خطاب به فعالان فضای مجازی

پایگاه خبری گلونی، احسان میرزایی: می‌دانم که نگران اوضاعی و تلاش شما از روی خیرخواهی است؛ یعنی پس از دیدن پیامی شگفت زده می‌شوی و سعی می‌کنی این شگفتی را هر چه سریع‌تر به دوستان‌ات و گروه‌های دیگر منتقل کنی.
اما نمی‌دانم چه فکری کرده‌ای که خود را در نقش روابط عمومی یا یک روزنامه‌نگار یا یک خبرنگار و حتی خبرگزاری قرار می‌دهی، گاهی بهتر است فقط بیننده باشی و سکوت کنی.

واقعا به این نکته فکر کن: «رسالت شما در فضای مجازی صرفا کپی و پیست کردن نیست».
البته اگر پیامی که منتشر می‌کنی با منبع موثق و به‌روز باشد ایرادی ندارد؛ اما ساختار ذهنی شما نیاز به تغییرات اساسی دارد، چرا که بازنشر پیام‌های ناموثق و شایعه زیان‌بار است، هرچند خودتان آثار مخرب آن را نبینید.
اگر دوست داری در گروه‌های مجازی و میان دوستان خود به عنوان فردی پویا، صاحب فکر و اندیشه، با ارزش و هوشیار جلوه کنید و اگر چند ساعت در فضای مجازی حضور نداشتی همه جویای احوالت باشند، قدری تامل کن! راهکار این است که دست از کپی و پیست کردن برداری و به دنبال کسب مهارت‌های سواد رسانه‌ای (سواد دیداری، سواد خبری در کارگاه رسانه mwk. blogfa. com) باشی. یعنی با عناصر و ارزش‌های خبری آشنا شوی، تا بدانی هنگامی که عکس جوانی با کلاشینکف که پلنگی را کشته دیدی، قبل از بازنشر‌های احساسی و هیجانی چه کنی! با دیدن این عکس فقط کافیست بپرسی برای چه زمانی و کجا است، گوگل کردن هم راحت‌ترین فرایند کسب اطلاعات و اخبار می‌باشد، حتی می‌توانی از طریق بارگزاری‌‌ همان عکس تاریخچه و منبع اصلی آن را در گوگل جستجو کنی! (۱)

برای تامل بیشتر چند پرسش مطرح می‌کنم:

۱. آیا می‌دانی که پشت هر پیام و خبری چه افرادی هستند، در پی رسیدن به چه اهدافی در جامعه است و تاثیر پنهان پیام آنها بر شما چیست؟
مانند: افرادی که قصد دارند در انتخابات شرکت کنند و از الان شعار‌های محیط‌زیستی می‌دهند!

۲. آیا به اصول تجزیه و تحلیل محتوای پیام آشنا هستی، آیا به دروازه‌بانی خبر آشنایی، آیا به تکنیک‌های روابط عمومی آشنایی، آیا به سبک‌های خبرنویسی و کسب خبر آشنایی، آیا به نظریه‌های ارتباطی و… آشنایی، پس چطور خود را در جایگاه روابط عمومی، خبرنگار، روزنامه‌نگار و خبرگزاری می‌بینی؟
نکته: بازنشر اخبار موثق خبرگزاری‌های و پایگاه‌های خبری کار شایسته‌ای است، اما نه در‌‌ همان گروه‌هایی که خودشان متخصص امر هستند، بلکه در میان دیگر افرادی که در آن حوزه دغدغه‌مند نیستند و باید روی افکارشان کار کرد.

۳. در جایگاه خودت با هر سطح تحصیلات و سوادی که هستی، آیا می‌دانی چگونه باید درستی یا نادرستی پیام (عکس، خبر، گزارش، یادداشت، نقل قول و…) دریافتی را بررسی کنی؟
مانند: گوگل کردن، رجوع به آرشیو خبرگزاری‌های موثق، رجوع به پیوند‌های مرتبط یک خبر و…

۴. آیا می‌دانی کنش احساسی هیجانی شما تاثیری نامطلوب و گسترده دارد؟

۵. آیا می‌دانی کپی و پیست‌های احساسی شما باعث دور شدن گروه از مسیر اهداف از پیش تعریف شده است و فعالیت جدی اعضا را کند می‌کند؟

۶. آیا می‌دانی در مدت زمانی که شایعه‌ای منتشر می‌کنی افراد دیگری هم هستند که مانند شما رفتار کرده و ضریب انتشار شایعه در فضای مجازی چند برابر می‌شود؟

۷. آیا می‌دانی وقت و انرژی شما بیهوده تلف می‌شود و نقد و گاهی از گروه‌ها حذف می‌شوید و شاید دیگران به رفتار شما عادت کنند، اما هیچ ارزشی برای پیام‌های شما قائل نخواهند بود.
نمونه: چوپان دروغگو

۸. آیا می‌دانی اخبار موثق و معتبر که توسط کار‌شناسان در گروه منتشر می‌شود تحت تاثیر رفتار نامطلوب شما از دید علاقه‌مندان ناپیدا شده و دور می‌ماند؟

۹. آیا می‌دانی افرادی هستند که فضای مجازی را فرصتی برای یادگیری می‌دانند و رفتار منفعلانه شما باعث یادگیری غلط در ایشان می‌شود؟

۱۰. آیا می‌دانی استمرار رفتار غیر مسئولانه و لجوجانه شما باعث دلسردی کنشگران واقعی می‌شود؟

۱۱. آیا می‌دانی که دیگران هم به پایگاه‌های خبری، خبرگزاری‌ها و پرتال روابط عمومی سازمان‌ها دسترسی دارند و آن خبری که تند و تند در تمام گروه‌ها منتشر می‌کنی، دیگران قبلا خوانده‌اند! ماهیت وجودی خبرگزاری و پایگاه‌های خبری و پرتال روابط عمومی‌ها برای این است که من و شمای مخاطب برای کسب اخبار مورد نیازمان در طول روز یک یا دوبار و بلکه بیشتر به آن سر بزنیم یا در RSS عضو شویم، یا در گروه مجازی آن عضو شویم و… تا اخبار دست اول را داشته باشیم.

۱۲. آیا می‌دانی رفتار منفعلانه شما همانند هدایت گروهی همسو در تاریکی است!؟

۱۳. آیا می‌دانی که تاثیر مخرب رفتار خیرخواهانه اما نا‌آگاهانه شما (هرچند مجازی) بیش از این‌ها است و من نکاتی تخصصی را به زبان ساده گفتم تا در خلاء حضور استادان حوزه ارتباطات و رسانه در مشارکت‌های اجتماعی و قبول مسئولیت‌ها اجتماعی، بتوانم تنها زاویه‌ای تاریک از فعالیت کاربران در فضای مجازی و گروه‌های اجتماعی و ارتباطی را روشن کنم!؟

باشد که رستگار شویم

پانوشت:

در پایاه  خبری دیده‌بان محیط‌زیست و حیات‌وحش ایران آمده است:

تصویر مربوطه کاملا موثق و واقعی است و کشتار پلنگ توسط فردی که در تصویر مشخص است در ارتفاعات روستای بزن در بخش خشت از توابع شهرستان کازرون رخ داده است. ولی این تصویر مربوط به ۴ سال قبل (سال ۱۳۹۰) بوده و کشتار پلنگ نیز توسط یکی از اشرار منطقه که در کوه مخفی شده بودند با شلیک اسلحه کلاشینکف صورت گرفته است. پس از این حادثه نیروهای یگان محیط زیست کازرون عازم ارتفاعات منطقه شده و لاشه پوست کنده شده پلنگ را نیز کشف و عامل کشتار آن را نیز شناسایی می کنند. فرد شروری که پلنگ را کشته و در تصویر نیز اسلحه جنگی بدست دارد مدتی پس از این حادثه در جریان درگیری خانوادگی در یک عروسی به ضرب بیش از ۲۰ گلوله کلاشینکف کشته شده است.

پایان پیام