جنگ جهانی در ایران و حمله دول خارجی به مرزها

در ۸ مرداد ۱۴۰۰ 0

به گزارش گلونی شروع جنگ جهانی به منزله حمله روس، عثمانی و انگلستان به ایران بود.

با این که سه روز بعد از شروع جنگ، ایران بی‎‌طرفی خود را در مجامع بین‌المللی ابراز کرد اما دول خارجی به مرزهای ایران حمله بردند و فجایع غیر قابل تصوری را برای کشور و مردم رقم زدند. روس‎‌ها و عثمانی‎‌ها بر مرزهای شمال و شمال غربی تاختند و انگلیس‎‌ها از مرزهای جنوبی وارد ایران شدند.

آذربایجان در این دوران خط مقدم جنگ روسیه و عثمانی و بعدتر انگلستان بود. با اینکه روسیه ۱۰ هزار نفر نیرو در ایران داشت، هنگام اعلان جنگ با ترک‎‌های عثمانی نیروهای بیشتری روانه ایران کرد و اسناد تعداد این نیروها را ۷۰ هزار نفر در آذربایجان شمرده‎‌اند.

دو نیروی روس و عثمانی در مرزهای شمال و شمال غربی ایران به کشمکش و مبارزه پرداختند و غلات مردم را غارت کردند. مردمی که غالبا کشاورز بودند و جز گندم و برنج چیزی برای تناول نداشتند.

این دو نیرو در غارت خانه‎‌ها هم نهایت توان‌شان را به خرج دادند تا به حدی که گفته می‌شود؛ سربازهای روس برای تامین هیزم‎‌های خود چوب و الوار خانه‎‌های مردم را بیرون می‎‌آوردند و آتش می‎‌زدند.

در این بین دلالان و بازاریان نیز دست به احتکار غلات و مواد غذایی زدند، آن‎‌ها را عرضه نمی‎‌کردند و منتظر قیمت بالاتری برای فروش آن‎‌ها بودند. اما در نهایت عده‎‌ای معتقد بودند، کمبود مواد غذایی که قحطی را موجب می‎‌شد، به دلیل بی‎‌کفایتی و ناتوانی حکومت قاجار در برقراری نظم و آرامش است.

کشمکش‎‌ و قتل و غارت‎‌های روس و انگلیس، ناتوانی دولت و بی‎‌رحمی برخی از بازاریان همه و همه روز به روز به تعداد گرسنگان و بعد کشته‎‌شدگان ایران می‎‌افزود. این روند چنان صعودی بود که بعد از چندی سامان دادن اجساد تلف‎‌شدگان بر اثر قحطی غیر ممکن شد.

بر سر هر راه و جاده‎‌ای جسد مردگان پراکنده شد و تجمع طولانی مدت اجساد باعث گسترش بیماری‎‌های واگیرداری چون وبا شد. با ورود انگلیس‎‌ها به شمال اوضاع وخیم‎‌تر هم شد. اما همچنان بسیاری از زوایای این فجایع برای ما پنهان است.