گونه‌ مهاجم مهمان ناخوانده‌ای است که به جان طبیعت ایران افتاده است

گونه‌ مهاجم مهمان ناخوانده‌ای است که به جان طبیعت ایران افتاده است

گونه‌های مهاجم، موجوداتی هستند که مثل ویروسی مرگ‌آور جان طبیعت و محیط زیست ایران و دیگر کشورهای جهان را تهدید می کنند.

به گزارش گلونی، حضور گونه‌های مهاجم در هر زیستگاهی، درست مثل تخریب محیط، باعث افزایش مرگ‌ و میر و انقراض گونه های بومی طبیعت می‌شود.

آن طور که محققان این حوزه می‌گویند:

حدود ۴۰ درصد از انقراض‌های تاریخ محصول حضور همین گونه‌‌های مهاجم بوده است.

گونه‌ مهاجم

اغلب گونه‌های مهاجم در زیست بوم جدید نقش شکارچی گونه‌های بومی را به عهده‌ می‌گیرند و خود را به راس هرم غذایی منطقه می‌رسانند.

گونه‌ مهاجم با رشد انفجاری خود، در رقابتی نابرابر، فضا، آب، غذا و دیگر منابع حیاتی گونه‌های دیگر را، از آن خود می‌کنند.

گونه‌های مهاجم، مهمان‌های ناخوانده‌ای هستند که در صورت استقرار در زیستگاه جدید و سازگاری با آن، به سختی کنترل و ریشه‌کن می‌شوند.

جریان زندگی انسانی نقش بزرگی در انتقال گونه‌های مهاجم و تغییر ماهیت زیست‌بوم‌های مختلف، ایفامی‌کند.

پرداختن به کشاورزی، جنگل‌داری، شیلات، آبخیزداری و فروش گونه‌های غیربومی، مهمترین عامل انتقال گونههای مهاجم هستند.

مهمترین مسیرهای ورود گونه‌های مهاجم به ایران

 مهم ترین راه های ورود گونه های مهاجم به کشورهای مختلف عبارت است از:

• تجارت حیوانات خانگی.
• ورود از طریق بندرگاه‌ها.
• توسعه مزارع پرورش حیوانات غیربومی.
• پرورش آبزیان غیر بومی در زیستگاه‌ها.
• استفاده از گونه‌های غیربومی برای دفع آفات کشاورزی.

لاک پشت ها از گونه‌های مهاجم در ایران هستند.

اصلی‌ترین راه ورود این گونه‌های مهاجم به کشور از طریق تجارت حیوانات خانگی بین ایران با حوزه شرق آسیا و چین است.

لاک پشت گوش قرمز و لاک پشت لاک نرم چینی

گونه‌ های مهاجمی هستند که از دهه ۸۰ خورشیدی وارد ایران شدند و پس از رها سازی در رودخانه‌ها، برکه‌ها و تالاب‌های اطراف شهرهای بزرگ تکثیر شدند.

این لاکپشت‌ها حتی سر از حوضچه‌های پرورش ماهی گرم‌ آبی میانکاله، درآوردند و همچنان دردسرهای زیست محیطی فراوان ایجاد می‌کنند.

در نتیجه حضور همین گونه‌های مهاجم مانند لاک‌پشت‌های چینی و گیاه سنبل آبی و آزولا، زیستگا‌ه‌های آبی شمال ایران برای دوزیستان بومی منطقه ناامن شده‌ است.

این اتفاق منجر به از بین رفتن تخم ها و لاروهای بومی شده است.

تکثیر بیش از حد گیاه آزولا هم کیفیت این زیستگاه‌ها را از حالت استاندارد خارج کرده و برای گونه‌های بومی، غیرقابل استفاده ‌شده‌اند.

ماهی های مهاجم، از دیگر گونه‌هایی هستند که زیان‌های زیست محیطی بسیاری در ایران ایجاد کرده‌اند.

گونه ماهی‌های مهاجم، با بهره‌برداری از منابع آبی ارزشمند و محدود کردن گونه‌های بومی، بزرگترین ضربه را به اقتصاد طبیعی این مناطق می‌زنند.

تعداد گونه ماهی‌های مهاجمی که در سال‌های اخیر به ایران وارد شده‌اند، بسیار زیادند.

گونه های مهاجم طبیعت ایران

دلایل ورود این آبزیان به طبیعت ایران عبارتند از:

• آبزی‌پروری.
• واردات و پرورش ماهی‌های زینتی و خوراکی.
• ماهیگیری ورزشی.
• واردات گونه ماهی گامبوزیا به دلیل مبارزه با مالاریا.

و …

ورود گونه های بیگانه ماهی ها به یک اکوسیستم آبی زندگی آبزیان دیگر، به ویژه بی مهرگان را به هم می‌زند.

• رقابت بر سر غذا و مکان لانه سازی.
• شکارگری.
• تغذیه از تخم و لارو ماهیان بومی.
• انتقال پاتوژن‌‌ها و انگل‌ها.

و تغییر در زیست‌بوم از مهم ترین تاثیرات ورود گونه‌های بیگانه به زیستگاه های طبیعی ایران است.

ماهی قرمز یا کاراس طلایی یکی گونه‌ های مهاجمی است که به صورت گسترده وارد ایران شده است.

این نوع ماهی به بهانه سفره عید در تمام نقاط کشور تکثیر شده و وارد آب‌های جاری شده‌اند.

ماهی قرمز همه چیزخوار است.

گونه کاراس با تغذیه از سخت پوستان مفیدی نظیر گاماروس و نیز تخم دوزیستان جمعیت آنها را کاهش می‌دهند.

مردم مناطق مختلف ایران باید بدانند که رها کردن ماهی‌های سفره هفت‌سین و یا آکواریومشان در طبیعت می‌تواند ضربۀ جبران ناپذیری به زیست بوم آبی منطقه وارد کند.

ماهی تیلاپیا گونه مهاجم دیگری است که این روزها نامش به بهانه‌های مختلف در اخبار دیده می‌شود.

حضور دو گونه مهاجم از تیلاپیا، صید ماهیان بومی با ارزش اقتصادی بالا را در مناطق جنوبی ایران، به شدت کاهش داده است.

گونه‌ مهاجم دیگری مثل میمون رزوس نیز، در میان گونه‌ های مهاجم ایران دیده‌می‌شود.

میمون رزوس مثل بسیاری دیگر از گونه‌ها می‌تواند ناقل بیماری های مشترک بسیار خطرناک و حتی کشنده نظیر ویروس هرپس B به انسان باشد.

متاسفانه برخی، این نوع از میمون را در جنگل های شمال رها می‌کنند.

این رهاسازی‌های بی‌‌برنامه یک خطر بسیار جدی برای محیط زیست ایران عزیزمان است.

خرگوش‌ها نیز که در نگاه خیلی از ما موجوداتی دوست‌داشتنی هستند، گونه مهاجم دیگری به شمار میروند که با نرخ بالا، در اغلب کشورها تکثیر می‌شوند.

حضور خرگوش‌ها نیز در برخی موارد آسیب‌های جدی به زیستگاه‌های طبیعی وارد می‌کند.

روش برخورد با گونه‌های مهاجم ایران چیست؟

بهترین راه های برخورد با گونه های مهاجم ایران عبارتند از:

• انجام مطالعات گسترده برای شناسایی و مدیریت گونه‌های مهاجم.
• مطالعات اکولوژیک پیش از صدور مجوز آبزی‌پروی به ویژه در مسیر رودخانه و دریاچه‌ سدها.
• استفاده از انواع رسانه‌ها، آموزش و پرورش، دانشگاه‌ها و … برای فرهنگ سازی.
• مدیریت درست منابع طبیعی و آبی.
• کاهش آلودگی های صنعتی و کشاورزی.
• کاهش فشار صیادی بر ماهیان بومی برای کمک به احیای مجدد جمعیت گونه‌های بومی.

پایان پیام