حفر مداوم چاه غیرمجاز نتیجه کدام نارسایی در کشور است؟
به گزارش گلونی علت کمبود آب در کشور فقط به خشکسالی‌های اخیر یا سدسازی بی‌رویه و اشتباهات استراتژیک در راه‌اندازی صنایع و کشاورزی‌های پر مصرف آب یا تقاضای روز‌افزون جامعه، خلاصه نمی‌شود.
یکی از معضلات مهم در موضوع بحران آب، برداشت‌های بی‌رویه و حفر بی‌حدوحصر چاه، است که مقابله با آن به اهتمام جدی دست‌اندرکاران حوزه آب و نظارت هماهنگ و به موقع در تصویب و اجرای قوانین نیاز دارد.
بر اساس قانون توزیع عادلانه آب، مصوب سال ۱۳۶۱ استفاده از منابع آب‌های زیرزمینی از طریق حفر هر نوع چاه و قنات و توسعه چشمه در هر منطقه از کشور، باید با اجازه و موافقت وزارت نیرو انجام شود.
به این‌ترتیب چنانچه وزارت نیرو هر یک از این چاه‌ها را مضر به مصالح عمومی تشخیص دهد چاه بدون پرداخت هیچ‌گونه خسارتی مسدود می‌شود و بهره برداری از ان ممنوع بوده ویا متخلفین طبق ماده ۴۵ این قانون رفتارخواهد شد.
در دو دهه اخیر قوانین مربوط به حوزه بهره‌برداری از آب کامل‌تر هم شده است.
مثلا هیئت وزیران بنا به پیشنهاد مشترک وزارتخانه‌های نیرو و جهاد کشاورزی و به استناد تبصره (۷) ماده واحده قانون تعیین تکلیف چاه‌های آب فاقد پروانه بهره‌برداری مصوب ۱۳۸۹ آیین‌نامه اجرایی قانون تعیین تکلیف چاه‌های آب فاقد پروانه بهره‌برداری را تصویب کرد که آیین‌نامه اجرایی این قانون در ۱۸ ماده تنظیم و برای اجرا ابلاغ شده است.
در سال ۱۳۹۴ نیز طرح احیا و تعادل بخش آب‌های زیرزمینی به کمک کاهش ازدیاد برداشت آمد و بر اساس آن ده‌ها هزار حلقه چاه غیرمجاز مسدود شد و پروانه چندهزار چاه مجاز که اضافه برداشت آب داشتند نیز مورد بازنگری قرار گرفت.
حفر مداوم چاه غیرمجاز نتیجه کدام نارسایی در کشور است؟
باوجود تصویب و اجرای گاه و بیگاه و نظارت بر اجرای این قوانین اما، یک جستجوی کوتاه در میان خبرهای حوزه آب کافی است تا شما را با تیترهای مختلفی از این دست رو به رو کند:
. مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای استان همدان از انسداد بیش از ۱۹۰۰ حلقه چاه آب غیرمجاز ظرف ۳ سال در این استان خبر داد.
. انسداد ۷ حلقه چاه غیرمجاز آب توسط امور آب رباط کریم.
. انسداد ۶۰ حلقه چاه غیرمجاز و جلوگیری از برداشت غیرمجاز بیش از ۹۸۴ هزار متر مکعب آب در سال از سفره‌های زیرزمینی در تهران
. مدیر امور منابع آب شهریار از انسداد هشت حلقه چاه غیرمجاز و جلوگیری از تخلیه سالیانه بیش از ۶۷ هزار متر مکعب آب از سفره‌های زیرزمینی این امور خبر داد.
.و…
سوال اینجاست که با وجود همه این قوانین و بندها و تبصره‌های موجود، چرا همچنان شاهد حفر و بهره‌برداری از چاه‌های عمیق در گوشه و کنار کشور هستیم؟
پاسخ به این سوال از چند حالت ساده خارج نیست:
اینکه قوانین موجود همچنان ناکافی بوده و مجازات‌های در نظر گرفته شده برای خاطیان پاسخگو نیستند.
اینکه دولت و وزارت نیرو سخت‌گیری لازم در برخورد با متخلفان را ندارد.
و یا اینکه نظارت کافی بر حفر یا بهره‌برداری از چاه‌ها وجود ندارد، که تعداد چاه‌های غیر مجاز در کشور و در این تنش آبی طولانی، همچنان سر به فلک می‌کشد.
فرهنگ‌سازی مصرف بهینه آب در کشور و آگاه سازی مردم از وضعیت بحرانی منابع آبی و خطرات و پیامدهای ناشی از این بحران، نصب کنتور هوشمند روی چاه‌ها، جمع آوری ادوات آب‌فروشی، نظارت بر فروش و استفاده از ادوات حفاری چاه غیر مجاز، بهبود مصرف آب در بخش‌های اساسی از جمله کشاورزی و صنعت و …، قدم‌های کوچک اما ضروری و موثر در حفاظت از منابع آبی است که وظیفه دست‌اندرکاران فعال در حوزه آب کشور است.
ضمن آنکه برخورد جدی‌تر با هر گونه تخلف و بهره‌برداری غیر مجاز از این منابع نیز ارزشمند و حیاتی است.
انتظار می‌رود وزارت نیرو، شرکت آبفا، مجلس شورای اسلامی و قوه قضاییه در شرایط بحران آب در کشور، نسبت به مسائل حوزه آب حساس‌تر شده و با هم‌افزایی، اقتدار و دوراندیشی بیشتری بحران آب در کشور را مدیریت کنند.
فراموش نکنیم حفظ منابع آبی موجود با جلوگیری از برداشت بی‌رویه و احیا و جایگزینی آگاهانه و علمی منابع از دست رفته، اولویت مهم کشور در پیشگیری از فرونشست خاک، شدت یافتن تنش آبی و دیگر مشکلات حوضه‌های آبریز، منابع زیرزمینی و آبخیزداری و مهمتر از همه پیشگیری از درگیری‌های آتی بر سر منابع آب در کشور است.
پایان پیام
گزارشگر: آرزو قدوسی
خرید از سایت‌های معتبر با کد تخفیف گلونی
کلیک کنید
