رود.
حدود یک درصد مرگ کاهش پیدا می‌کند که عدد بسیار مهمی است.
دانش‌جعفری: درآمد حاصل از مالیات دخانیات می‌تواند یک درصد تولید ناخالص ملی باشد
داوود دانش جعفری دومین سخنران این نشست بود.
این استاد اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی با اشاره به جمله‌ای از آدام اسمیت که باید به قند، مشروبات الکلی و دخانیات مالیات حداکثری وضع کرد گفت: ماده ۶ کنوانسیون منع استفاده از مواد دخانی کشورها توافق کرده‌اند که از مکانیسم مالیات برای جلوگیری از مصرف تنباکو استفاده کنند.
او با بیان اینکه آمریکا توانسته با افزایش قیمت مالیات بر دخانیات میزان مصرف آن را کاهش دهد افزود: این کشور بعد از افزایش قیمت دخانیات رقم ۵۴ درصدی ابتلای مردان را به ۲۴ درصد رسانده است.
او ادامه داد: در کشورهایی که درآمد بالا دارند افزایش ۱۰ درصدی قیمت دخانیات به کاهش ۲.۵ تا ۵ درصدی مصرف آن منجر شده اما این اثر در کشورهای با درآمد متوسط و پایین به دو برابر می‌رسد.
چین کار فوق‌العاده‌ای انجام داده و میزان مصرف دخانیات را بین ۶ تا ۱۳درصد کاهش داده است.
دانش جعفری با انتقاد از مجلس درباره افزایش قیمت دخانیات در سال‌های گذشته ادامه داد: بر اساس مطالعات صورت گرفته با افزایش ۱۰ درصدی در قیمت سیگار مصرف آن ۴ درصد کاهش پیدا می‌کند و از بیماریهای قلبی تا ۱۷ درصد کاسته می‌شود اما متاسفانه مجلس در سال‌های گذشته در این مورد عملکرد خوبی نداشته است.
او ادامه داد: تاثیر افزایش مالیات دخانیات بر روی جوان دو برابر دیگران است چرا که آنها درآمد ندارند و افزایش قیمت می‌تواند نقش بازدارنده‌ای از مصرف سیگار در بین آنها داشته باشد.
دانش جعفری افزود: با فرض اینکه در ایران ۵۰ میلیارد نخ سیگار مصرف می‌شود می‌توانیم با افزایش مالیات بر دخانیات، حدود یک درصد تولید ناخالص داخلی درآمد داشته باشیم.
اما نکته مهم این است که این ۱۰ درصد نه بر روی قیمت درب کارخانه بلکه باید بر روی قیمت مصرف‌کننده اضافه شود که بر مصرف دخانیات نقش کنترل کننده داشته باشد.
زهره الهیان: تقاضای بالا برای سیگار خروجی تفکر لذت‌طلبانه اومانیسم است
زهره الهیان، نماینده مجلس یازدهم گفت: حیطه کالاهای آسیب رسان به سلامت بسیار وسیع است که از مواد روان گردان، مشروبات الکلی گرفته تا داروهای غیرمجاز و مواد آرایشی را که سرب دارند و سلامتی دخترهای جوان را به خطر می‌اندازد را در بر می‌گیرد.
بحث تراریخته هم مخالفین و موافقینی دارد با این حال عدم بیماری‌زایی آن اثبات نشده و جای تامل دارد.
الهیان با بیان اینکه در مورد مصرف سیگار و افزایش تقاضا باید سلسله عوامل و علل مصرف سیگار را بررسی کنیم گفت: بخشی از این سلسله عوامل فرهنگی است.
رسوخ تفکر در فرهنگ جامعه
متاسفانه تفکر اومانیسم در فرهنگ جامعه رسوخ کرده است.
عناصر اصلی این تفکر لذت‌طلبی و تنوع‌طلبی است می‌تواند خروجی‌اش افزایش تقاضا و مصرف سیگار باشد.
او با تاکید بر آنکه باید رویکرد خود در حوزه سلامت را از رویکرد درمان محور به رویکرد سلامت محور تغییر دهیم گفت: این تغییر بینش منجر به تغییر رفتار آحاد جامعه می‌شود.
ما باید بخشی از یک و نیم میلیون دلاری که صرف هزینه مصرف سیگار می‌کنیم را صرف آموزش و فرهنگ‌سازی کنیم که شاهد تقاضای بالا برای مصرف سیگار نباشیم.
این نماینده مجلس در ادامه به مصوبه اخیر کمیسیون تلفیق درباره افزایش قیمت دخانیات پرداخت و گفت: در اجرای ماده ۷۳ قانون برنامه ششم توسعه از ابتدای سال ۱۴۰۰به قیمت خرده فروشی هر نخ سیگار تولید داخل با نشان داخل ۵۰ تومان، تولید داخل با نشان بین‌المللی ۱۰۰ تومان و هر نخ سیگار وارداتی ۱۵۰ تومان و هر بسته ۵۰ گرمی تنباکوی قلیان ۱۰ هزار تومان به عنوان مالیات اضافه می‌شود.
رستمیان: دانشگاه عاری از دخانیات را از دانشگاه علوم پزشکی تهران کلید زدیم
عبدالرحمن رستمیان نماینده پیشین مجلس و معاون فرهنگی دانشگاه علوم پزشکی تهران نیز دومین سخنران پنل کاهش تقاضا بود. رستمیان با بیان اینکه تا قبل از امسال فقط در سال‌های ۸۵ و ۹۵ افزایش مالیات سیگار اتفاق افتاده است گفت: ما باید سالانه یک درصد از مصرف سیگار بکاهیم و همه افراد جامعه باید در این کار تلاش کنند.
به همین خاطر ما در دانشگاه علوم پزشکی تهران در توافق نامه‌ای با دانشگاه تهران توافقنامه‌ای برای کاهش مصرف دخانیات منعقد کردیم و الان دو کلینیک ترک دخانیات داریم.
رستمیان ادامه داد: ما در دانشگاه علوم پزشکی تهران رسما اعلام کردیم که می‌خواهیم یک سری بیمارستان‌ها و خوابگاه‌ها را عاری از دخانیات کنیم و اولین کارمان نصب تابلوی دانشگاه بدون دخانیات بر سر در ساختمان دانشگاه بود.
او ادامه داد: خیلی از دانشگاه‌های دنیا به سمت دانشگاه عاری از دخانیات رفته‌اند و بسیار فعال شده‌اند در حدی که می‌گویند کسی نباید جلوی بیمارستان ما سیگار بکشد.
اما متاسفانه جلوی بیمارستان‌های ما دکه‌های فروش سیگار وجود دارد.
چه اتفاقی در این کشور افتاده که همه مغازه‌ها و همه دکه‌های روزنامه فروشی سیگار می‌فروشند؟
در صورتی که فروش سیگار مجوز می‌خواهد.
علتش این است که فروش سیگار را سودآور کرده‌ایم.
رستمیان گفت: متاسفانه تبلیغات دخانیات فعالیت‌های ما را خنثی می‌کند.
ما در خیابان‌ها مغازه‌هایی را می‌بینیم که با تبلیغات زیبا و با انواع رنگ آمیزی‌ها و نورپردازی‌ها فروش دخانیات می‌کنند. کسی نباید بپرسد این مغازه‌ها برای این تبلیغات از کجا مجوز گرفته اند و چرا کماکان دارند فعالیت می‌کنند؟
دکتر نظری: در تبلیغات برای مقابله با دخانیات موفق نبوده‌ایم
آزاده نظری عضو کارگروه کنترل دخانیات وزارت بهداشت دیگر سخنران پنل کاهش عرضه بود.
نظری سخنان خود را با طرح این پرسش آغاز کرد که چرا با وجود تبلیغات گسترده برای کاهش مصرف دخانیات، صنعت دخانیات موفق‌تر عمل کرده است؟
عضو کارگروه کنترل دخانیات وزارت بهداشت افزود: یکی از اخبار صنایع دخانی در دی ماه امسال این بود که ۷۰ درصد تولیداتشان افزایش داشته است. این دقیقا در شرایط کرونایی اتفاق افتاده است.
صنعت دخانیات مخاطبان و مصرف‌کنندگان خود را از نظر سن، جنس، مرتبه اجتماعی و … دسته‌بندی می‌کند، برای مناطق ۲۲ گانه تهران کالاهای متنوع عرضه می‌کند و از ابزار تبلیغ و رسانه کار خود را انجام می‌دهد چرا که مخاطبان خود را می‌شناسد.
این صنعت می‌داند که مخاطب هر لحظه سلیقه‌اش تغییر می‌کند برای همین دوش به دوش با مصرف کننده حرکت می‌کند.
نظری با بیان اینکه پیام مثل گلوله تولید و ارسال می‌شود و اثر می‌گذارد گفت: اخیرا دو تیتر درباره افزایش قیمت دخانیات منتشر شد اول آنکه سیگار گران می‌شود ودیگری آنکه سیگاری‌ها جریمه می‌شوند.
در شرایطی که در بحران اقتصادی قرار داریم چنین تیترهایی واکنش افراد حتی افراد غیرسیگاری را برمی‌انگیزاند و به نفع صنعت دخانیات خواهد بود.
در خدمت صنعت دخانیات بوده‌ایم
ما با این قبیل پیام‌ها بدون آنکه خودمان بخواهیم در خدمت صنعت دخانیات بوده‌ایم.
او ادامه داد: پیام‌های ما به سوی مخاطب اغلب منفعلانه و در ۶۰ تا ۷۰ درصد مواقع به نفع ما نیستند چون اصلا کارشناسی شده نیستند.
در پیام‌ها اصلا به شرایط محیطی، اجتماعی و فرهنگی مخاطب نگاه نمی‌کنیم.
اگر می‌خواهیم تبلیغی انجام دهیم همان تبلیغی که برای منطقه یک استفاده می‌کنیم را برای مناطق دیگر هم به کار می‌بریم.
در صورتی که صنعت دخانیات این شرایط را فهمیده و شما با هر میزان پولی که در جیب دارید می‌توانید سیگار تهیه کنید.
پاسبانی: اگر دندان دولت به مالیات ناشی از سیگار عادت کند مگر می‌توان کشور را عاری از دخانیات کرد؟
ابوالفضل پاسبانی، عضو مرکز پژوهش‌های توسعه و آینده‌نگری سازمان برنامه و بودجه سخنران پنل کاهش عرضه این نشست بود.
او گفت: در اینکه مصرف سیگار سطح بهره‌وری را کاهش می‌دهد اجماع وجود دارد. اما آیا قیمت‌ها در حوزه مصرف سیگار به طور صددرصدی عمل می‌کند؟
کالاهای آسیب رسان
عضو مرکز پژوهش‌های توسعه و آینده نگری سازمان برنامه ادامه داد: تقاضا تابع قیمت است اما تابع مجموعه عوامل دیگری نیز هست. سیگار به خاطر ارزان بودن در کشور مصرف نمی‌شود، عادات و مصرف تظاهری در استفاده از سیگار موج می‌زند.
پاسبانی با بیان اینکه مالیات گرفتن از سیگار بیشتر حاشیه تولید و توزیع را کم می‌کند گفت: اتکای صرف به مالیات ریسک عملیاتی دارد. شما وقتی همه تخم مرغ‌هایتان را در یک سبد قرار دهید آنها را سالم به مقصد نمی‌رسانید.
هدف ما جامعه عاری از دخانیات است.
اما اگر پویا نگاه کنیم آیا اگر به جای مالیات ۵۰ درصدی مالیات ۵۰۰ درصدی هم وضع کنیم مصرف دخانیات به صفر می‌رسد یا آنکه فرد سیگاری اگر سنگ هم از آسمان ببارد سیگار می‌کشد؟
پاسبانی گفت: برای تحقق جامعه بدون دخانیات اولین قدم این است که فروش سیگار قانونی باشد که بتوانیم آن را رصد کنیم و اقتدار خود را نشان دهیم.
برای گام دوم هم تمام عرضه دخانیات کشور از مسیر غیربومی وارد شود.
کارخانه‌های دخانیات یکی پس از دیگری تعطیل شوند در این صورت واردات را می‌توان محدود کرد.
او ادامه داد: مالیات گرفتن از سیگار باید موقت باشد چرا که مالیات گرفتن می‌تواند القای مشروعیت کند.
وقتی شما از مشروبات الکلی مالیات نمی‌گیرید یعنی آن را مشروع نمی‌دانید.
ضمن آنکه اگر دولت یک درصد تولید ناخالص داخلی مالیات بگیرد و دندانش به آن عادت کند مگر می‌توان کشور را عاری از دخانیات کرد؟
مگر کسی می‌تواند حریف دولت شود؟
چرا فکر می‌کنیم اگر مثل فلان ایالت آمریکا مالیات دخانیات را بالا ببریم همان نتیجه را می‌گیریم؟
آیا این متغیرها جهان شمول هستند یا بسترهای نهادی وجود دارد؟
بی‌توجهی به بسترهای فرهنگی و … هنر نیست.
اگر مالیات ۱۰۰ درصدی بگیریم و تولید سیگار تعطیل شود آن موقع فرد در بالکن خانه‌اش توتون نمی‌کارد؟
بهزاد ولی‌زاده: چرا فکر می‌کنیم روشی که دنیا بر روی آن اجماع کرده است پاسخ نمی‌دهد؟
کنکاشی بر مصرف کالاهای آسیب رسان
بهزاد ولی‌زاده رییس دبیرخانه ستاد کشوری کنترل دخانیات نیز گفت: همه دنیا به این اجماع رسیده است که شش راهکار کاهش مصرف دخانیات داریم.
پایش، محافظت مردم از دود دخانیات، کمک به ترک دخانیات، هشداردهی به مردم در مضرات دخانیات، ممنوعیت تبلیغات به صورت جامع و افزایش مالیات بر قیمت دخانیات. از بین این شش راه مالیات بیشترین تاثیر را دارد.
ولی زاده ادامه داد: مستنداتی وجود دارد که مردم حتی خیلی از کالاهای ضروری خود مثل گوشت و ماهی و … را با افزایش قیمت از سفره خود حذف کرده اند. چرا فکر می‌کنیم روشی که دنیا بر روی آن اجماع کرده است پاسخ نمی‌دهد؟
ولی زاده افزود: در حوزه کاهش عرضه، سازمان جهانی سه راهکار پیشنهاد کرده: مقابله با قاچاق، ممنوعیت فروش به زیر ۱۸ سال و جایگزینی توتون.
الان کشاورزهایی که در عرصه توتون فعالیت می‌کنند از سوی شرکت‌های دخانی حمایت می‌شوند و وزارت کشاورزی و صنعت دخالتی نمی‌کنند.
شرکت‌های دخانی با وام‌هایی که به کشاورزان می‌دهند و کشاورزان نمی‌توانند وام‌ها را پرداخت کنند عملا آنها را به برده خود تبدیل می‌کنند و حتی زمین‌های کشاورزان را به خاطر بدهی هایشان می‌گیرند.
او در پایان گفت: وزارت صمت باید وضعیت عرضه محصولات دخانی را ساماندهی کند، همه را پروانه‌دار و کد رهگیری روی محصولات دخانیاتی را عملیاتی کند.
وزارت صنعت می‌گوید ۲۰ میلیارد نخ قاچاق در کشور وجود دارد.
باید پرسید دلیلش برای ارائه این رقم چیست؟
در حالی که برآوردهای ما حاکی از مصرف ۵۵میلیارد نخ سیگار در کشور است اما وزارت صمت می‌گوید ۷۵ میلیارد که بگویند ۲۰ میلیارد آن قاچاق است.
قاچاق را بزرگنمایی می‌کنند که بگویند اگر مالیات را بالا ببرید این ۲۰ میلیارد قاچاق دوبرابر می‌شود.
پایان پیام
کد خبر : 202541 ساعت خبر : 10:43 ب.ظ