انجام اقدامات ضروری برای هدایت کشور در مسیرهای پایدار به سوی امنیت آبی
به گزارش پایگاه خبری گلونی، اندیشکده تدبیر آب ایران جزوه‌ای منتشر کرده است با نام فراتر از کمیابی، امنیت آبی در خاورمیانه و شمال افریقا که در ادامه بخشی از آن را می‌خوانید.
نوشتار حاضر ترجمه خلاصه گزارش زیر است:
Beyond Scarcity: Water Security in the Middle East and North Africa. Mena Development Report. World Bank, 2017.
انجام اقدامات ضروری برای هدایت کشور در مسیرهای پایدار به سوی امنیت آبی
یکی از چالش‌های بنیادی توسعه در این منطقه، انجام اقدامات ضروری برای هدایت کشور در مسیرهای پایدار به سوی امنیت آبی است. در مسیرهای پایدار، افزایش‌های اجتناب‌ناپذیر در کمیابی آب و ریسک‌های مرتبط با آب، آگاهانه مدیریت خواهند شد- در برابر تغییر اقلیم، شهرنشینی، محدودیت‌های مالی رو به رشد، و آسیب‌پذیری و تعارض گسترده.
برنامه‌ریزی و اقدام برای تقویت تابآوری اقتصادها و جوامع برای حفاظت از آنها در برابر بلایای مرتبط با آب ضروری است.
برنامه‌ریزی و مدیریت همچنین برای تأمین خدمات آب، که هم در حد توان پرداخت مصرف‌کنندگان و هم در توان بودجه دولت باشد، و برای کاستن هزینه‌ها و اختلال‌های اجتماعی که می‌تواند به سبب کمیابی شدید، مختل‌شدن ناگهانی تأمین، آلودگی، سیل‌ها یا خشکسالی‌ها پدید آید لازم است.
چالش‌های آب می‌تواند بی‌ثباتی‌های کنونی و در حال ظهور را تشدید نماید و می‌تواند بر ناآرامی و تعارض تأثیر بگذارد.
ناکامی در پرداختن به چالش‌های آب در خاورمیانه و شمال افریقا می‌تواند اثرات منفی قابل ملاحظه‌ای را در درون و بیرون این منطقه برجای گذارد.
شکل۲- پایداری برداشت‌های آب از منابع مختلف، بر اساس درصد از کل برداشت‌ها در منتخبی از کشورهای خاورمیانه و شمال افریقا
امنیت آبی زمانی وجود دارد که اثربخش، پایدار و عادلانه، هم برای حداکثر استفاده از پتانسیل تولید آن و هم تخفیف پتانسیل تخریب‌گرانه آن مدیریت شود.
امنیت آبی چنین تعریف شده است: «در دسترس‌بودن آب، با کمیت و کیفیت قابل قبول برای سلامت، معیشت، اکوسیستم‌ها و تولید، در ترکیب با سطح قابل قبول ریسک‌های مرتبط با آب برای مردم، محیط‌زیست و اقتصاد».
انجام اقدامات ضروری برای هدایت کشور در مسیرهای پایدار به سوی امنیت آبی
امنیت آبی، پا را فراتر از کمیابی آب می‌گذارد و نه تنها موجودی منابع آب در یک کشور، بلکه اقدامات نتیجه‌بخش و حفاظتی را که کشور برای تضمین آب برداشته است به حساب می‌آورد.
برخی از کمیاب‌ترین کشورها از نظر آب در دنیا نیز در زمره ایمن‌ترین کشورها از نظر آب نیز قرار دارند- در حالی که برخی از غنی‌ترین کشورها از نظر آب در جهان می‌کوشند از جمعیت خود در برابر بلایای مرتبط با آب حفاظت کنند و/ یا دسترسی بهتر به آب شرب را فراهم آورند.
کشورهایی که نمی‌توانند به امنیت آبی دست یابند، رشد بالقوه را وامی‌گذارند، در نتیجه آسیب‌پذیری در برابر شوک‌های هیدرولوژیکی افزایش می‌یابد، و ممکن است به شکل بالقوه شکنندگی اجتماعی و سیاسی را تشدید نماید.
انتظار می‌رود این منطقه بزرگترین زیان‌های اقتصادی ناشی از کمیابی آب (مرتبط با اقلیم) را متحمل شود، ۶ تا ۱۴ درصد تولید ناخالص داخلی تا سال ۲۰۵۰.
اثرات کمیابی و شوک‌های هیدرولوژیکی مانند خشکسالی‌ها و سیل‌ها در مناطقی افزایش می‌یابد که سامانه‌های پیش‌بینی و هشدار ضعیف هستند، مدیریت آب باران و سیل نامناسب است، زیرساخت آبیاری اندک است و آب ذخیره‌شده در مخزن‌ها و آبخوان‌ها ناکافی است.
ناکامی دولت در تأمین خدمات آب، و تخفیف اثرات خطرات و ریسک‌های مرتبط با آب می‌تواند مشروعیت را کمرنگ و آسیب‌پذیری اجتماعی و سیاسی را تشدید نماید.
ریسک‌ها و فرصت‌های مرتبط با امنیت آبی در این منطقه هرگز بهتر از این نبوده است. از آنجا که کمیابی آب خصوصیت اصلی این منطقه در سرتاسر تاریخ آن بوده، می‌توان به پذیرفتن محدودیت‌هایی که کمیابی آب ایجاب می‌کند، یا اتکا به پاسخ‌های تدریجی یا سنتی به چالش‌های آب امیدوار شد.
با توجه به رشد سریع اقتصاد و جمعیت در این منطقه، به نظر نمی‌رسد راه‌حل‌های تدریجی کفایت کنند و هزینه آنها نیز زیاد است.
انجام اقدامات ضروری برای هدایت کشور در مسیرهای پایدار به سوی امنیت آبی
خوشبختانه، در همین زمان، بسیاری کشورها در پیاده‌سازی طرح‌های نوآورانه برای کاهش هدررفت آب (آبی که تولید می‌شود و پیش از رسیدن به مصرف‌کننده از دست می‌رود)، افزایش بهره‌وری آب، و تولید آب نامتعارف با بازچرخانی پساب یا شیرین‌سازی موفق بوده‌اند.
اثربخشی هزینه‌ای این تکنولوژی‌ها نیز به سرعت بهبود می‌یابد، و چشم‌انداز گزینه‌ها را برای نسل بعدی مدیریت آب تغییر می‌دهد.
ادامه و بخش‌های دیگر این مقاله را می‌توانید در اینجا بخوانید.
پایان پیام
