رتبه بندی ۳۱ استان کشور از نظر ریزش‌های آسمانی و درس‌هایی که از سیل گلستان باید بگیریم
پایگاه خبری گلونی محمد درویش:
مطابق گزارش دفتر مطالعات پایه منابع آب وابسته به شرکت مدیریت منابع آب ایران، از ابتدای سال آبی در اول مهر ۱۳۹۷ تا ساعت ۱۸:۳۰ دوم فروردین ۱۳۹۸ فقط در ۴ استان همچنان میزان ریزش‌های آسمانی کمتر از میانگین درازمدت ۵۰ساله است.
رتبه بندی ۳۱ استان کشور از نظر ریزش‌های آسمانی و درس‌هایی که از سیل گلستان باید بگیریم
بر اساس این رتبه بندی چهار استان عبارتند از: کرمان، فارس، یزد و سیستان و بلوچستان که بین ۲.۷ درصد در کرمان تا ۱۳درصد در سیستان و بلوچستان میزان بارندگی‌ها کمتر از میانگین‌های درازمدت است.
درعوض بهترین وضعیت را در استان‌های ایلام، لرستان، گلستان و خوزستان شاهد هستیم که به ترتیب حدود ۱۰۷، ۹۰، ۷۶ و ۵۶ درصد بیشتر از میانگین ۵۰ساله بارندگی دریافت کرده‌اند.
یعنی تقریباً در همین مدت شش‌ماه نخست سال آبی ۹۸- ۱۳۹۷، میزان ریزش‌های آسمانی کشور به اندازه میانگین سالانه، یعنی حدود ۲۳۰ میلیمتر رسیده است و از آغاز سال نو، هرچقدر که ببارد بیش از میانگین کشوری است.
همچنین بر اساس رتبه بندی از بین شش حوضه اصلی آبخیز کشور، وضعیت ارومیه با ۵۴درصد بیشتر از میانگین پنجاه‌ساله از همه بهتراست.
بعد از آن، حوضه آبخیز دریای مازندران و خلیج فارس و دریای عمان قرار دارد.
فقط حوضه مرزی شرقی است که همچنان میزان ریزش‌های آسمانی‌اش، ۱۱درصد کمتر از میانگین ۵۰ساله است.
در این میان، تنها افزایش ۳رقمی متعلق به زیرحوضه گرگان و قره‌سو است که با ۵۳۹.۹ میلیمتر، ۱۰۴درصد بیشتر از میانگین ۵۰ساله را به نسبت دوران مشابه نشان می‌دهد.
بیشترین بارندگی ۲۴ساعته نیز در فرودگاه گرگان به میزان ۱۵۶ میلیمتر ثبت شده است.
رتبه بندی ۳۱ استان کشور از نظر ریزش‌های آسمانی و درس‌هایی که از سیل گلستان باید بگیریم
یک ویژگی درخورتامل در حوضه آبخیز گرگانرود و تمامی ۱۹زیرحوضه آن از جمله آق‌قلا و تنگراه – برگرفته از پژوهش‌های نگارنده با عنوان بررسی ویژگی‌های مرفومتریک حوضه آبخیز گرگانرود در سال ۱۳۷۶ – آن است که به دلیل شکل حوضه – ضریبگراولیوس بسیار از یک کوچکتر است – و زمان تمرکز به دلیل کشیدگی حوضه بالا بوده و درنتیجه شدت غافلگیری از سیل به شدت کاهش می‌یابد.
درواقع، اگر شدت بارندگی زیاد بوده، درعوض شکل حوضه چون اهرمی مهارکننده از شدت سیل و انباشتگی رواناب می‌کاهد.
این نکته در رتبه بندی استان ها به آن دلیل حایز اهمیت است که حق نداریم همه مشکلات و حجم غافلگیری رخداده را گردن یک رخداد بارندگی با دوره برگشت حدود یکصدساله بیاندازیم.
شیب وزنی بسیار کم منطقه – ۱.۹۱ درصد – خود ثابت می‌کند که با یک مدیریت بحران هوشمندانه و مسلط به واقعیت‌های بوم‌شناختی منطقه می‌توانستیم خسارت‌های جانی و مالی را به شدت کاهش دهیم.
در عین حال، برخی سازه‌های انسان‌ساخت به ویژه خط آهن آق‌قلا که بدون گالری‌های لازم چون یک بند خاکی عمل کرده، بر ابعاد خسارت‌ها افزوده است.
اقدام ارزشمند مردم زلزله‌زده در سرپل ذهاب و ثلاث باباجانی برای کمک به هموطنان مصیبت‌زده خویش در آق‌قلا و روستاهای اطراف و نیز تلاش برای نجات حیوانات اهلی و وحشی از خطر سیل به همراه برکنارکردن استاندار توسط معاون اول رییس‌جمهور به دلیل عدم حضور وی در منطقه از جمله رخدادهای مثبت و پندآموز واقعه اخیر است.
پایان پیام
