جندی شاپور یکی از اولین شهرهای دانشگاهی جهان

جندی شاپور یکی از اولین شهرهای دانشگاهی جهان

به گزارش گلونی جندی شاپور یا از قول فردوسی شاپور‌گرد یکی از شهرهای شاخص باستانی بود که به دست شاپور اول ساسانی به راه افتاد‌ و توانست تاثیر به سزایی بر جهان علمی روزگاران باستان بگذارد.

این شهر در شرق شوش، جنوب شرقی دزفول و شمال غربی شوشتر واقع شده و دو روایت متفاوت در رابطه با بنای اولیه آن در تاریخ آمده است.

پاره‌ای از مورخان اسلامی گفته‌اند چون شاپور با دختر قیصر روم پیمان ازدواج بست برای او شهری به مانند بیزانس و انطاکیه بنا ساخت و آن را جندی‌شاپور خواند.

دیگر مورخان اما معتقدند بنای این شهر را رومیانی که در جنگ میان شاپور و روم اسیر شدند ریخته‌اند و به دلیل فعالیت‌های عمرانی آن‌ها این شهر نزدیک به الگوی شهرسازی رومی ساخته شده است.

به هر روی این شهر توانست به عنوان شهر دانش و دانشمندان جهان باستان به طرز شگفت‌آوری در حوزه‌های نجوم، طب و فلسفه بدرخشد‌.

ترکیب تجربیات پزشکی سرزمین‌های هند، یونان، چین، مصر و بین‌النهرین در این شهر موجب شکل‌گیری مرکز علمی و آموزشی منحصر به فردی در این شهر شد.

عواملی چند به افزایش قوای علمی این شهر و جلسات علم‌آموزی‌اش کمک کرد. بسته شدن مدرسه الرها در ۴۸۹ میلادی و مهاجرت عالمان به جندی‌شاپور، توجه زیاد انوشیروان به علوم و فنون و شرکت او در جلسه‌های مناظرات دانشمندان، مهاجرت جمعی از فیلسوفان و دانشمندان آتنی پس از تعطیلی آکادمی آتن به دست یوستی‌نیانوس از جمله این عوامل بودند.

این مرکز علمی چندزبانه با مدرسان و علم‌آموزانی که از جای‌جای جهان آن دوران به سوی آن جذب می‌شدند با گذشت زمان و سقوط امپراتوری ساسانی رو به رکود رفت اما پس از به قدرت رسیدن عباسیان، انتخاب بغداد به عنوان مرکز جهان اسلام و اهمیت یافتن دوباره تیسفون (مداین) مجددا جایگاه خود را به واسطه حضور وزیران دانش‌دوست ایرانی عصر اول خلافت عباسی بازیافت.

این دوره با اوج نهضت ترجمه متون علمی به عربی مصادف شد و حتی جورجیس رئیس بیمارستان جندی‌شاپور به بغداد خوانده شد.

جندی‌شاپور توانست تا نیمه قرن سوم هجری با حمایت خاندان‌های بزرگ ایرانی و دانشمندان دایر مانده و رونق خود را حفظ کند و جهان‌بینی و علم دوره باستان را به جهان اسلامی منتقل سازد.

پایان پیام

نویسنده: کیمیا قنبری