جشن به چه معناست و چرا برای ایرانی مهم است
به گزارش گلونی علیرضا شاپورشهبازی نوشته است: شاید دانستن ریشه و معنی برخی کلمات برای شما هم جالب باشد. مثلا چرا به جشن می‌گوییم جشن؟ در زیر به این پرسش پاسخ داده شده است.
جشن به چه معناست
واژه «جشن» در فارسی و «جَشَنْ» (jasan) در پهلوی مأخوذ است از واژه اوستایی یسْنَه (yasna)، كه «یك عمل عبادی» یا «نیایش» معنی می‌دهد (بارتولومه ، ستون ۱۲۷۰ـ ۱۲۷۴).
اصل واژه هم‌ریشه ودایی یهْجَتی ( yajati) است كه به ریخت‌های دیگر هم تحول یافته: یز (yaz) و یشتَه (yasta) در اوستایی، ید (- yad) در فارسی باستان، یزْد (-yazd) در پهلوی [و از آنجا به صور یزَتَه، ایزَد، یزَتان/ یزْدان] و یشْنْ (yasn)، یز (yz) و یشتن (ystn) در مانوی پارتی؛ و همه این‌ها به اصل بسیار كهن هندواروپایی ایجْ (iag) بر می‌گردد (بیلی، ص ۱۰۸).
مترادف كهنه‌تر جشن در فارسی، سور است كه بارها در شاهنامه فردوسی (رجوع کنید به ولف، ص ۵۳۳) و دیگر متون فارسی آمده است، مثلاً در این مَثَل كه فخرالدین اسعد گرگانی (ج ۱، ص ۴۳۸) آورده: «چه نیكو گفت با جمشید دستور/ به نادانان مَه شیون باد و مه سور»، یا در این دعا كه ناصرخسرو (ص ۲۸۱) گفته: «گر تو سوی سور می‌روی رو/ روزت خوش باد و سعی مشكور» (نیز رجوع کنید به دهخدا، ذیل «سور» با شواهد دیگر).
این واژه هنوز در «ختنه‌سوران» و «سورنا/ سُرنا» (نایی كه در جشن‌ها می‌نوازند) باقی‌‌مانده است.
در شاهنامه (فردوسی، ج ۳، ص ۱۵۸، بیت ۲۴۲۸) در مورد زاده شدن كیخسرو آمده است كه پیرانِ ویسه، سیاوش را پس از مرگ او در خواب می‌بیند و سیاوش به وی می‌گوید: برخیز و شادی كن «كه روزی نوآئین و جشنی نواست/ شب سور ِ آزاده كیخسرو است».
گفتنی است كه چون دو جشن نوروز و مهرگان نمونه اعلای عیدهای ایرانی بودند، نام آنها گاهی در فارسی و عربی صورت عَلَم یافته است، مثلاً در نوشته‌های عربی واژه نوروز به معنای مطلق عید به كار رفته، چنانكه واژه مهرگان به شكل مهرجان ، به معنای مطلق جشن و آذین و نیز جشنواره هنوز هم در آن زبان به كار می‌رود (امام شوشتری، ص ۱۲).
پایان پیام
