تنوع گیاهی و بوم زادی در اکوسیستم‌های کوهستانی
به گزارش گلونی دکتر هنریک مجنونیان در کتاب «حفاظت محیط زیست کوهستان» نوشته است:
سرزمین ایران از نظر بوم‌شناسی منطقه خشکی با دو سیمای عمده بیابانی و کوهستانی است.
این دوگانگی ناشی از موقعیت جغرافیایی آن است. بدین ترتیب که از یک سو به زنجیره کوهستانی آسیا پیوسته است و از سوی دیگر در کمربند خشک دنیای قدیم و تحت تاثیر کمربند نیمه حاره‌ای شمال آفریقا قرار دارد.
این دو ویژگی سرنوشت محیط طبیعی سرزمین ایران را رقم می‌زند. وابستگی به کمربند خشک همراه با سایر عوامل طبیعی در شکل‌گیری سیمای بیابانی و گسترش رویش‌های خشکی‌دوست (Xerophyte) کشور نقش موثری دارند.
محدودیت‌های اقلیمی ناشی از این موقعیت در برخورد با سیمای کوهستانی جبران می‌شود و تنوع بوم‌شناختی سرزمین ایران در روند کنش‌های متقابل این دو سیمای مسلط یعنی بیابان و کوهستانی شکل می‌گیرد.
تنوع گیاهی و بوم زادی در اکوسیستم‌های کوهستانی
مرزبندی جغرافیایی گیاهی آرمن تاختاجان در مورد رویشگاه‌های ایران برای بررسی تنوع گیاهی بوم‌زادی (آندمیسم) به ویژه در گستره کوهستانی کشور سودمند به نظر می‌رسد.
بر اساس مرزبندی تاختاجان سرزمین ایران وابسته به دو منطقه رویشی (region floristic) بزرگ ایران – تورانی و سودان – زامبزی است.
منطقه رویشی ایران – تورانی گستره وسیعی است که به دو زیرمنطقه رویشی آسیای غربی و آسیای مرکزی قابل تفکیک است.
آسیای غربی از دو حوزه (province) گیاهی به نام‌های ارمنستان – ایران و هیرکانی تشکیل شده است.
حوزه ارمنستان – ایران متشکل از ۵ حوزه فرعی است:
• حوزه فرعی آذربایجان
• حوزه فرعی خراسان
• حوزه فرعی فارس – کرمان
• حوزه فرعی کردستان – زاگرس
• حوزه فرعی ایران مرکزی
بخش عمده کوه‌های کشور از نظر گیاهی به حوزه هیرکانی و حوزه‌های فرعی ۱ تا ۴ وابسته است و همه آن‌ها واحدهای گیاهی بزرگ و کوچک و متمایز از هم منطقه رویشی ایران – تورانی هستند.
از منطقه رویشی سودان – زامبزی که خود از مناطق فرعی و حوزه‌های گیاهی متعددی تشکیل شده و گستره عظیمی از آفریقا را در بر می‌گیرد، در ایران تنها حوزه ایران جنوبی وجود دارد.
این حوزه که وابسته به زیر منطقه عمان – سندی است، گستره سواحل جنوبی کشور را در بر می‌گیرد و اغلب گیاهان آن منشأ دیرین استوایی دارند و بیشتر دارای رویشگاه دشتی‌اند.
پایان پیام
