راجع به راجب‌خان!
پایگاه خبری گلونی، سیدرضا شکراللهی: چهل سال پیش همسایه‌ای داشتیم، اسمش بود جواتاغار.
بچه بودم و خیال می‌بافتم که نسبت این همسایه‌ی ما با تغار ماست چیست که همچو اسمی برایش ساخته‌اند.
جواتاغار برای من جواتاغار ماند تا مُرد و اعلامیه‌اش را زدند روی دیوار: مرحوم مغفور جوادآقا سورانی.
برای اولین بار اسمش را به جای شنیدن، دیدم و تازه فهمیدم که جواتاغار در اصل جوادآقا بوده و هیچ تغاری هم نداشته.
این خاطره با من ماند تا بزرگ‌تر شدم و فهمیدم که بیشتر غلط‌های املایی در روند نوشته شدنِ شنیدار است که به وجود می‌آیند.
مثلاً زیاد دیده‌ام که خبرگزاری‌ها به اشتباه می‌نویسند «حیض انتفاع». حَیّز یعنی جا و مکان و انتفاع هم یعنی نفع بردن، و ساقط شدن از حیز انتفاع یک اصطلاح حقوقی و فقهی برگرفته از زبان عربی ست به معنای از کار افتادن و به درد نخوردن. حالا بماند که برخی عین را هم می‌اندازند و می‌نویسند «حیض انتفا». انتفا یعنی چه؟ یعنی نیستی و نابودی.
راجع به راجب‌خان!
همه‌ی غلط‌های املایی از جنس اصطلاحاتِ علمایی نیست.
مثلاً درست است که آب مایع است، ولی آب مایه‌ی حیات است نه مایع حیات.
و درست است که اغلب کسی ضرب‌الاجل می‌دهد که عجله دارد، ولی برای مهلت دادن ضرب‌الاجل می‌دهد نه ضرب‌العجل.
از این غلط‌های ناشی از شنیدار بسیار داریم: نهله به جای نحله؛ توجیح به جای توجیه. قائله به جای غائله؛ الارقم به جای علی‌رغم؛ اجالتاً به جای عجالتاً؛ فارق‌التحصیل به جای فارغ‌التحصیل؛ متنابه به جای معتنابه؛ راجب به به جای راجع به؛ ارضاع به جای ارضا و… در آینده باز هم در باره‌ی این جور غلط‌ها خواهم نوشت.
پایان پیام
برای اطلاعات بیشتر مزخرفات فارسی نوشته رضا شکراللهی را بخوانید: