کتاب راهنمای میدانی قارچ های ایران منتشر شد
کتاب راهنمای میدانی قارچ های ایران منتشر شد
به گزارش گلونی کتاب راهنمای میدانی قارچ های ایران به قلم محمدرضا آصف شایان توسط انتشارات ایران شناسی منتشر شد.
در این کتاب حدود ۳۰۰ گونه از قارچ‌های مهم ایران به همراه تصاویر رنگی، نقشه پراکنش، توصیف ظاهری، رویشگاه و بستر رویش به همراه اطلاعاتی از سمی، خوراکی یا غیرخوراکی و دارویی‌بودن معرفی شده است.
در تهیه این کتاب از مستندات و مقالات به‌روز علمی و تجربیات نگارنده استفاده شده است.
مطالعه این کتاب می‌تواند برای متخصصان و دانشجویان قارچ‌شناسی و رشته‌های وابسته و به ویژه طبیعت‌گردان، ماجراجویان و علاقه‌مندان به دنیای شگرف قارچ‌ها مفید واقع شود.
کتاب راهنمای میدانی قارچ های ایران
محمدرضا آصف عضو هیئت علمی موسسه تحقیقات گیاه‌پزشکی کشور در پیشگفتار این کتاب آورده است:
با وجود آنکه قریب به ۱۵۰ سال از آغاز مطالعات قارچ‌شناسی در ایران می‌گذرد و در طی این مدت نمونه‌برداری، جمع آوری و شناسایی قارچ‌های ایران و چاپ نتایج تحقیقات به شکل مقالات و خلاصه مقالات، به ویژه در سالیان اخیر به شکل مداوم به انجام رسیده است اما تاکنون هیچ منبعی برای شناسایی میدانی قارچ‌های ایران منتشر نشده است.
در طی حدود بیست سال که مشغول قارچ‌شناسی هستم، همواره در اندیشه تالیف راهنمای میدانی و اطلس قارچ‌های ایران بودم، اما این نیاز، به ویژه در طی سالیان اخیر که با رشد روزافزون علاقه‌مندی مردم و به ویژه جوانان به شناخت قارچ‌های ایران همراه بود بیشتر احساس گردید.
به‌طور کلی راهنماهای تشخیص میدانی (Field Guides) یکی از مهم‌ترین ابزارها جهت آشنایی جامعه به ویژه علاقه‌مندان آماتور و غیرمتخصص به موضوع بوده و انتشار آنها یکی از علائم گسترش مناسب آن شاخه از علم است.
ایده تدوین راهنمای تشخیص میدانی قارچ‌ها، از چند سال قبل همزمان با افزایش علاقه‌مندی مردم به این شاخه از علوم و مطرح کردن سوالات متعدد در خصوص آشنایی با دنیای بزرگ و شگفت‌انگیز قارچ‌ها، شناسایی عمومی قارچ‌ها، تشخیص قارچ‌های سمی، آشنایی با قارچ‌های خوراکی و دارویی و … شکل گرفته و با مسمومیت گسترده هموطنان در بهار سال ۱۳۹۷ اجرایی و ضروری‌تر شد.
اما با توجه به وجود حجم زیادی از اطلاعات نسبتا پراکنده و اینکه پیش از این هیچ راهنما یا مجموعه تشخیصی در خصوص قارچ‌های ایران به چاپ نرسیده بود، طبیعتا آماده‌سازی این مجموعه زمان و زحمت زیادی می‌طلبید.
به هرحال تصمیم به آماده‌سازی این مجموعه در ویراست نخست گرفته شده و آماده‌سازی مطالب و تصاویر در خصوص قارچ‌های شاخص ایران آغاز گردید.
در این مجموعه حدود ۳۰۰ گونه از گونه‌های مهم و کلیدی، سمی، خوراکی، دارویی و با رشد گسترده در ایران انتخاب و معرفی شده‌اند.
در مورد هرگونه، نام علمی و نام عمومی انگلیسی و فارسی (در صورت امکان) ارائه شده است.
با توجه به اینکه اسامی علمی قارچ‌ها همواره دستخوش تغییرات می‌شود بنابراین سعی شده است از جدیدترین اسامی علمی بر اساس بانک اطلاعاتی ایندکس قارچ‌ها (Index Fungorum) استفاده شود.
همچنین با توجه به اینکه پیش از این هیچگاه نام فارسی برای قارچ‌ها در ایران معرفی نشده بود، بنابراین اغلب نام‌های فارسی موجود در این مجموعه برای نخستین بار انتخاب و معرفی گردیده است.
با توجه به تعدد نام‌های عمومی انگلیسی و یا سایر زبان‌ها برای قارچ‌ها، مناسبت‌ترین و مرتبط‌ترین نام انتخاب و معادل فارسی برای آن درج گردید.
در کنار اسامی علمی و عمومی نمادی در خصوص خوراکی، سمی غیرکشنده یا سمی کشنده بودن قارچ، همزیستی و بستر رشدی قارچ درج شده است.
به دنبال نام‌های علمی و عمومی، توصیف مختصری از مشخصات ظاهری هرگونه که در محیط طبیعی قابل رویت و بررسی است ارائه شده است.
لازم به ذکر است تشخیص دقیق قارچ‌ها نیازمند مطالعات ماکروسکپی و میکروسکوپی و بررسی صفات متعدد است اما طبیعتا در این مجموعه به عنوان یک راهنمای میدانی (Field guide)، تنها صفاتی که بدون نیاز به امکانات آزمایشگاهی و میکروسکوپی و در طبیعت قابل رویت و بررسی هستند، ذکر شده است.
همچنین در توصیف ظاهری قارچ‌ها سعی شده است از اصطلاحات و واژه‌های پیچیده و تخصصی قارچ‌شناسی استفاده نشود تا متن برای افراد غیرمتخصص نیز قابل استفاده باشد.
در خصوص دو گروه مهم قارچ‌های سمی و قارچ‌های دارویی در صورت نیاز به کسب اطلاعات تخصصی بیشتر می‌توانید به دو اثر «قارچ‌های سمی ایران» و «قارچ‌های دارویی ایران» تالیف نگارنده مراجعه کنید.
پس از آن اطلاعاتی در خصوص پراکنش، زمان رویش و زیستگاه هر قارچ در ایران ارائه شده است. این اطلاعات بر پایه مقالات، خلاصه مقالات، نتایج طرح‌های تحقیقاتی و تجربیات و مشاهدات نگارنده بر پایه نمونه برداری‌های وسیع طی بیست سال گذشته است.
در خصوص قارچ‌های خوراکی، در صورت وجود قارچ‌های سمی مشابه، هشداری در خصوص شباهت به گونه‌های سمی داده شده است.
در نهایت تصویری از هر قارچ که حتی‌الامکان نشان دهنده صفات و ویژگی‌های بارز آن گونه یا گروه باشد ارائه شده است.
در مورد اغلب تصاویر از مجموعه تصاویر تهیه شده توسط نگارنده از طبیعت ایران استفاده شده است اما در مورد چند گونه، از تصاویر تهیه شده توسط آقایان عذار، رمضانی و آقاجانی و خانم‌ها جعفرپور، جدیدیان و نشاطی و در چند مورد از منابع معتبر قارچ‌شناسی استفاده گردیده است.
امید است مجموعه حاضر بتواند نقشی هرچند اندک در آشنایی بیشتر عموم مردم و علاقه‌مندان، با طبیعت سحرانگیز ایران و دنیای شگفت‌انگیز قارچ‌ها به عنوان یکی از بزرگ‌ترین و مهم‌ترین گروه‌های موجودات زنده و به طبع آن کاهش مخاطرات قارچ‌های سمی و افزایش استفاده صحیح از قارچ‌های خوراکی و دارویی داشته باشد.
با وجود حساسیت و دقت فراوان در تهیه این مجموعه، یقینا ایرادات و نواقصی وجود خواهد داشت که بدینوسیله از تمامی خوانندگان و به ویژه متخصصان تقاضا دارم که نظرات ارزشمند اصلاحی خود را به نگارنده ارسال نمایند تا در ویراست‌های بعدی لحاظ گردد.
محمدرضا آصف
عضو هیئت علمی موسسه تحقیقات گیاه‌پزشکی کشور
پایان پیام
کد خبر : 201493 ساعت خبر : 11:02 ق.ظ