داده های تاریخی غیرمکتوب در ایران پیش از اسلام
به گزارش گلونی دکتر حسن شجاعی مهر، مدرس گروه تاریخ دانشگاه شهید بهشتی در نشستی آنلاین با عنوان «داده‌های تاریخی غیرمکتوب ایران پیش از اسلام» به نکات مهمی درباره این داده‌ها اشاره کردند.
آرشیو وبینارهای گلونی را ببینید
داده های تاریخی غیرمکتوب
آثار تاریخی به جا مانده در فرارود (ماوَراءُالنَهر) در سده‌های سوم تا هفتم میلادی، هم از نظر بنیادها و عناصر هنری و هم از نظر درون‌مایه‌ها و مضامین هنری با آثار تاریخی به جا مانده در ایران مرکزی دوره ساسانی تفاوت‌های آشکاری دارد.
با مقایسه بنیادها و درون‌مایه‌های آثار تاریخی این دو بخش از ایران بزرگ داده‌های تاریخی غیرمکتوبی به دست می‌آید که می‌تواند در تحلیل‌های تاریخی ایران پیش از اسلام مورد استفاده باشد.
در این پژوهش به روش مقایسه‌ای گزیده‌های شاخص و برجسته‌ای از آثار تاریخی فرارود با ایران ساسانی به لحاظ مقایسه بنیادها و درون‌مایه‌های هنری مورد ارزیابی قرار گرفته است.
یافته‌های این تحقیق نشان می‌دهد که هنر فرارود مقارن دوره ساسانی برخوردار از مفاهیم و نمادهای فرهنگ عمومی ایرانی بوده و در بنیادها و درون‌مایه‌های خود بازنمایی بصری گسترده‌ای از فرهنگ محلی دهقانان و بازرگان فرارودی دارد.
هنر ساسانی با عدم برخورداری از مفاهیم و نمادهای فرهنگ عمومی جامعه ایران در بنیادها و درون مایه‌های خود تمرکز زیادی در بازنمایی بصری قدرت شاهنشاهی ساسانی دارد.
هنر فرارودی یک تعادل و تناسبی در بازنمایی واقعیت‌های تاریخی جامعه فرارود دارد و دارای سادگی و بی‌پیرایگی و در عین حال یک شیوایی دلپذیر در بیان هنری است در حالی که هنر ساسانی یک عدم تعادل و تناسبی در بازنمایی واقعیت‌های تاریخی جامعه ساسانی دارد و پر از تجمل و خودنمایی و دارای یک بزرگنمایی و اغراق شگفت‌آور در بیان هنری است.
دانلود کنید: مقایسه بنیادها و درون مایه های هنر فرارودی و ایران ساسانی
فرارودان
فرارودان سرزمینی چند فرهنگی متشکل از اقوام متعدد و ادیان و آیین‌های زرتشتی، مانوی، بودایی، مسیحیت (نستوری)، یهودی، و باورهای کهن و آیین شمنی بود.
در این تحقیق، مسئلة اصلی این است که فرارودان از نظر تنوع فرهنگی ـ آیینی چگونه بود که پیش از اسلام پیروان ادیان و باورهای گوناگون در طول چند سده با تساهل و تسامح در کنار یکدیگر زیستند؟
همزیستی فرهنگی ـ آیینی چه ویژگی‌های منحصر به فردی برای فرارودان به وجود آورد؟
این پژوهش با بهره‌گیری از روش تحقیق تاریخی و مبتنی بر اسناد و مدارک تاریخی و یافته های باستان‌شناسی انجام گرفته است.
یافته‌های این تحقیق بیانگر آن است که در فرارودان پیش از اسلام تنوع فرهنگی ـ آیینی ویژه‌ای وجود داشت و بر اثر همزیستی این فرهنگ‌ها و ادیان در کنار یکدیگر آمیختگی های فرهنگی ـ آیینی پدید آمد.
این آمیختگی به حدی است که تمایز عناصر دینی ادیان گوناگون را در آثار هنری و تاریخی برای تاریخ پژوهان و باستان شناسان دشوار کرده است.
دانلود کنید: تنوع فرهنگی ـ آیینی در فرارودان (پیش از اسلام)
پایان پیام
اگر تاریخ ندانیم اشتباهات تاریخی پر تکرار خواهد بود
استاد شجاعی مهر فوق العاده مسلط