نفوذ باورهای زردشتی در شاهنامه فردوسی

نفوذ باورهای زردشتی در شاهنامه فردوسی

به گزارش گلونی نشست تخصصی با موضوع فردوسی و شاهنامه توسط کانون ایرانشهر دانشگاه علامه طباطبایی و گروه رَشن با همکاری گلونی برگزار شد.

دکتر کلثوم غضنفری استادیار گروه تاریخ دانشگاه تهران یکی از سخنرانان این نشست بود.

موضوع نفوذ باورهای زردشتی در شاهنامه فردوسی یک موضوع گسترده است که می‌توان از ابعاد و زاوایای گوناگونی به این مسئله نگریست.

شاهنامه تاریخ ایران را از نخستین شاه تا ورود اسلام به ایران روایت می‌کند و در قرون چهارم و پنجم هجری در ایران اسلامی نوشته شده است.

نفوذ باورهای زردشتی در شاهنامه فردوسی

دیگر سخنرانی‌های این همایش را در این لینک ببینید.

نماشای گلونی را دنبال کنید

سرایش شاهنامه با وجود تعصباتی که حاکمان آن دوره داشتند بسیار دشوار بوده است.

حتی سخن گفتن هم در این باب با سختی روبه‌رو بوده است و مخاطبان شاهنامه افرادی بودند که از نظر زمانی بین چهار تا پنج قرن با متن شاهنامه فاصله داشتند.

فردوسی این اساطیر و داستان‌های کهن را به گونه‌ای در شاهنامه به نظم کشیده که باعث بروز حساسیت نشده بلکه این تاریخ و داستان‌ها را برای نسل‌های متوالی فارسی زبانان چه مسلمان و چه زردشتی جالب و شیرین کرده است.

طبق گفته نولدکه حماسه ملی تمام ایرانیان است. همزمان با شاهنامه فردوسی آثار دیگری هم پدید آمدند که از نظر برهه زمانی شباهت بسیار زیادی به شاهنامه فردوسی دارند اما در مجموع هیچ کدام از آنها به پای شاهنامه فردوسی نمی‌رسیدند تا مورد توجه عموم قرار بگیرد و به شکل این اثر در بازه‌های زمانی و دوره‌های مختلف محبوب باقی بماند.

از زمان سروده شدن تا مدت کوتاه بعد از آن ما موجه تاثیر بسیار زیاد شاهنامه می‌شویم و تاثیر زیادی بر فرهنگ و ادبیات ایران نهاده است.

درباره دلایل محبوبیت این اثر مورخان از جنبه‌های مختلفی به این اثر نگریسته‌اند بعضی از مورخان و پژوهشگران از سبک ادیبانه و حماسی این اثر صحبت کرده‌اند، برخی دیگر از ساخت معنایی و نقش آن در تقویت هویت ملی ایرانیان و موارد دیگر بررسی کرده‌اند و از جمله مواردی که به آن پرداخته شده است جنبه‌های دینی موجود در این اثر است.

با توجه به اینکه این اثر در باب تاریخ ایران باستان است و از طرف دیگر در دوران ایران اسلام به نظم در آمده است بنابراین عناصر یادی را هم از ادیان کهن ایران باستان و هم دینی که در زمان سرایش این اثر در ایران موجود بوده تاثیر پذیرفته است.

شاهنامه فردوسی یک مجموعه حماسی است اما انتظار نمی‌رود که در مجموعه‌های حماسی مباحث دینی به شکل عمیقی آورده شود.

پایان پیام

نویسنده: فاطمه نصیری راد