محمدتقی دانش پژوه و تلاش‌ او برای یافتن ناشناخته‌ها

محمدتقی دانش پژوه و تلاش‌های او برای یافتن ناشناخته‌ها

به گزارش گلونی ۳۰ فروردین ۱۴۰۰ خورشیدی، صد و دهمین زادروز محمدتقی دانش‌پژوه است.

مردی که علاقه‌ وافری به منطق و متون فلسفی داشت و شیفته‌ کتاب بود.

از این رو با کوششی قابل ستایش عمر خود را صرف کتاب شناسی، نسخه شناسی، فهرست نگاری و گردآوری کتب مختلف و با ارزش نمود.

تا سن هجده سالگی در زادگاهش آمل به تحصیلات مقدماتی پرداخت. سپس به مدت دو سال در قم الهیات فرا گرفت و به آمل بازگشت و به آموختن زبان فرانسه مشغول شد. دانش‌پژوه بعدها زبان انگلیسی را نیز فرا گرفت.

در سال ۱۳۱۶ به تهران رفت و به آموخته‌های خود از زبان فرانسه افزود.

سپس دوره دانشکده معقول و منقول را در مدرسه سپهسالار جدید و دانش‌سرای عالی طی کرد و فلسفه و فقه آموخت و در سال ۱۳۲۰ لیسانس خود را دریافت نمود.

محمدتقی دانش پژوه

۱۳۱۹ آغاز کار دانش پژوه در کتابخانه دانشکده حقوق دانشگاه تهران بود.

در طول ۲۷ سال به مقام‌های معاونت کتابخانه، ریاست کتابخانه مرکزی و عضویت کمیته این کتابخانه درآمد.

دانش‌پژوه در دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه تهران به تدریس منطق، تاریخ فلسفه اسلامی، تاریخ خاورشناسان و روش تحقیق می‌پرداخت.

همچنین در سال ۱۳۴۹ دانشیار تمام وقت دانشکده ادبیات شد.

وی از طرف دانشگاه تهران و به دعوت رسمی دانشگاه هاروارد به شهرها و کشورهای متعددی در آسیا، اروپا و آمریکا سفر کرد تا فهرستی از نسخه‌های خطی و کتاب‌ها گردآوری کند.

همچنین از طرف دانشگاه شیکاگو در سال ۱۳۵۳ دعوت شد تا در بخش ایران شناسی و کتابخانه آن‌جا کار کند.

سپس به دعوت دانشگاه لس آنجلس فهرستی از خطوط فارسی، عربی و ترکی تهیه کرد و در دو ماه و نیم، پنج هزار عنوان کتاب را یادداشت برداشت.

دانش‌پژوه به گفته‌ خود تلاش کرد تا ناشناخته‌ها، گمشده‌ها و متونی که حاوی عقاید فیلسوفان، عارفان، ریاضی‌دانان، منطقیان و حوادث مضبوط توسط مورخان بوده را یافته و به چاپ برساند.

از کوشش‌های او در زمینه نسخه‌شناسی و کتاب‌شناسی می‌شود به کتاب‌های موسیقی، فهرست‌واره فقه، کتب اخلاق و سیاست و پیمان‌نامه‌ها اشاره کرد.

محمدتقی دانش پژوه به ادبیات علاقه‌مند بود و به گسترش زبان فارسی اهمیت می‌داد.

در مصاحبه‌ای نقل می‌کند: «یک عده گفتند شما چرا کتاب عربی را چاپ می‌کنید مقدمه را فارسی می‌نویسید؟ گفتم من ایرانی‌ام، زبانِ من، زبان فارسی است.»

زنده یاد محمدتقی دانش پژوه در ۲۷ آذر ۱۳۷۵ در تهران درگذشت و طبق وصیت نامه‌اش تمام شش هزار و هشتصد و یک کتابش به کتابخانه مجتبی مینوی اهدا شد.

پایان پیام

نویسنده: پریسا یارمحمدی، دانشجوی تاریخ دانشگاه علامه طباطبایی