دوپای سه انگشتی شمالی سازگار با مناطق خشک
به گزارش گلونی در کتاب اطلس پستانداران ایران که سازمان حفاظت از محیط زیست منتشر کرده است درباره دوپای سه‌انگشتی شمالی آمده است:
ویژگی‌های ظاهری: طول سر و بدن ۱۱۰ تا ۱۵۷ میلی‌متر، طول دم ۱۴۰ تا ۱۸۰ میلی‌متر، طول کف پای عقب ۵۹ تا ۶۷ میلی‌متر، طول گوش ۱۶ تا ۲۶ میلی‌متر و وزن حدود ۷۰ تا ۱۱۰ گرم است. شبیه دو پای مصری کوچک است.
پشت بدن با موهای جنایی تا زرد شنی و زیر بدن با موهای کاملا سفید پوشیده شده است.
دم مانند سایر دوپاها بلند و قسمت انتهایی آن پرمو است.
دسته موهای انتهایی سیاه رنگ و نوک آن سفید است.
پا سه انگشت دارد و کف آنها از موهای بلند پوشیده شده است.
پوشش موهای کف پانه مانند گونه‌های جنس Jaculus خیلی بلند و مسواکی شکل و نه به ظرافت و کوتاهی گونه‌های جنس Allactaga است.
دندان‌های پیشین برخلاف سایر در پاها که سفیدند، زرد رنگ و دارای شیار است.
در فک بالا یک جفت دندان پیش آسیا وجود دارد که وجه تمایز آن با جنس Jaculus است.
دوپای سه انگشتی شمالی
ویژگی‌های زیستی: شب گرد است. لانه‌های موقت و دائمی دارد.
نرها لانه‌های ساده و ماده‌ها لانه‌های پیچیده می‌سازند.
لانه‌های دائمی در عمق ۴۰ تا ۱۰۰ سانتی‌متری با راهروهایی به طول ۵ تا ۶ متر و لانه‌های موقت در عمق ۵۰ سانتی‌متری ساخته می‌شوند.
هر دو جنس درب لانه را در روز می‌بندند.
با مناطق خشک سازگاری زیادی داشته و به ندرت نیاز به نوشیدن آب پیدا می‌کند.
در فصل بهار از برگ‌های تازه و همچنین ریشه و پیاز گیاهان تغذیه می‌کند.
با رسیدن دانه‌ها از بذر گیاهان و در تمام فصول از حشرات و لارو آنها نیز تغذیه می‌کند.
از وضعیت تولیدمثلی این گونه در ایران اطلاعات چندانی در دست نیست.
فصل تولید مثل، بین ۲ تا ۲/۵ ماه در بخش‌های شمالی و ۸ تا ۹ ماه در بخش‌های جنوبی پراکندگی این گونه متفاوت است و بین ۱ تا ۴ بار در سال زایمان می‌کند.
مدت آبستنی حدود ۲۵ تا ۳۰ روز است.
زمستان خوابی از آبان تا اواخر اسفند است ولی فعالیت‌های زمستانه هم مشاهده شده است.
زیستگاه، پراکندگی و فراوانی: در تپه‌ها و بوته‌زارهای شنی در مناطق بیابانی و نیمه بیابانی زندگی می‌کند.
تاکنون از روستای احمد آباد در حاشیه منطقه حفاظت شده توران در استان سمنان گزارش شده است.
به احتمال فراوان در سرخس در استان خراسان رضوی، استان خراسان شمالی و ترکمن صحرا در استان گلستان نیز وجود دارد.
نوسانات جمعیتی کمی دارد و در سال‌های مساعد تراکم جمعیت به ۵ تا ۶ فرد در هکتار می‌رسد.
وضعیت حفاظتی: به دلیل جمعیت زیاد و پراکندگی وسیع جهانی در طبقه «کمترین نگرانی» (LC) فهرست سرخ IUCN قرار دارد.
پراکندگی این گونه در ایران بسیار محدود است و برای حفاظت از آن شناسایی دقیق پراکندگی و زیستگاه‌هایش ضروری است.
پایان پیام
