فروغی درباره خیالات ترک ها برای منطقه چه نوشت؟

فروغی درباره خیالات ترک ها برای منطقه چه نوشت؟

به گزارش گلونی در کانال بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار بخشی از نوشته محمدعلی فروغی در سیاست‌نامه ذکاء‌الملک منتشر شده است. محمدعلی فروغی نوشته است:

اگر ترک‌ها به پیشرفت مقاصد امروزی خود موفق شوند و روزگار بگذارد بنیان کار خود را محکم کنند و اساس سیاست دنیا و اوضاع بین‌الملل نیز مانع خیالات خام نباشد، یقیناً هوا و هوس در سر خواهند داشت و ممکن است نسبت به ما خیالاتی بپزند و آن اَشکال مختلف می‌تواند داشته باشد.

یکی اینکه یک قسمت کوچک یا بزرگ از خاک ما را بخواهند متصرف شوند. هرچند این خیال با وجود دولت روسیه به ملاحظه قفقاز و ترکستان مستبعد است، ولیکن از کجا که مناسبات روسیه با قفقاز و ترکستان همیشه مثل امروز بماند و از کجا که یک وقت گرفتاری‌های روسیه در داخله یا خارجه برای اجرای مقاصد ترک‌ها موقع مناسب به دست ندهد و برای آن موقع من از افغانستان هم نگرانم. افغان‌ها به‌کلی در تحت نفوذ ترک‌اند. از ترکیه صاحب‌منصب و مستشار می‌گیرند و غیره…

خیالات ترک ها برای منطقه

ترک‌ها خود را فوق سایر ملل و لااقل فوق ملل شرق می‌دانند و نظری که درباره خودشان و سایر مشرق‌زمینی‌ها دارند نظیر آن است که قبل از جنگ، آلمان‌ها نسبت به سایر اروپایی‌ها و ملل دیگر داشتند، یعنی خود را مستحق بر سیادت بر ملل شرق می‌دانند و پس از آنکه تفوق اقتصادی و علمی و صنعتی و تمدنی خود را مسلم کردند درصدد برخواهند آمد که اگر به زور نباشد به رضا و رغبت سایر ملل مشرق را تابع و زیر بلیت خود قرار دهند و از حالا هواهای ملل اروپایی در سر دارند و اگر ما مثل گذشته غافل و خواب باشیم و ترک‌ها به پختگی و متانت کار کنند نظر به هم‌کیشی و مناسبات زبانی و نژادی و تمدنی و غیرها که در بین بوده و هست و می‌توان به وسیله تبلیغات و تدابیر دیگر قوت داد، این خطر ممکن است پیش بیاید و کسی هم جلوگیری نمی‌تواند بکند؛ زیرا که امری معنوی و طبیعی است.

این نگرانی‌های من بجا باشد یا نباشد یک مطلب مسلم است که هیچ ملتی بدون لیاقت و قابلیت دوام نمی‌کند و اقل مسائل این است که استقلال ظاهری یا معنوی خود را از دست می‌دهد.

در آتیه لشکرکشی و جنگ و جدال با توپ و تفنگ کم‌کم منسوخ می‌شود، اما کشمکش معنوی هیچ وقت از بین مردم مرتفع نخواهد شد.

هر قومی که خود را لایق و مستعد می‌سازد مخدوم می‌شود و ملت بی‌لیاقت خادم خواهد بود.

چنان‌که افراد مردم به حسب استعداد و لیاقت بعضی آقا و جماعتی نوکرند. و چون این ترتیب طبیعی و مقرون به عدالت است چاره هم ندارد.

نتیجه‌ای که از این مقدمات می‌خواهم بگیرم این است که باید کاری کرد که ملت ایران ملت شود و لیاقت پیدا کند و الا زیردست شدنش حتمی است.

زیردست ترک نشود زیردست عرب می‌شود و اوضاعی که امروز در ملت ایران می‌بینم جای بسی نگرانی است.

[سیاست‌نامه ذکاء‌الملک: مقاله‌ها، نامه‌ها و سخنرانی‌های سیاسی محمّدعلی فروغی، به‌کوشش ایرج افشار، هرمز همایون‌پور، تهران: انتشارات دکتر محمود افشار، ۱۴۰۰، ص ۱۵۲-۱۵۳]

ترقی و تمدن و نجات مملکت به قلم سید حسن تقی‌ زاده

پایان پیام