حکومت ایلخانی و فروپاشی آن بر اثر مبارزات فرقه ای

حکومت ایلخانی و فروپاشی آن بر اثر مبارزات فرقه ای

به گزارش گلونی ابوسعید بهادرخان ایلخانی را آخرین سلطان بزرگ این حکومت و آخرین فرمانروای حقیقی آن دانسته‌اند.

پسر سلطان اولجایتو ایلخانی بین سال‌های ۷۱۷ تا ۷۳۶ هجری در حالی بر تخت حکمرانی ایلخانان تکیه زد که ۱۲ سال بیشتر نداشت و پدرش در بستر‌ مرگ سفارشش را به دیوانیان و امرا کرده بود تا با تلاش هرچه بیشتر او را که حکمران خراسان بود بر تخت سلطنت بنشانند.

با مرگ اولجایتو یکی از امرای مغولی به نام امیر چوپان که مسئولیت ابوسعید را برعهده داشت خود را به سرعت به پایتخت رسانید، ابوسعید را بر تخت نشاند و زمام قدرت را در دست گرفت.

امیرچوپان، داماد خاندان ایلخانی، در طی سال‌های همراهی با ابوسعید توانست قدرت و محبوبیت زیادی علی‌الخصوص نزد سلطان ماضی، اولجایتو به دست آورد و عملا ابوسعید را به حاشیه بکشاند.

امیرچوپان و پسرانش هر یک در گوشه و کنار سرزمین ایلخانان جایگاهی به دست آورده و توازن قدرت را به نفع خویش بر هم زدند. در این راه خواجه رشیدالدین فضل‌‌الله نیز همراه آنان بود.

قدرت‌گیری روزافزون خواجه و امیرچوپان موجبات حسادت تاج‌الدین علیشاه گیلانی و سایر اشراف را به وجود آورد و نخست خواجه رشید‌الدین و سپس امیرچوپان را به کام مرگ فرو برد.

مرگ این دو بزرگ باز هم مناسبات قدرت را در مملکت ایلخانان برهم زده و اشراف فئودال مغول را به پیروزی رساند.

نتیجه این امر از بین رفتن افراد دلسوز، مقتدر و مدبر در حکومت بود و ناتوانی مملکت در برابر یورش‌های پی‌در‌پی خارجی و داخلی را رقم زد.

از بین رفتن شخص تاج‌الدین علیشاه گیلانی که در قتل خواجه رشید‌الدین شرکت داشت بار دیگر سبب شد تا مقام وزارت از کاردانان آن خالی بماند و پیدا شدن فردی شایسته که توانایی نجات سلطنت از دست شورشیان را داشته باشد، به امری محال تبدیل شود.

ابوسعید بهادرخان به عنوان اولین ایلخانی که نام کامل ایرانی داشت در حالی به‌طور ناگهانی به سال ۷۳۶ هجری دیده از جهان فروبست که جانشینی برای خود انتخاب نکرده بود و سرزمینش را سراسر مبارزات فرقه‌ای، سرکشی اشراف فئودال مغول و گروه‌بندی‌های اشراف در دربار فرا گرفته بود و در این بین درگیری با روم و نیرو گرفتن شیوخ متصوفه نیز آتش نابسامانی را افزایش می‌دادند.

پس از ابوسعید شاهزادگانی چنگیزی به حکومت رسیدند اما هیچ‌یک نتوانستند آشفته‌بازار حکومت ایلخانی را مدیریت کرده، سر سلامت به در ببرند.

در نهایت مملکت ایلخانی به دست نخبگان طبقه اشراف تجزیه شد و هر یک مستقلا ایالتی برای خود قائل شدند و به حکومت پرداختند.

پایان پیام

نویسنده: کیمیا قنبری