معصومه ابتکار: اوضاع بهتر شده است
به گزارش پایگاه خبری گلونی معصومه ابتکار معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان محیط زیست در برنامه دورهمی شرکت کرد و به پرسش‌های مهران مدیری پاسخ گفت. متن این گفت‌وگو را در گلونی بخوانید:
– ریاست سازمان حفاظت از محیط زیست در خانواده شما موروثی است؟
بله، پدرم یک سال و نیم رئیس سازمان حفاظت از محیط زیست بودند و این در ذهنیت من خیلی نقش داشت.
– شما اولین خانمی بودید که وارد هیئت دولت شدید؟
بله، من اولین زنی بودم که به‌عنوان معاون رئیس جمهور منصوب شدم و وارد دولت شدم.
– می‌گویند خیلی شجاع و رُک‌گو هستید.
به هر حال سعی و تلاش می‌کنم آن چیزی که مهم است و اهمیت دارد را اجرا کنم، چون اگر بخواهیم از محیط زیست محافظت کنیم، ناچاریم که ایستادگی کنیم و چارچوب‌ها و خط قرمزهایی را تعریف کنیم و یک جاهایی هم باید هزینه کنیم. مثلا خط مقدم طبیعت و کسانی که دارند از طبیعت مراقبت می‌کنند.
– به‌عنوان یکی از قهرمانان زمین لقب گرفته‌اید، می‌شود راجع به این موضوع توضیح بدهید؟
این عنوانی است که سازمان ملل به شش نفر در سطح دنیا اهدا می‌کند و به دلایل مختلف راهبری محیط زیست در سطح ملی و بین‌المللی که سال ۲۰۰۶ به دلیل همگرایی خوبی که به خاطر یک اتفاق خوب جمعی حفاظت از محیط زیست اتفاق افتاد و محیط‌بانان که در این امر سهیم بودند، رسانه‌ها، تشکل‌های غیردولتی که شکل گرفتند و فعال بودند و یک اتفاق خوبی بود که این جایزه را به من دادند.
– چند سالتان است؟
من متولد ۱۳۳۹ هستم، ولی آدم باید قلبش جوان باشد.
– عاشق شدید؟
بالاخره نمی‌شود آدم در زندگی‌اش به یک چیزهایی دلبستگی نداشته باشد. محیط زیست و طبیعت زمینه‌های زیادی برای عاشقی است.
– منظورم محیط زیست نیست.
بله. بالاخره آدم با همسرش و کسی که زندگی را شروع می‌کند، حتما رابطه دوستی و عاشقی خوبی باید داشته باشد.
– اولین رابطه را یادتان می‌آید؟
اولین بار در دوره دانشجویی بود.
– همسرتان آن موقع هم خوش‌تیپ بودند؟
بله.
– فرزند دارید؟
بله.
– فرزندانتان چه فعالیتی می‌کنند؟
هم درس می‌خوانند و هم کار می‌کنند. یک نوه هم دارم که بچه شادی است و به ما انرژی می‌دهد. جمع‌های خانوادگی می‌تواند برای همه‌مان انرژی‌بخش باشد.
– با این همه مشغله که داشته‌اید از اول انقلاب در این سمت، چون موضوع برنامه ما بچه‌داری است، چگونه رسیدید به بزرگ‌کردن و تربیت بچه‌ها؟
فکر می‌کنم باید این تعادل یک جوری برقرار شود بین زندگی فردی و اجتماعی. مهمترین مسئله‌اش این است که در فکر و قلب خودمان این رابطه را برقرار کنیم. من همیشه فکر می‌کنم به خاطر این مسئولیت‌هایی که دارم، خانواده هم نقش مهمی دارد و به همان اندازه دشوار است اگر بخواهیم کارمان را در مورد تربیت یک نوجوان و ارتباط صحیحش برقرار کنیم، خیلی مهم و جدی است و باید طوری تنظیم کنیم که موفق عمل کنیم. مادرم خیلی در این زمینه‌ها به من کمک کرد و خود ایشان هم خیلی فعال و پرمشغله بود و الان هم است و مدیریت یک بنیاد خیریه بزرگ را حدود ۳۵ سال است که دارد انجام می‌دهد و کودکان و خانواده‌های بی‌سرپرست را برعهده دارد. همسرم هم خیلی کمک کردند.
– همسرتان زیاد در کارهای شما دخالت نمی‌کنند؟
ایشان کمک می‌دهد، نظر می‌دهد، مشورت می‌دهد و خیلی به من کمک می‌کند. یک جاهایی که من خیلی ذهنم مشغول است، به بنده کمک می‌کند.
– شما خیلی مورد حسادت هستید. درست است؟
تلاش می‌کنم که نباشم. تلاش می‌کنم که این حس باشد که هر کاری می‌کنم، جمعی است و فردی نیست. پیشرفت‌ها و موفقیت‌ها و دستاوردها برای جمع است و این حس اگر باشد، ما می‌توانیم کارهای جمعی انجام دهیم. سعی می‌کنم این حس بیشتر باشد. امیدوارم همین‌جور باشد.
– یکی از انتقاداتی که به شما می‌رود، این است که زیادی به مخالفانتان احترام می‌گذارید و خونسرد هستید.
فکر می‌کنم خوب است به مخالفانمان احترام بگذاریم. باید اجازه دهیم فضای سیاسی و فرهنگی و اجتماعی جامعه‌مان باز شود، چون همه افراد شخصیت و شعور دارند و باید به همه احترام گذاشت. من فکر می‌کنم این فضا باید ایجاد شود، البته نه در حد تخریب و بی‌احترامی. باز هم فکر می‌کنم که ارزش‌اش را دارد فضای آزاد، فضای سالم و… ارزش آن را دارد که حمایت شود و مسئولان هم باید تحمل داشته باشند و ضریب تحملشان باید بالا برود و باید اجازه دهند نوجوانان و جوانان به این رشد و بلوغ فکری برسند و اگر ما نقدپذیر نباشیم، به مرور زمان دچار آسیب‌های زیادی خواهیم شد. بنابراین باید صبور باشیم و یک هزینه‌هایی هم دارد. خیلی خوب است که گاهی اوقات در برنامه‌هایتان طنز خیلی ظریفی دارید و خیلی اوقات یک هشدارها و نکات خوبی را داشته‌اید که خوب است.
معصومه ابتکار: اوضاع بهتر شده است
– شما یک لقبی دارید به‌نام خواهر مِری.
زمانی که من دعوت شدم به‌عنوان مترجم و سخنگو در ۱۳ آبان، در آن‌جا در اولین مواجهه با یک خبرنگار، من ۱۸ سالم بود و تجربه آنچنانی نداشتم و خبرنگار از من پرسید اسم شما چیست؟ من هم فکر کردم که یک اسمی را بگویم که یک مقدار راحت و ساده‌تر باشد و قابل تلفظ باشد برای مخاطب و گفتم که من مِری هستم، یعنی مریم. و این ماند و فعالیت‌های رسانه‌ای که دوستان داشتند، این اسم روی من ماند و من هم که کتاب خاطراتم را نوشتم، این موضوع را بازگو کردم.
– وضعیت محیط زیست در ایران چگونه است؟
طبیعت ایران، خیلی طبیعت ارزشمندی است. یعنی ما به خاطر تلاقی آب و هواهای متعددی که از نواحی مختلف، شمال، جنوب، شرق و غرب تلاقی پیدا می‌کند و ایران و فلات مرکزی ما، مبادی ساحلی خلیج فارس و دریای عمان، البرز و… بسیار متنوع و زیبا و دیدنی از نظر تنوع گونه‌‌های گیاهی و جانوری که امروز به آن می‌گویند سرمایه‌های ژنتیک کشورها، ایران وضعیت فوق‌العاده‌ای دارد، ولی ما هم در یک شرایط آب و هوایی خشک و نیمه خشک هستیم. الان کاهش بارندگی دارد فشار بر طبیعت می‌آورد و در دنیا هم این اتفاق افتاده است. در حدود ۷۰ سال گذشته در دنیا استخراج ذخایر زمین سه برابر شده است. منابع معدن، دریا، جنگل و… سه برابر شده و الان به وضعیتی رسیده که زمین از این میزان برداشت و آلودگی، شش ماه عقب است. یعنی هر یک سالی که انسان‌ها روی کره زمین زندگی می‌کنند و برداشت می‌کنند و آلودگی برمی‌گردانند، برای این‌که این‌ها برگردد به زمین، شش ماه زمین عقب است. یعنی ما متاسفانه بهره‌برداری‌های بی‌رویه، فعالیت‌های گسترده، شهرنشینی، صنعت و الان کشاورزی؛ کشاورزی که بهره‌وری آبش خیلی پایین بوده، برداشت از سفره‌های آب زیرزمینی خیلی زیاد بوده و خلاصه آلودگی‌های هوا و آب و مجموعه این اتفاقات باعث شده که الان محیط زیست ما خیلی وضعیت خوبی ندارد. محیط زیست جهان و کره زمین هم وضعیت خوبی ندارد و برای همین توجه به بحث محیط زیست برای تک‌تک آحاد مردم اهمیت بسیار زیادی دارد. هدف دولت آقای روحانی از روز اول احیای دریاچه ارومیه بود و دولت می‌دانست ما آسیب‌های اجتماعی داریم، تحریم‌های بین‌المللی و… داریم، ولی اولین مصوبه دولت آقای روحانی، بحث محیط زیست بود. ما اگر طبیعتمان بشکند و آسیب جدی ببینیم، ممکن است جبران‌ناپذیر باشد و این روحیه الان در دولت حفظ شده و مردم اگر در این راه قرار بگیرند، ما می‌توانیم برای تغییر خیلی از این اتفاقاتی که رخ داده، گام‌های موثری برداریم؛ کما این‌که الان بهتر شده‌ایم و الان هوای شهرهای بزرگ ما مثل تهران، تبریز، شیراز، اصفهان و… بهتر شده، چون دولت یکسری اقدامات اساسی انجام داده و اوضاع بهتر شده است.
– اگر در چین یک پاندا را شکار کنیم، حکمش اعدام است. چرا در ایران قوانین ما سختگیرانه نیست؟ یعنی اگر ما در مورد حیوانات کارهای خلافی انجام دهیم، به آن صورت که باید و شاید پیگیری صورت نمی‌گیرد.
ما در این زمینه تلاش‌هایی کردیم و در شورای عالی محیط زیست جرائم را تا ۲۰ برابر، مثلا جریمه برای شکار پلنگ که یک گونه بسیار ارزشمند است و در معرض انقراض است، الان بیش از ۸۰ میلیون تومان است و یکسری اقداماتی را با قوه قضائیه انجام دادیم که رهبر معظم انقلاب در سیاست‌های کلی اعلام کردند، خیلی تاکید بر این موضوع داشتند که جرم‌انگاری خیلی جدی گرفته شود. الان در بسیاری از جاها شعب تخصصی برای تخلفات محیط زیستی شکل گرفته و در پنج ماهه اول امسال ما ۱۷۸ مورد تخلف و حیوان‌آزاری، قاچاق حیاط یا اجزای حیاط وحش بوده که ما برخورد کردیم و خیلی از این‌ها توسط اینترنت بوده و کارهای خوبی داریم در این زمینه انجام می‌دهیم، ولی آگاهی مردم و موضوع فرهنگ خیلی مهم است. این موضوع که باید برخورد قاطعانه‌ای با این موضوع شود، تمام تلاشمان را می‌کنیم.
معصومه ابتکار: اوضاع بهتر شده است
– محیط زیست در مورد فرهنگ‌سازی چه می‌کند؟ وقتی که سیزده‌بدر تمام می‌شود، تقریبا نصف ایران زباله است و یک فاجعه به‌بار می‌آید. این فرهنگ‌سازی می‌خواهد یا قوانین محکم؟
هر دو؛ هم قوانین محکم می‌خواهد و هم فرهنگ‌سازی. ما این را اول از مدرسه شروع کردیم و کار خیلی خوبی داریم با آموزش و پرورش انجام می‌دهیم و کتاب‌های خوبی الان دارد ارائه می‌شود و این یکی از محورهای اساسی محیط زیست است. در جشنواره خوارزمی جوان آموزش و پرورش بودم که یکی از بحث های مهم‌اش، بحث محیط زیست بود. این ۱۰۵ هزار مدرسه‌ای که در کشور داریم، همه با یکسری آموزش‌ها که برمی‌گردد به فرهنگ زندگی و این‌که ما چگونه زندگی می‌کنیم و داریم کار می‌کنیم. خیلی از هنرمندان به‌عنوان سفیر محیط زیست دارند تلاش می‌کنند و ۱۲۰۰ فیلم تهیه شده در این زمینه و امسال می‌خواهیم جشنواره موسیقی سبز را برگزار کنیم. ورزشکاران و تمامی فدراسیون‌ها آمدند و یکی از نمادهای حیوانات در حال انقراض را آوردند و حمایت کردند. و همینطور مردم، بخش خصوصی و بانک‌ها بیایند و حمایت کنند، ولی هنوز کافی نیست و باید خیلی در این زمینه کار کنیم و دعوت هم می‌کنیم از مردم. از ۳۰۰ تا NGO شروع کردیم و الان به ۸۰۰ تا رسیدیم. یکی از مهمترین عرصه‌های فعالیتشان هم بحث فرهنگ‌سازی و آموزش است. دولت هم یک لایحه دارد برای سازمان‌ها.
– به‌عنوان معاون رئیس جمهور بفرمایید چرا هیچ اتفاقی نمی‌افتد؟
در چه زمینه‌ای؟
– نمی‌شود منکر سختی کار دولت در این سه سال و چند ماه شد. از مذاکرات هسته‌ای بگیریم تا خیلی کارهای اساسی و… این‌ها همه را می‌دانیم، اما بدون آمار و بدون مراجعه به آمار، مردم می‌گویند بالاخره چیکار کنیم. وضعیت اقتصادی و خیلی مسائل دیگر را می‌گویم.
بله، می‌دانم. سوال عمومی است که در ذهن مردم است که چه اتفاقی قرار است بیفتد. این اتفاقات اگر قرار است اساسی باشد، یک‌شبه اتفاق نمی‌افتد. اگر قرار باشد که تبلیغاتی و شعاری باشد و یکسری برنامه‌هایی که به ظاهر؛ همین بحث یارانه‌ها و… اگر بخواهد یک کار اساسی شکل بگیرد، طبعا زمان‌بر خواهد بود. در عرض همین سه سال اتفاقات زیادی افتاده است، یعنی تحریم‌های متعددی که برای ایران بود و جایگاهی که ما الان در جهان داریم، یک اتفاقات عجیبی افتاد. بحث اشتغال، واقعا موضوع اساسی دولت است و این زمان می‌برد. در عرصه صنعت، دولت دارد تلاش می‌کند و برای این‌که صنعت از آن رکود خارج شود، بحث کشاورزی و حمایت‌هایی که دولت در این دوره کرده، بحث بحران آب و این‌که کشاورزی ما بماند، حتما باید الگوی کشاورزی و آبیاری ما تغییر کند. دولت خیلی کارهای زیادی در اصلاح الگوی آبیاری کرده است. شرایط خیلی پیچیده است و بحران خیلی زیاد است و دولت دارد کارهای خیلی زیادی می‌کند و همدلی و همزبانی مردم با دولت و درک این شرایط تا الان خیلی خوب بوده و امیدوارم که واقعا مردم این همیاری و همدلی را داشته باشند تا ما هم بتوانیم از این شرایط بسیار دشوار عبور کنیم، ولی به هر حال زمان خودش را می‌برد. من فکر می‌کنم که هرچقدر آهسته، ولی این اتفاقات دارد می‌افتد. هوای روزهای پاک اصفهان سه برابر شده و مردم می‌بینند که وضعیت تالاب‌ها و خیلی جاهای دیگر دارد بهتر می‌شود. دولت به جدیت برای احیای خیلی از مکان‌ها کار کرده و موفق هم بوده است. مثلا کنترل تورم، مثلا تعادلی که در بازار ارز پیش آمد، مثلا امید بازگشت به بحث سرمایه‌گذاری و… ما تا حالا ۱۰۰ نفر را با کمک‌های بین‌المللی آموزش‌های تخصصی در حوزه محیط زیست داده‌ایم. این کار و بحث تبادل علمی با دنیا با هفت، هشت تا کشور داریم کارهای علمی و آ‌موزشی انجام می‌دهیم. از این نوع کارها زیاد دارد انجام می‌شود.
معصومه ابتکار: اوضاع بهتر شده است
– جمله پایانی؟
خداوند را شاکرم که نیروهای مردمی، دولتی، سازمان‌ها و همه افراد دست به دست همدیگر داده‌اند و یک امنیت و سرافرازی را برای مملکتمان به ارمغان آورده‌اند.
پایان پیام
کد خبر : 27685 ساعت خبر : 10:14 ب.ظ