معرفی اسکندرنامه ها و روایات مختلف از زندگی اسکندر

در ۷ شهریور ۱۴۰۰ 0

به گزارش گلونی اسکندر مقدونی در زمان حیات خود با جهان‌گشایی‌هایش شهرت بسیار زیادی در سرتاسر جهان باستان به دست آورد. اما شهرت او فقط در بین صفحات تاریخ خلاصه نشد و راه خود را در افسانه‌ها و ادبیات فارسی، عربی و یونانی و… هم پیدا کرد.

اسکندر با وجود شخصیت غاصبی که در براندازی حکومت هخامنشیان از خود نشان داد، از حیث استفاده زیاد از نام، شهرت و داستان زندگی‌اش در ادبیات، خصوصا ادبیات فارسی شخصیت معروفی است.

به طوری که در ادبیات فارسی اسکندرنامه‌های منظوم و منثور بسیار زیادی را شاهد هستیم. از جمله این اسکندرنامه‌ها می‌توان به داراب‌نامه، اخبار اسکندر، داستان اسکندر و داراب در شاهنامه، اسکندرنامه نظامی گنجوی، عبدالرحمان جامی و آیینه سکندری و غیره اشاره کنیم.

اسکندر‌نامه‌ به طور خلاصه کتابی است که سرگذشت اسکندر را شرح می‌دهد و دکتر بهار درباره اولین اسکندرنامه‌ منثور می‌گوید: «اسکندرنامه شامل داستان اسکندر ذوالقرنین است که مولف آن، ذوالقرنین صاحب شخصیت قرآنی را با اسکندر رومی یکی می‌شمارد و او را دخترزاده فیلقوس، قیصر روم می‌داند و پدر او را داراب، پسر بهمن بن اسفندیار می‌پندارد و پس از حروب وی با دارا سفر اسکندر را به عمان و هند و از آنجا به حجاز و یمن و مصر و اندلس و مغرب‌الشمس ذکر می‌کند… .»

این داستان‌ها اغلب ریشه‌ای تاریخی و حماسی دارند اما به مروز زمان وجوه تاریخی آن‌ها کم‌رنگ شده و با عجایب و خرافات همراه شده‌اند.

جدای از آثار منظوم و منثوری که با نام اسکندر گره خورده‌اند، روایاتی شفاهی هم از او در بین مردم وجود دارد که نسل به نسل و سینه به سینه بین آن‌ها منتقل و حفظ شده است.

برای مثال در بین مردم کازرون داستانی مربوط به اسکندر وجود دارد که در آن، این جهان‌گشای باستانی همراه با سپاهش به سمت این شهر می‌تازد و با ایستادگی‌ مردم مواجه می‌شود.