سیاه خروس یک پرنده اسرارآمیز و کمیاب است

در ۱۰ آذر ۱۴۰۰ 0

به گزارش گلونی در کتاب اطلس پرندگان ایران که سازمان حفاظت از محیط زیست منتشر کرده است درباره سیاه خروس آمده است:

ویژگی‌های ظاهری: طول بدن پرنده نر ۵۰ تا ۵۵ سانتی‌متر، طول بدن پرنده ماده ۳۷ تا ۴۲ سانتی‌متر و گستردگی بال‌ها ۵۸ تا ۶۲ سانتی‌متر است.

تنها عضو خانواده سیاه خروس در ایران است.

نر و ماده متفاوت و فاقد تغییرات فصلی هستند.

پرنده نر در روتنه سیاه با جلای سبز و در زیرتنه سیاه با جلای آبی دیده می‌شود.

دم بلند و دو شاخه است و شاهپرهای كناری آن به سمت پایین انحناء یافته‌اند.

لكه كوچك سفید رنگی روی كتف‌ها و لكه قرمزی بالای چشم‌ها دارد.

همچنین پوشپرهای زیر بال‌ها سفید و در پرواز به خوبی قابل تشخیص است.

رنگ غالب بدن در پرنده ماده، قهوه‌ای روشن با راه‌راه عرضی سیاه و دم كوتاهتر از پرنده نر است و مانند آن انحناء ندارد.

پوشپرهای زیر بال‌ها روشن و قابل تشخیص است.

پرنده نابالغ شبیه به پرنده ماده و به سختی از آن تشخیص داده می‌شود.

ویژگی‌های زیستی

در جنگل‌های كوهستانی واقع در ارتفاع ۱۵۰۰ تا ۳۰۰۰ متری دیده می‌شود و زمستان‌ها بسته به مقدار بارش برف و در دسترس بودن مواد غذایی، به جنگل‌های مناطق كم ارتفاع‌تر مهاجرت می‌كند.

پرنده‌ای اجتماعی است و معمولا نرها و ماده‌ها در خارج از دوره جوجه‌آوری دسته‌های جدا از هم تشكیل می‌دهند.

از مواد گیاهی و به ندرت از بی‌مهره‌ها تغذیه می‌كند.

جوجه‌آوری از اواخر اردیبهشت تا اوایل خرداد در مناطق كوهستانی بالاتر از حد رویشی درختان آغاز می‌شود.

در این زمان نرها در ميعادگاه‌های سنتی «Lek» به دور هم جمع می‌شوند و اقدام به اجرای نمایش‌های جنسی زیبایی شامل جست‌زدن در هوا برای جلب توجه ماده‌ها می‌كنند.

سیستم جفتگیری در هم ریخته است.

ماده‌ها پس از جفتگیری از ميعادگاه دور شده و به طور منزوی آشیانه‌ای با گودی كم روی زمین‌های شیبدار و به طور پنهان بین پوشش گیاهی انبوه، زیر بوته‌ها یا بین صخره‌ها بنا می‌کنند و درونش را با علوفه، برگ‌ها و پر می‌پوشانند.

معمولا پنج تا شش و گاهی دو تا ۱۰ تخم نیمه بیضی، صاف، صیقلی، نخودی مایل به كرم كمرنگ، با خال‌ها و لكه‌های قهوه‌ای تا قهوه‌ای مایل به قرمز و به ابعاد ۳۵.۶ ×۵۲.۸ میلی‌متر می‌گذارد.

تفریخ تخم‌ها ۲۰ تا ۲۵ روز طول می‌كشد.

جوجه‌ها در بدو تولد پوشیده از كرك، توانمند و برای تغذیه مستقل از والدین هستند ولی تا حدود دو ماهگی توسط والدین مراقبت می‌شوند و اغلب در كنار اعضای خانواده اولین زمستان را سپری می‌‍كنند.

پراکنش و فراوانی: به صورت كمیاب، مقیم مرغزارها و درختزارهای برگریز كوه‌های كلیبر در آذربایجان شرقی است.

وضعیت حفاظت: جزء پرندگان نزدیك به تهدید (NT) است.

در ایران نیز جزء پرندگان در معرض خطر انقراض معرفی شده و دارای ارزش حفاظتی است.