قبله عالم به قلم عباس امانت روایت قتل شاهی است که امیرکبیر را کشت
پایگاه خبری گلونی؛ سمیه باقری حسن‌کیاده: چه بخواهیم و چه نخواهیم زمین بر مدار تکرار می‌چرخد و ما آدم‌های فارغ از گذشته، سرخوش و بی‌خبر از این تکرار، همراه این چرخش می‌گردیم.
تاریخ تکرار می‌شود و ما یک خطا را میلیون‌ها سال است که تکرار می‌کنیم و از یک اشتباه میلیون‌ها نسخه می‌نویسیم.
ما بازیگران هر روزه زندگی، با این همه تمرین و تکرار چه بد بازی می‌کنیم این لحظات را.
ناصرالدین شاه ملقب به قبله عالم
کمتر پادشاهی در سلسله قاجار جایگاه ناصرالدین شاه را در ذهن مردم ایران دارد.
از او بیش از همه پادشاهان قاجار نوشته‌اند و درباره‌اش بسیار داستان گفته‌اند.
تاریخ‌خوان که باشید و حوادث تاریخ معاصر ایران را از هر طرف که نگاه کنید، از دعواهای مرزی گرفته تا جنبش‌های سیاسی و اجتماعی، به ناچار باید سری هم به بارگاه «قبله عالم» بزنید و نگاهی به عکس‌های ناصری بیندازید و یادی هم از “امیرکبیر” ایران کنید.
کتاب «قبله عالم؛ ناصرالدین‌شاه قاجار و پادشاهی ایران» به قلم آقای عباس امانت، استاد تاریخ و مطالعات بین‌الملل در دانشگاه ییل آمریکا، از جمله آثاری است که سعی دارد با نگاهی متفاوت، به قول نویسنده به یک پرسش اساسی درباره تاریخ پنجاه ساله حکومت ناصری پاسخ گوید: «حکومت پادشاهی، که خود تکیه‌گاه نظم سیاسی کهنی بود، چگونه چالش‌های داخلی و بین‌المللی را در عصر جدید تاب آورد و خود را با آنها وفق داد؟»
قتل ناصرالدین شاه از نگاه عباس امانت موضوعی مهم است که می‌توان از زوایای مختلف آن رویداد را بررسی کرد.
او از طرفی تاثیر جریانات انقلابی اروپا در حکایت قتل “شاه شهید” را بی‌تاثیر نمی‌داند و از طرف دیگر ترور شاه قاجار را از عوامل مهم در تسریع جنبش مشروطه‌خواهی ایرانیان می‌داند.
قبله عالم روایت قتل شاهی است که امیرکبیر را کشت
عباس امانت معتقد است که سوء قصد به ناصرالدین شاه در اول ماه می۱۸۹۶ واقع شد و اول ماه می، روز جهانی کار و کارگر در اروپا و روز بسیار مهمی در تقویم جریانات انقلابی چپ است.
بنابراین به نظر می‌رسد که شاید قتل ناصرالدین شاه مساله‌ای ورای مخالفت انقلابی درونی جامعه ایران بود و باید در متن جریان بزرگتری دیده شود.
هرچند کتاب “قبله عالم” به روایت خود نویسنده به دنبال آن است که وجهی از تحول فرهنگ سیاسی ایران و ناکامی‌های ناشی از درگیری با معضل تجدد را در سرگذشت شخصیت بغرنجی چون ناصرالدین‌شاه نشان دهد، اما بخش قابل ملاحظه‌ای از کتاب دربردارنده تلاشی است سخت، برای بررسی و نقد شخصیت و عملکرد میرزا تقی‌خان امیرکبیر.
چرا که در تاریخ کشور ما، نام میرزا تقی‌خان فراهانی، امیرکبیر، به ناصرالدین شاه گره خورده است.
و کیست که نداند او با درایت و مدیریت قابل تحسین خود توانست شاهزاده‌ای بی‌تجربه را در کوران حوادث زمانه به تخت سلطنت بنشاند و سپس با به دست‌گیری سکان هدایت امور، زمینه‌های لازم را برای استقرار نظم و انتظام در کشور فراهم آورد.
از دیدگاه نویسنده قبله عالم، هرچند امیرکبیر در اقدامات و اصلاحات خود از خیرخواهی و صداقت برخوردار بود، اما در همان حال امیرکبیری بود قدرت‌طلب، جاه‌طلب، انحصارطلب، اهل دسیسه، مستبد و متکی به انگلیس.
عباس امانت اینگونه می‌گوید که: امیرکبیر از همان آغاز و قبل از پادشاهی ناصرالدین شاه، در سودای کسب قدرت شخصی بود و از نفوذ فراوان خود بر ناصرالدین میرزای ولیعهد و سپس ناصرالدین شاه، در راه کسب قدرت شخصی خود بهره گرفت.
با این تفاسیر کتاب را حتما باید خواند و قضاوت کرد.
کتاب قبله عالم، اثری است مهم در تاریخ‌نویسی و زندگینامه‌نویسی.
کتابی است جذاب و پرکشش با ترجمه فارسی روان و وفادار به اصل از حسن کامشاد که توسط نشر کارنامه منتشر شده است.
پایان پیام
