خلاصه‌ی پژوهش نام‌گذاری کودکان تهرانی از ۱۳۷۵ تا ۱۳۹۴

خلاصه پژوهش «نام‌گذاری  کودکان تهرانی از ۱۳۷۵ تا ۱۳۹۴» اثر عباس عبدی از سوی  انتشارات پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات منتشر شد.

به گزارش پایگاه خبری گلونی، پژوهش «نام‌گذاری کودکان تهرانی ۱۳۷۵ تا ۱۳۹۴» در ادامه دو پژوهش قبلی با عنوان «تحوّل نام‌گذاری کودکان تهرانی (۱۳۴۵-۱۳۷۵)» و نیز «تحوّل نام‌گذاری کودکان در میان چهار گروه قومی ایران (بلوچ، ترکمن، کرد، و عرب ۱۳۴۹-۱۳۷۸)» انجام شده است. این مطالعه نشان می‌دهد، تحوّلی فرهنگی در جامعه درحال شکل‌گیری است که بازتاب آن را در نام‌گذاری کودکان مشاهده می‌کنیم. منشأ بخشی از این تحوّل مثل بسیاری از تحوّلات دیگر در تهران و مناطق شمالی به‌ویژه مناطق غربی تهران است. این تحوّل در برخی از مناطق شدّت می‌گیرد و روند کلّی آن استفادهٔ کمتر از نام‌های اسلامی و افزایش نام‌های ملّی و غربی است.

این مطالعه، نشان می‌دهد در یک دهه گذشته، تغییرات در فرهنگ نام‌گذاری و استفاده و حتی خلق نام‌های جدید برای کودکان روند روبه‌رشدی پیدا کرده است. به همین دلیل، تمرکز نام‌ها در چند نام مشخص درحال کاهش است و تعداد نام‌هایی که خانواده‌ها استفاده می‌کنند، درحال افزایش است.

انتخاب نام برای دختران از مجموعهٔ وسیع‌تری نام انجام می‌شود. باوجود این فراوانی، دو نام اول (فاطمه و زهرا) برای دختران هم از ثبات بیشتری در طول زمان برخوردار است و هم اینکه سهم بالاتری از فراوانی کل نام‌های دختران را به خود اختصاص می‌دهد.

یکی از مهم‌ترین تفاوت‌های به‌وجودآمده در فرهنگ نام‌گذاری، ریشه نام انتخابی است که علاوه بر کاهش ریشه‌های نام‌های عربی، شاهد کاهش نام‌های با ریشه زبان‌های غربی و سایر لهجه‌ها و زبان‌های ایرانیان (ترکی، کردی، لری و…) نیز هستیم.

 بازتاب کاهش کاربرد نام‌های با ریشه عربی را می‌توان در تحوّل در گرایش معرّف فرهنگی هر نام یافت. به‌نظر می‌رسد کاهش مذکور بازتابی است از کاهش کاربرد نام‌های اسلامی. در مقابل، نسبت انتخاب نام‌های ملّی ‐ هم برای دختران و هم پسران ‐ نسبت به مادران و پدران حدود دو برابر افزایش داشته است؛ همچنان‌که در نام‌های خنثی چنین افزایشی را می‌بینیم. ولی مهم‌ترین جهش در نام‌های غربی در دختران است که رشد شش برابری را نسبت به نام‌های مادرانشان شاهدیم.

تحوّلات مذکور در اجزای گرایش اسلامی نیز دیده می‌شود. بیشترین کاهش در کاربرد نام‌های با گرایش اسلامی سنّتی است و نام‌های با گرایش اسلامی انقلابی که پس از انقلاب رشد شدیدی داشت، اکنون به پایان رسیده و نزدیک به صفر شده است.

یکی از مهم‌ترین متغیّرها حوزهٔ ثبتی است که نام فرزند را در آنجا ثبت کرده‌اند. بیشترین نسبت نام‌های مذهبی برای کودکان به‌ترتیب در حوزهٔ جنوب، سپس حوزهٔ مرکزی، شرق، و شمال و در نهایت غرب است.

این مطالعه نشان می‌دهد که کاهش نام‌های اسلامی از سال ۱۳۷۵ تا سال ۱۳۸۴ به‌نسبت روند آرامی داشته، ولی از سال ۱۳۸۶ به بعد روند کاهشی تندتری پیدا کرده است؛ همچنان‌که از سال ۱۳۸۷ به بعد شیب افزایشی نام‌های ملّی و غربی تندتر شده است. ولی در این دو دهه، نام‌های با گرایش خنثی به‌نسبت تغییر چندانی نکرده است.

پایان پیام