باغ ایرانی و اهمیت این بنا در فرهنگ ملی

باغ ایرانی و اهمیت این بنا در فرهنگ ملی

به گزارش گلونی اقلیم خشک و نیمه خشک ایران باعث شده تا درخت و درختکاری و پرداختن به باغ‌ها برای مردم این سرزمین جلوه‌ای منحصر به فرد داشته باشد.

از آنجایی که جغرافیا و محیط در شکل‌دهی اعتقادات، باور‌ها و فرهنگ جمعی انسان‌ها همواره موثر بوده پس جای شبهه نیست که آب، آبادانی و سرسبزی در اعتقادات ایرانیان از جلوه‌ای دیگر برخوردار است.

از باورهای بومی و به جا مانده از روزگار باستان ایران که بگذریم به اهمیت باغ در فرهنگ اسلامی برخواهیم خورد.

باغ‌های بهشتی اسلامی تحت تاثیر توصیفات قرآنی و سایر منابع اسلامی ساخته شده‌اند و در آن‌ها علاوه بر لذایذ مادی، احساسی معنوی و قدسی نیز به انسان القا می‌شود.

با وجود این‌که گفته شد تصویر این باغ‌ها از منابع اسلامی استخراج شده‌اند تاثیر باغ‌های باستانی ایران بر آن‌ها را هرگز نباید نادیده بگیریم.

باغ ایرانی بنا فرهنگ غنی کشور ماست که گاهی زیر سایه موسیقی، ادبیات، صنایع و هنر‌هایی چون فرش‌بافی در عین آشکار بودن در نظر مردم کشورمان پنهان می‌ماند.

اهمیت این بنا در فرهنگ باستانی ایران و فرهنگ اسلامی باعث شده تا نقش پررنگ آن را در نگار‌گری‌ها، ادبیات و حتی زندگی مردم عادی ببینیم و تعداد زیادی باغ ایرانی در گوشه‌گوشه شهرها و شهرستان‌های ایران ساخته شود. باغ‌هایی چون باغ شاهزاده در کرمان، ایلگلی در تبریز، باغ گلشنِ طبس، تاج آباد نطنز، عفیف آباد شیراز، نقش جهان اصفهان و…

قدیمی‌ترین شاهد ما درباره باغ‌های ایرانی از کاوش‌های باستانی مربوط به پاسارگاد به دست آمده است که باغی همراه با نهرهای سنگی را به ما نشان می‌دهد و احتمال می‌رود طرح اولیه باغ توسط کوروش کبیر هخامنشی ریخته شده باشد.

معروف‌ترین باغ‌های ایرانی نیز در شهر کاشان جای گرفته‌اند. باغ فین کاشان قدیمی‌ترین باغ قابل استفاده است که از سال ۱۵۰۴ تا به امروز باقی مانده است.

یکی از اهداف ساختن باغ ایرانی کاستن از گرمای هوا بوده است. در این راستا در کنار گذرهای اصلی باغ چنار و درختان تنومند دیگری با سایه گسترده می‌کاشتند. در محوطه بیرونی صنوبر و در محل نشستن مردم نیز درختان میوه کاشته می‌شده است.

این نوع از درختکاری را مشخصا در باغ چهل ستون اصفهان که در دوران صفوی در آن بار عام داده می‌شده است، می‌توان مشاهده کرد.

باغ ایرانی از دیرباز با کنار هم قرار گرفتن کانال‌های آب، فواره‌ها، درختان سایه‌دار و پرثمر، گل‌هایی با رایحه بهشتی و البته همنشینی و مصاحبت همدلانه‌ مردم معنا پیدا می‌کرده است و به قول خواجه شیراز خوش‌تر ز عیش و صحبت و باغ و بهار چیست؟

پایان پیام

نویسنده: کیمیا قنبری