نگاهی به عملکرد دولت یازدهم در حوزه محیط زیست
رفع چالشهای زیست محیطی یکی از وعدههای انتخاباتی دکتر «حسن روحانی» رییس جمهوری دولت تدبیر و امید بود. نگاهی به اقدامهای صورت گرفته در حدود چهار سال گذشته و عملکرد مسوولان این حوزه از تحقق وعدههای رییس جمهوری در این حوزه نشان دارد.
به گزارش پایگاه خبری گلونی به نقل از ایرنا، روی کارآمدن دولت یازدهم و نگرش مثبت مقامهای این دولت به مسائل زیست محیطی، موجی از امید را در دل فعالان محیط زیست ایجاد کرد. اکنون با گذشته نزدیک به چهار سال و مرتفع شدن بسیاری از چالشهای زیست محیطی، این حوزه به یکی از اصلیترین دغدغهها نزد افکار عمومی جامعه تبدیل شده است.
این گزارش نگاهی گذرا به دستاوردهای زیست محیطی دولت یازدهم انداخته است.
آلودگی هوا مهمترین معضل محیط زیست کلان شهرهای ایران به شمار میرود. در دورههای قبلی وضعیت هوای کلانشهرها و شهرهای صنعتی به دلیل مصرف بنزین پتروشیمیها در شرایط بحرانی قرار گرفت تا اندازهای که در فصلهای بهار و تابستان نیز که پدیده وارونگی هوا وجود ندارد، هوای شهرهایی چون تهران، اصفهان، مشهد، تبریز و اراک آلوده میشد.
به همین دلیل مسوولان محیط زیستی دولت تدبیر و امید چاره کار را در توقف تولید بنزین بی کیفیت دیدند. فروردین ماه سال ۱۳۹۳ بود که تولید و توزیع بنزین پتروشیمی به دلیل سرطان زا بودن و عاملیت اصلی پایداری هوای آلوده، به طور کامل متوقف شد. به گفته «معصومه ابتکار» رییس سازمان حفاظت محیط زیست، این نوع بنزین سوخت بسیار خطرناکِ حاوی بنزن بود که سرطان زا بودن این ماده نیز محرز شده است.
افزون بر حذف بنزین پتروشیمی و توزیع بنزین استاندارد یورو ۴ در برخی کلانشهرها، نمایندگان مجلس شاهد ارائه لایحه «هوای پاک» از طرف ابتکار بودند. این لایحه مهرماه ۹۵ به تصویب نمایندگان مجلس رسید.
استانداردسازی خودروهای ساخت داخل و تعیین سیستم یکپارچه معاینه فنی نیز از دیگر راهکارهای درپیش گرفته شده از طرف مسوولان محیط زیست برای کاهش آلودگی هوا به شمار میرود. کاهش سن معاینه فنی از پنج سال به ۲ سال نیز از بندهای لایحه هوای پاک است. حمایت از چالش دمای ۱۸ درجه و پیوستن به پویش جهانی کاهش گازهای گلخانهای از دیگر اقدامهای فرهنگی ابتکار برای کاهش آلودگی هوا بود.
وضعیت دریاچه ارومیه به عنوان بزرگترین دریاچه ایران و دومین دریاچه آب شور دنیا به دلیل بهره برداریهای غیراصولی، اجرای پروژههای عمرانی اطراف دریاچه و در مجموع بی توجهی به آن قبل از روی کارآمدن دولت تدبیر و امید به مرحله بحرانی و خشکسالی رسیده بود. این شرایط در حالی بود که تدبیر هیات وزیران دولت یازدهم در بیست و هفتم مرداد ماه سال ۱۳۹۲ به تشکیل کارگروه ملی نجات دریاچه ارومیه منجر شد. از این رو، برگزاری جلسههای فنی و تخصصی با هدف یافتن راهکارهای نجات دریاچه ارومیه، همراه ساختن جامعه فرهنگی و هنری ایران برای فرهنگ سازی و ایجاد حساسیت میان مردم و طرفداران محیط زیست درخصوص دریاچه ارومیه، حمایتهای قانونی و تصویب طرحهای متعدد این دریاچه را از وضعیت بحرانی خارج ساخت و اکنون به وضعیت ثبات رسانده است. بر پایه آمارها، تراز کنونی آب دریاچه ارومیه نسبت به وضعیت قبلی آن، یک متر بالاتر آمده است.
بسیاری از تالابهای ایران به عنوان یکی از مهمترین زیستگاههای جانوری و گیاهی، به دلیل تغییر شرایط اقلیمی و بی توجهی به مساله حوزه آبریز در سالهای گذشته وارد شرایط بحرانی شدند. بر پایه آمارهای اعلام شده در زمان روی کار آمدن دولت یازدهم ۴۵ تالاب کشور در معرض خطر قرار داشتند. تدوین و ارائه لایحه حفاظت، احیا و مدیریت تالابها به مجلس و اجرای طرح بین المللی حفاظت از تالابهای ایران از مهمترین تلاشهای دولت یازدهم برای احیای تالابهای مهم ایران چون «هامون»، «گاوخونی» و «بختگان» بود. در نتیجه تلاشها و تدابیر مسوولان سازمان حفاظت محیط زیست بود که پس از ۱۶ سال تالاب هامون در سیستان و بلوچستان و پس از ۱۰ سال تالاب گاوخونی در اصفهان بر اثر جاری شدن دوباره آب، جانی تازه یافتند. اگرچه تالابهای مهم ایران هنوز از شرایط بحرانی به طول کامل خارج نشدهاند و نیازمند احیا و تثبیت شرایطاند اما به نظر میرسد با تلاشهای داخلی و جلب حمایتهای بین المللی در طرح حفاظت از تالابها و بررسی و تصویب لایحه مدیریت تالابها، زنگ خطر این زیستگاههای مهم خاموش شود.
کنترل پدیده گرد وغبار؛ پدیده گرد وغبار چند سالی است که نفس شهروندان ساکن در استانهای غربی و جنوبی کشور را تنگ کرده است. به گفته کارشناسان این حوزه، ریزگردها دارای منشاء داخلی و خارجیاند، از این رو، فعالیتهای سازمان حفاظت محیط زیست طی این مدت، بر هر ۲ جنبه متمرکز شد؛ همکاریهای بین المللی و مهار منشاء داخلی ریزگردها. در سالهای گذشته مسوولان دولت یازدهم رایزنیهای دوجانبه و چند جانبه ای را با کشورهای همسایه برای از بین بردن کانونهای انتشار ریزگردها صورت دادند. اجرای طرحهای ملی و بین المللیِ بیابان زدایی در داخل کشور، شناسایی منابع داخلی تولیدکننده ریزگرد و کاشت نهال، امضای تفاهم نامه همکاری با عراق با هدف از بین بردن مراکز تولید گرد و غبار، همکاری در طرح ایجاد کمربند سبز کربلا با هدف بهبود بخشیدن به وضعیت هوای شهرهای عراق و جلوگیری از ورود گرد و غبار این مناطق به ایران از جمله راهکارهای اجرایی مهم دولت برای مقابله با پدیده ریزگردها بوده است.
حفاظت جدی از حیات وحش با طرح شکار ممنوع؛ حیات وحش ایران ضمن پذیرایی از گونههای مختلف پرندگان مهاجر در فصلهای مختلف سال، گونههای بومی مانند زاغ بور، یوزپلنگ و گوزن زرد را در خود جای داده است. از این رو، شکار غیرقانونی بزرگترین آفت حیات وحش ایران است.
تلاشهای فراوان مسوولان سازمان حفاظت محیط زیست برای بازنگری در سیاستها و محدودسازی پروانههای شکار و همچنین ارائه لایحه حمایت از محیط بانان به مجلس مهمترین اقدامهای صورت گرفته در راستای حفظ حیات وحش به شمار میرود.
بیست و هشتم تیرماه سال ۹۵ ابتکار از ارائه لایحه حمایت از محیطبانان به مجلس خبر داد. بر پایه این لایحه که هم اکنون در دست بررسی است، محیط بانان در محاکم قضایی از پشتوانه محکم قانونی در درگیری با متخلفان شکار و امنیت جانی و شغلی برخوردار خواهند شد.
آموزش جوامع محلی و محیط بانان، ایجاد و آموزش تشکلهای مردمی زیست محیطی برای رویارویی با شکار غیرقانونی، دیدار و گفت وگو با مسوولان فدراسیون جهانی فوتبال (فیفا) برای چاپ تصویر یوز ایرانی روی پیراهن تیم ملی فوتبال ایران با هدف نجات این گونه در معرض انقراض و تصویب جرائم نقدی قابل پرداخت بابت ضرر و زیان وارده به محیط زیست ناشی از شکار و صید غیرمجاز جانوران وحشی از دیگر اقدامهای پراهمیت سازمان حفاظت محیط زیست به شمار میرود.
توجه به جنگلها و منابع طبیعی؛ تدوین و ارائه لایحه حفاظت از آب و خاک به مجلس، جلوگیری از ساخت جاده در جنگل ابر، جلوگیری از قطع چهار هزار اصله درخت در جنگل ابر، حفظ جنگلهای بلوط منطقه زاگرس با نقش ریههای ایران و برگزاری مانورهای مقابله با آتش سوزی جنگلها، از مهمترین اقدامهای زیست محیطی دولت یازدهم برای حفظ منابع آبی و خاکی کشور به شمار میرود.
لایحه حفاظت از آب و خاک که بندهایی از آن به تصویب نمایندگان مجلس رسیده است، هم اکنون در دست بررسی است. بر پایه آن، نخستین بار راهبردها، سیاستها و خط مشیهای مدیریت برای حفاظت و بهره برداری پایدار از منابع خاک و آب ایران مشخص خواهد شد و تصویب این لایحه حساسیت ویژهای در خصوص آلودگی محیط زیست و قوانین آن به وجود خواهد آورد.
تقویت دیپلماسی محیط زیست؛ جلب مشارکت و همکاریهای بین المللی در حوزه محیط زیست یکی از بندهای سیاستهای کلی محیط زیست است که رهبر انقلاب مهرماه سال ۱۳۹۴ آن را ابلاغ کرد. در همین راستا، رییس سازمان حفاظت محیط زیست نیز در طول چهارسال گذشته با سفرهای گوناگون به کشورهای جهان به جلب مشارکتهای بین المللی در رفع بحرانهای زیست محیطی ایران پرداخت و تفاهم نامهها و قراردادهای متعددی امضا کرد. برگزاری ۴ نمایشگاههای بین المللی، تصویب قطعنامه مقابله با پدیده گرد و غبار در سازمان ملل با پیشنهاد و پیگیری ایران، پیوستن ایران به کنوانسیون سازمان ملل متحد در مورد تغییرات آب و هوا (تغییرات اقلیمی) و امضای تفاهم نامههای همکاری با کویت برای مقابله با آلودگیهای خلیج فارس و گرد وغبار تنها گوشهای از دیپلماسی زیست محیطی دولت یازدهم برای رفع معضلات ایران در این حوزه است.
افزون بر اینها، راه اندازی صندوق ملی محیط زیست، ثبت ۱۱ مدرسه طبیعت در کشور با هدف آموزش شیوههای علمی و تخصصی زندگی در طبیعت، اختصاص ندادن تسهیلات بانکی به پروژههای فاقد توجیه محیط زیستی، حمایت و ترویج فرهنگ دوچرخه سواری، مقابله با زمین خواری، توجه به انرژیهای نو و تجدیدپذیر در کشور، حفاظت از محیط زیست خزر، برقی شدن برخی مسیرهای ریلی کشور و اصلاح شیوههای کشاورزی سنتی و ترویج کشاورزی صنعتی، اصلاح الگوی مصرف آب، نمونههایی دیگر از تلاشهای مسوولان دولت یازدهم برای پاسداری از محیط زیست ایران در سالهای گذشته بوده است.
پایان پیام
کد خبر : 39752 ساعت خبر : 4:39 ب.ظ