چهارشنبه سوری و تقدس آتش نزد اقوام آریایی

چهارشنبه سوری و تقدس آتش نزد اقوام آریایی

چهارشنبه سوری؛ روز آمد و شد محنت:

به گزارش گلونی چهارشنبه‌ سوری این روزها اگر بازآفرینی میدان جنگ نباشد از آن کم‌تر هم نیست.

بوی عیدی و کاغذ رنگی جایش را به بوی دود و آتش داده است.

طنین آوازهای فولکور بی‌‌رمق شده و جایش را صدای انفجار گرفته است.

می‌دانیم و بسیار شنیده‌ایم که روزگار همیشه بر این پاشنه‌‌ای که حالا هست نمی‌چرخیده زمان‌هایی هم بوده است که مردم از افغانستان و هندوستان تا عراق، از قفقاز تا خلیج فارس چهارشنبه‌‌ آخر سال را به شکل دیگری برگزار می‌کردند.

فعالیت‌های این روز عموما به قاشق‌زنی، تفال (فال کوزه و فال سوزن)، شال اندازی، کوزه شکنی، بوته‌ا‌فروزی، شعرخوانی، بخت گشایی و دود کردن اسفند اختصاص داشته:

به حق خدای آسمان

دور از گزندی در جهان

چون دود کردیم ما سپند

دودش رسد بر گوسپند

تا از مرض یابند نجات

از چشم بد یابند امان

چهارشنبه سوری و تقدس آتش نزد اقوام آریایی

هرچند در این پهنه گسترده جغرافیایی تفاوت‌های زبانی و فرهنگی مشخصا منجر به ایجاد تفاوت بین آئین‌ها و رسوم می‌شود با این حال آنچه در عین اختلاف بین اقوام مشترک است همواره سرورآمیز و به جاآوردنی بوده و در غروب آخرین سه‌شنبه سال بدان پرداخته می‌شده است.

در ادبیات فارسی سور هم به معنای جشن و هم به معنای سرخ آورده شده است و روح‌الامینی در این‌باره می‌گوید:

«هنوز در برخی از مناطق ایران نظیر اصفهان چهارشنبه سوری را چهارشنبه سرخی نیز می‌گویند»

و همچنین مراسم‌های آتش‌افروزی، آوازهای معمول در آن و تقدس آتش نزد اقوام آریایی این گمان که سوری در این ترکیب تاکید بر سرخی و آتش دارد را قوت می‌بخشد؛ سرخی تو از من، زردی من از تو.

از گذشته تا کنون این جشن به امید عبور از نحسی‌ها و سیاهی‌های سال گذشته و ورود پاکیزه و سلامت به سال نو برگزار شده است که هرکدام از آداب و رسوم نام‌برده به این امید دامن می‌زده‌اند.

امروزه با پنهان کردن رسوم کهن در پستو خانه‌ها و جاگزین کردن آن‌ها با نبایدها نه تنها نحسی سال گذشته از بین نمی‌رود بلکه تا سال آینده همراه ما خواهد آمد.

پایان پیام

نویسنده: کیمیا قنبری