ایمان معماریان: روند انقراض یوزپلنگ سریع‌ نیست

دکتر ایمان معماریان دامپزشک حیات‌وحش و دامپزشک یوزهای ایرانی به نام‌های دلبر و کوشکی در گفت‌وگو با گلونی فضای متفاوتی از حقایق حفاظت از یوزپلنگ ایرانی و آینده دلبر و کوشکی ارائه کرد.

گلونی: بعد از اعلام انجمن یوزپلنگ ایرانی درباره پایش‌های یوز و بیان این که فقط دو یوز ماده پایش‌کرده‌اند همه دارند در فضای مجازی درباره یوز حرف می‌زنند. چند درصد این حرف‌ها علمی است؟ در ۲۴ ساعت گذشته مطلب دندان‌گیری در تگلرام دیده‌اید؟
– اینکه ما دو تا یوز ماده دیده باشیم، دلیل نمی‌شود که دو تا یوز ایرانی ماده وجود دارد. پایش بستگی دارد به تعداد دوربین‌هایی که می‌گذاریم، به منطقه‌ای که در آن دوربین می‌گذاریم و به نحوه دوربین‌گذاری نیز بستگی دارد. همه این‌ها خیلی خیلی مهم هستند، برای این‌که بدانیم واقعا چقدر آمارمان دقیق خواهد بود. تازه اگر که تعداد کافی دوربین با نحوه صحیح در تمام منطقه‌هایی که یوز وجود دارد گذاشته شود باز هم از یک درصد خاصی از یوزها  می‌توانید تصویر بگیرید. و کلا یک چنین نظری اشتباه بوده و شاید هم به صورت اشتباه بیان شده است. یعنی آمارهای این چنینی دلیل نمی‌شود که بگوییم وضعیت یوزپلنگ‌ها خیلی بد است یا خیلی خوب است. هیچ کدام از این دو تا را نمی‌تواند نشان دهد.

گلونی: برخی از کارشناسان و دوست‌داران محیط زیست پیشنهاد می‌کنند یوز ماده از افریقا بیاوریم، آیا امکان‌پذیر است؟
– درباره این مسئله خیلی صحبت‌های غیرکارشناسی می‌شود. خب مردم یوزپلنگ را دوست دارند. شاید خیلی‌هایشان جدیدا با این‌ها آشنا شدند و می‌دانند که یوزپلنگ در ایران وجود دارد. بعضی‌ها فکر می‌کنند ماده‌ها را می‌شود از یک جایی به جای دیگر منتقل کرد و یا یوزپلنگ آفریقایی و آسیایی یکی هستند و مثلا می‌شود دو تا ماده از افریقا آورد این‌جا آزاد کرد و آن‌ها هم زنده می‌مانند و می‌روند با یوزپلنگ‌های ما جفت‌گیری می‌کنند و… این‌ها از جمله صحبت‌هایی است که می‌شود. البته افرادی که این حرف‌ها را می‌زنند دلشان برای حیات‌وحش می‌سوزد اما بهتر است با دلسوزی‌شان از کارشناسانی که سال‌ها وقت و عمرشان را برای یوز گذاشته‌اند حمایت کنند تا آن‌ها بتوانند راه‌های درست و علمی را پیش ببرند. برخی نباید عقاید غیرعلمی را تحمیل کنند به کارشناسان.

گلونی: برخی اعتقاد دارند باید از تجربه خارجی‌ها استفاده کرد. آیا اصلا خارجی‌ها تجربه مشابهی دارند؟
– از تجربه خارجی‌ها استفاده شده و می‌شود و خواهد شد و البته خیلی بهتر است که بدانیم ایران تنها کشور دنیاست که یوزپلنگ آسیایی کماکان در آن وجود دارد و هیچ کدام از همسایه‌های ما دیگر یوزپلنگ آسیایی را ندارند و این نشان می‌دهد که خیلی هم ایرانی‌ها کم تجربه در حفاظت نیستند و البته از تجربه خیلی از بزرگان حفاظت از حیات‌وحش در دنیا هم استفاده می‌کنند. هم پروژه یوزپلنگ آسیایی از این تجربه استفاده می‌کند و هم انجمن یوز حتما استفاده می‌کند و بدون شک همه دارند تلاش می‌کنند که بتوانند این گونه باارزش را در کشورمان حفظ کنند. این که ما ۲۰ تا ۳۰ سال پیش فکر می‌کردیم که یوزپلنگ آسیایی منقرض شده و الان می‌بینیم که منقرض نشده و به شدت در خطر انقراض است، چیز خوبی است، یعنی به ما کمک می‌کند که ما بدانیم که تهدیدهایش چیست. بیشتر دانستن باعث نمی‌شود که ما فکر کنیم که روند انقراض الان سریع تر شده؛ ما الان بیشتر می‌دانیم و مثلا تعداد بیشتری از یوزها را شناسایی می‌کنیم، بیشتر می‌دانیم که کجا می‌روند و به چه علت می‌میرند و خطراتی که آن‌ها را تهدید می‌کند چیست و این بیشتر دانستن نشان نمی‌دهد که روند انقراض سریع‌تر شده، فقط نشان می‌دهد که مشکلاتی وجود دارد و حالا باید سعی کنیم حل‌شان کنیم و این که چقدر بتوانیم حل‌شان کنیم، به عوامل مختلفی بستگی دارد.

گلونی: پیش‌بینی شما از وضعیت دلبر و کوشکی چیست؟ چقدر جای امیدواری است که توله‌ای به ما بدهند؟
– بیشترین هدف از وجود دلبر و کوشکی در شرایط کنترل‌شده و بسته در پارک پردیسان این است که مردم با یوزپلنگ آسیایی و وجودش آشنا شوند و امیدوارم در آینده نزدیک تصمیم گرفته شود که بیشتر از این‌ها در اخبار گفته شود تا به‌عنوان سنبل‌های یوزپلنگ آسیایی شناخته شوند و توجه مردم را بیشتر به سمت یوزپلنگ جلب کنند. چون می‌دانیم با تجربیاتی که روی یوزپلنگ آفریقایی وجود دارد، تکثیر یوزپلنگ در اسارت کار بسیار دشواری است، مخصوصا وقتی که فقط یک نر و ماده وجود دارد. با توجه به مشکلات قبلی هم که دلبر داشته، این اتفاق یک مقدار شانسش کمتر هم شده است. ولی ما سعی‌مان را می‌کنیم که اتفاق بیفتد، در حالی که هدف اصلی نگهداری این دو یوزپلنگ، تکثیرشان نیست و اگر هم تکثیر صورت بگیرد، اتفاق خاصی برای حفاظت‌شان نخواهد افتاد و این هم از همان فکرهای عامیانه است که فکر کنیم ما می‌توانیم یوزپلنگ‌ها را تکثیر کنیم و ببریم در طبیعت آزاد کنیم و از انقراض نجات‌شان دهیم. چنین اتفاقی به این راحتی‌ها قابل انجام نخواهد بود.

پایان پیام