مشکلات پیش روی پل شکسته برای ثبت قطعی جهانی

به گزارش پایگاه خبری گلونی به نقل از مهر، یکی از دستور کارهای جلسه علنی شورای اسلامی شهر خرم‌آباد مربوط به ساماندهی پل تاریخی شکسته خرم‌آباد بود که به دلیل عدم آزادسازی حریم همچنان برای جهانی شدن با مشکل مواجه است.

در حالی شش پل تاریخی استان لرستان از جمله پل تاریخی شاپوری (شکسته) به ثبت موقت جهانی رسیده و برای ثبت قطعی نیازمند مرمت اصولی، ساماندهی، تعیین حریم و دیگر پیگیری‌ها است که همچنان تملک اراضی حریم تنها پل تمام سنگ ایران با چالش‌های جدی مواجه است.

در این راستا آخرین وضعیت ساماندهی و احداث پارک در این محل در جلسه علنی شامگاه گذشته شورای شهر مطرح شد تا همچنان اما و اگرهایی برای ساماندهی پل شاپوری مطرح باشد.

علی جهان‌آرا رئیس شورای اسلامی شهر خرم‌آباد در این جلسه با اشاره به اینکه پروژه‌های جنوب شهر خرم‌آباد با مشکل مواجه هستند، افزود: در پروژه پارک پل شکسته و آزادسازی حریم این اثر مالکان اعلام ۱۷ هکتار مالکیت کرده‌اند.

وی ادامه داد: امور آب نیز چهار هکتار از حریم بنا را حریم رودخانه اعلام کرده است.

جهان‌آرا یادآور شد: با توجه به مشکلات یاد شده هنوز کار ساماندهی و احداث این پروژه شروع نشده است.

رئیس شورای اسلامی شهر خرم‌آباد با بیان اینکه پارک صخره‌ای پشته حسین‌آباد نیز به دلیل عدم اعتبار متوقف شده بود، خاطرنشان کرد: علیرضا صادقی معاون فنی و عمرانی شهرداری اعلام کرد که با وجود شروع کار مجدد این پارک اما اعتبار همچنان نداریم و طبق گفته‌های ایشان ظرف یک هفته پروژه دوباره تعطیل می‌شود.

بنابراین گزارش پل‌های تاریخی استان لرستان به عنوان پایتخت پل‌های تاریخی ایران در کنار آثار شاخص تاریخی سنگ نگارهای میرملاس و هومیان و قلعه باستانی فلک‌الافلاک در فهرست ثبت موقت جهانی قرار دارند.

این در حالیست که به رغم گذشت سال‌ها از قرارگیری این آثار در فهرست موقت جهانی هنوز استان لرستان با وجود ظرفیت غنی میراث تاریخی و فرهنگی موفق به ثبت هیچ اثری در فهرست جهانی نشده است.

در این میان ثبت جهانی پل‌های تاریخی لرستان که در جریان سفرهای مختلف هیئت دولت به عنوان مصوبه در حوزه میراث فرهنگی اعلام شد همچنان درگیر اما و اگرهایی است که تاکنون کار ثبت جهانی این آثار را با مشکلاتی مواجه کرده است.

در راستای ثبت جهانی پل‌های تاریخی لرستان ابتدا باید پرونده این بناهای تاریخی تشکیل و کار مرمت این پل‌ها صوت گیرد؛ موضوعی که طی سال‌های گذشته مغفول مانده تا حرکت‌هایی که در مسیر مرمت این بناهای تاریخی نیز صورت گرفته با انتقادات کارشناسان مواجه شود.

در برخی پل‌های تاریخی لرستان به جای مرمت اصولی شاهد نوسازی و ساختن پل جدیدی بودیم که نمونه این حرکت غیرکارشناسی را می‌توان در پل شاپوری خرم‌آباد به عنوان میراث ارزشمند ساسانی دید.

تدوین طرح مرمتی برای پل‌های تاریخی لرستان

با این تفاسیر به نظر می‌رسد که ابتدا باید ضمن اصلاح حرکت‌های اشتباه گذشته در مسیر رفع مشکلات پیش رو برای ثبت جهانی پلهای تاریخی لرستان گام برداشت تا مدیر کل سابق میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری لرستان از تدوین طرح مرمتی برای پلهای تاریخی این استان خبر دهد.

مصوبه مربوط به ثبت جهانی پل‌های تاریخی لرستان مربوط به سال ۸۵ است که به نظر می‌رسد طی هشت سال گذشته عزم چندانی در مسئولان استان برای جهانی شده این میراث شگفت‌انگیز وجود نداشته است.

کارشناسان حوزه میراث فرهنگی استان با گلایه‌مندی از عدم معرفی استان لرستان به عنوان استانی با ظرفیت‌های فراوان تاریخی، گردشگری و توریستی معتقد هستند که تاکنون عزم جدی نسبت معرفی و ثبت آثار تاریخی لرستان در سطح جهانی صورت نگرفته است که البته عوامل مختلفی در ناکامی در ثبت جهانی آثار تاریخی لرستان دخیل هستند.

سالانه دو اثر تاریخی ایران ثبت جهانی می‌شود و این در حالیست که طی هشت سال گذشته استان لرستان با وجود آثار تاریخی غنی و داشتن سه اثر در فهرست موقت ثبت جهانی هیچ گونه سهمی در این زمینه نداشته است تا استان‌هایی که قدمت آثار تاریخی آنها کمتر از قدمت آثار تاریخی لرستان است اقدام به ثبت جهانی آثار خود کنند.

این وضعیت در حالیست که مسئولان اداره کل میراث فرهنگی استان لرستان معتقد هستند که برای تحقق مطالبه به حق ثبت جهانی پل‌های تاریخی لرستان باید بقیه مسئولان نیز باشد مشارکت کرده و در این راستا نمایندگان و مسئولان ارشد لرستان نیز ورود جدی داشته باشند و رایزنی‌های لازم را انجام دهند.

عدم ثبت جهانی پل‌های تاریخی لرستان در حالی رخ می‌دهد که عمده این بناهای تاریخی مربوط به دوره ساسانی بوده در حالیکه برخی بناهای تاریخی استان‌های همجوار که ثبت جهانی نیز شده‌اند مربوط به دوره صفویه هستند.

برخی پل‌های تاریخی لرستان در وضعیت نامطلوبی قرار دارند

محمدحسن طالبیان معاون سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کشور نیز که پیش از این به لرستان سفر کرده و از پل‌های تاریخی لرستان بازدید داشته است گفته بود که مجموعه پل‌های تاریخی لرستان به لحاظ سازه‌ای، معماری، مهندسی و مکان یابی جزء شاهکارهای تاریخی جهان به شمار می‌روند.

وی با تاکید بر ضرورت حفظ و نگهداری و مرمت این آثار تاریخی منحصر به فرد تصریح کرد: پل‌های تاریخی لرستان بایستی با یک مدیریت صحیح حراست شوند و سپس در فهرست آثار جهانی ثبت شوند.

طالبیان اضافه کرد: در همین راستا یک مجموعه مدیریتی برای پل‌های استان لرستان تعریف شده است که مجموعه پل‌های تاریخی را از دید مطالعاتی، پژوهشی، حفاظتی و مرمتی صیانت می‌کند و بر مرمت و بازسازی آنها نظارت مستقیم دارد.

وی با اشاره به اینکه برخی از پل‌های تاریخی لرستان در وضعیت نامطلوبی قرار دارند تصریح کرد: برای پل‌های تاریخی لرستان بایستی مسیر ویژه گردشگری و بازدید تعریف شود و بیشتر از پیش به موقعیت و حراست از آنها توجه شود.

پل‌های تاریخی که در دنیا نظیر ندارند

بنابر این گزارش استان لرستان با موقعیت استراتژیک خود همواره در طول تاریخ به عنوان یکی از مهم‌ترین گذرگاه‌های شمال به جنوب کشور مطرح بوده به طوریکه این استان در دوره مادها، هخامنشی، ساسانی و اسلامی در مسیر هگمتانه ـ شوش در موقعیت ویژه‌ای قرار داشته به طوریکه وجود نزدیک به ۱۰۰ پل تاریخی در استان نشان دهنده ظرفیتهای موجود در این زمینه است.

این در حالیست که  در حال حاضر کار ثبت جهانی ۶ پل شاخص استان لرستان از جمله شامل پل کشکان، پل شکسته، پل کلهر، پلدختر، پل گاومیشان و پل زال در دستور کار قرار گرفته است.

بنابر این گزارش یکی از مؤلفه‌های لازم برای ثبت جهانی پل‌های تاریخی لرستان منحصر به فرد بودن آنها است، به طوری‌که پل‌های تاریخی این استان در جهان دارای ویژگی‌های منحصر به فردی است.

به عنوان مثال پل تاریخی کشکان دارای پایه‌هایی به مساحت بیش از ۲۰۰ متری و همچنین ارتفاع بلندی به اندازه یک ساختمان ۱۲ طبقه است که مساحت پایه‌ها و ارتفاع پل کشکان در هیچ پلی در دنیا وجود ندارد.

همچنین پل شکسته لرستان نیز که متعلق به دوره ساسانی است تنها پلی در دنیاست که تمام سنگ بوده و حجم بزرگ این پل نیز از دیگر ویژگی‌های منحصر به فرد پل شکسته استان لرستان است.

پل گاومیشان نیز از دیگر پل‌های منحصر به فرد لرستان است که ویژگی خاص آن مربوط به دهانه این پل است به طوریکه پل گاومیشان بزرگترین دهانه پل‌های تاریخی جهان را به خود اختصاص داده است.

عظمت و موقعیت قرارگیری پل تاریخی «پلدختر» و همچنین «سلسله بودن» پل تاریخی «کلهر» از جمله ویژگی‌های خاص این بناهای تاریخی است که در مورد هیچ پل دیگری در دنیا صادق نیست.

 همچنین ویژگی منحصر به فرد دیگر پل تاریخی «کلهر» این است که متعلق به دوره‌های مختلف تاریخی بوده به طوریکه پل کلهر مربوط به پنج تا ۶ دوره تاریخی است.

پایان پیام