خبر خوب از یک خانواده یوزپلنگ در پارک ملی توران
به گزارش گلونی بعد از خبر تلخ مرگ ماده یوز در میامی شاید این تصویر دوربین تله‌ای برای دوستداران محیط زیست و حیات وحش، تسکین دهنده باشد.
خانواده تلخاب و بزرگ شدن فرزندانش در پارک ملی توران و مهم‌تر آنکه تلخاب (یوز ماده) امسال نیز مادر شده که تصاویر آن به زودی رونمایی خواهد شد.
با توجه به خبر قبلی مبنی بر ثبت تصویر فیروز در کنار تلخاب می‌توان احتمال داد توله‌های جدید از نسل فیروز باشند.
گونه‌های مختلف جانوری در حیات وحش نیز جرو میراثی هستند که باید از آن حفاظت کرده و شرایط دیدن آنها را برای نسل آینده فراهم کرد.
در زمانی که خبر تلخ مرگ گونه‌های جانوری، خصوصاً جانوران در حال انقراض منتشر می‌شود، شنیدن چنین اخباری مثل خبری مثبت درباره خانواده یوزپلنگ در پارک ملی توران، می‌تواند امید به آینده محیط زیست و حفظ و نگهداری آن را بالا ببرد.
امیدی که با عملکردی مناسب همراه شود تا بتوان از این گونه‌های جانوری حفاظت کرد و آنها را پرورش داد.
خانواده یوزپلنگ
گفتنی است در کتاب «اطلس پستانداران ایران» که سازمان حفاظت از محیط زیست منتشر کرده، درباره این نوع گونه جانوری آمده است:
ويژگی‌های ظاهری: طول سر و بدن ۱۱۰ تا ۱۳۰سانتيمتر، طول دم ۶۰ تا ۸۰ سانتيمتر، ارتفاع بدن ۶۰ تا ۸۰ سانتيمتر و وزن ۲۰ تا ۴۰ كيلوگرم است. نر و ماده هم‌شكل‌اند.
سر کوچک، دست و پای بلند و کشيده، کمر باريک، سينه بزرگ، دم بلند و کلفت و گوش‌های کوچک و گردی دارد.
سطح بدن پوشيده از موهای نخودی رنگ تا زرد كم رنگ با خال‌های كوچك سياه و توپر است.
موهای قسمت‌های زيرين بدن سفيد است. دو نوار سياه رنگ از گوشه چشم تا دهان «خط اشکی» امتداد دارد. پنجه‌های آزاد با ناخن‌های غيرقابل جمع شدن، يکی از مهمترين وجوه تمايز يوزپلنگ از ساير گربه‌سانان است.
ساختار بدن یوزپلنگ به گونه‌ای است که امكان دویدن با سرعتی در حدود ۱۰۵ كیلومتر در ساعت را به او می‌دهد، به همین دلیل سريع‌ترين پستاندار خشکی جهان نام گرفته است.
ويژگی‌های زيستی: به طور عمده صبح‌ها و عصرها به فعاليت می‌پردازد. تنها گربه‌سان اجتماعی ايران است.
نرهای جوان گروه‌های کوچکی را تشکيل داده و با هم به دنبال شکار و جفت می‌گردند. ماده‌ها نيز معمولا همراه با توله‌های خود زندگی می‌کنند.
معمولا مسافت زیادی را برای یافتن غذا جابجا می‌شوند به طوریکه دو نر در استان یزد که با ردیاب‌های رادیویی پایش می‌شدند گستره‌ای در حدود ۱۷۳۷ کیلومتر مربع را در ۵ ماه پیمودند.
درحال حاضر، قوچ و ميش مهمترين طعمه یوزپلنگ در ايران بوده و پس از آن کل و بز، جبير، آهو و گاهی اوقات پستانداران کوچک و پرندگان در رژیم غذایی قرار می‌گیرد.
خرگوش طعمه اصلی افراد جوان محسوب می‌شود. جفت‌گيری معمولا اواسط زمستان صورت گرفته و پس از ۹۰ تا ۹۸ روز، ۱ تا ۴ توله به دنيا می‌آید.
توله‌ها با چشمان بسته و موهای نرم خاكستری متولد می‌شوند و پس از ۴ الی ۱۱ روز چشمان خود را باز می‌كنند. توله‌ها در حدود ۱۷ تا ۱۸ ماهگی مستقل شده و در سن ۲ تا ۳ سالگی قادر به زادآوری هستند.
حداکثر تا ۱۴ سال در طبيعت و تا ۲۱ سال در اسارت عمر می‌کند. طعمه‌خوار طبیعی نداشته اما امکان دارد بر سر تصاحب طعمه مورد حمله پلنگ و احتمالا کفتار قرار گیرد.
زيستگاه، پراكندگی و فراوانی: در مناطق بیابانی و نیمه‌بیابانی مرکز ایران، به خصوص استان‌های يزد، سمنان، اصفهان، کرمان، خراسان شمالی و خراسان رضوی زندگی می‌کند.
به طور عمده در زيستگاه‌های تپه ماهوری و کوهپايه‌ای مناطق کويری يافت شده و به ندرت در مناطق دشتی ديده می‌شود.
یوزپلنگ آسیایی، در حال حاضر فقط در ایران با جمعیتی کمتر از ۱۰۰ عدد وجود دارد و در سایر نقاط آسیا منقرض شده است.
وضعيت حفاظتی: در زمره گونه‌های در خطر انقراض سازمان حفاظت محيط زيست است. کاهش طعمه‌ها و تصادفات جادهای از مهمترين عوامل کاهش جدی جمعیت به شمار می‌رود. از نظر جهانی، در طبقه آسیب پذیر VU فهرست سرخ IUCN و پيوست I کنوانسيون CITES قرار دارد.
اما زيرگونه يوزپلنگ آسيايی به عنوان يکی از در معرض خطرترين گربه‌سانان دنيا در طبقه به‌شدت در معرض خطر انقراض CR قرار دارد.
از سال ۱۳۸۰ تاکنون پروژه‌ای تحت عنوان حفاظت از یوز آسیایی و زیست‌بوم‌های مربوط با حمایت سازمان حفاظت محیط زیست و نهادهای بین‌المللی در حال انجام است.
پایان پیام
