حقوق مدنی وراثت و وصیت در ایلام باستان
به گزارش گلونی پرونده‌ای از سال ۱۵۷۰ پ.م باقی مانده که به نظر می‌رسد درشهرشوش سر و صدای زیادی به پا کرده باشد.
دو برادر به پیشگاه یک قاضی حاضر شدند و خواستار آن بودند که فردی به نام «بِلی» پسرِ عمو خوانده در گذشته شان، قطعه زمینی را به آنها برگرداند اما «بِلی» چنین از خود دفاع می کند: «پدر مدعیان، دَمَقیه، پدرم را به عنوان برادر خوانده اش پذیرفته بود.
بر اساس «روش های عدالت» برادر خواندگی باید مثل برادری و پسرخواندگی مثل فرزندی تلقی شود من زمینی را که پدرم دریافت کرده است به ارث بردم.»
در نهایت به «بِلی» اجازه داده شد تا قطعه زمینی را که پدرش از «دَمَقیه» به عنوان برادر خوانده به ارث برده بود حفظ کند و به این ترتیب درخواست دو مدعی رد شد.
آنچه که در لوحه‌ها «روش های عدالت» معنا شده است به احتمال زیاد همان حقوق مدنی در جامعه ایلام است که مسائلی چون برادر خواندگی، ارث، مالکیت خصوصی، نوعی برابری جنسیتی و … را دربر می‌گرفته است.
اموال زنان از شوهرانشان مستقل به حساب می‌آمد و اختیار اموال خود را در دست داشتند.
یک دختر شوهر دار، پس از مرگ پدرش، تمامی املاکش را به ارث برد.
شوهرِ این دختر به دلیل آنکه این املاک ملک مشترک‌شان نبود و در نتیجه بر آن کنترلی نداشت اعتراض کرد اما زن اعتراض او را رد کرد و به صورت نوشته و به قید سوگند ادعای خود را اعتبار بخشید: «تو شوهر منی تو پسر منی تو وارث منی دختر ما تو را دوست خواهد داشت و به تو احترام خواهد گذاشت».
شوهرش با این تعهد راضی شد و عاقلانه از دنبال کردن تلاش‌هایش برای آنکه املاک به او منتقل شود پرهیز کرد او حقی را دریافت کرده بود که امکان نداشت دادگاه به او بدهد.
به نظر می‌آید که در ایلام فقط فرزندان خانواده ارث می بردند نه همسران و بستگان، مگر آنکه وصیت چیز دیگری بگوید.
در ایلام فرد می توانست برای تمام اموال خود وصیت کرده و وارث خود را تعیین کند، همچنین ارث دختر و پسر خانواده هم مساوی بود.
چند لوحه مربوط به این مسائل موجود است که مروری بر آنها می کنیم؛ «پدری مزرعه را به دختر خود داده بود. این دختر آن را برای دخترش به ارث گذاشت و دختر هم به دخترش به ارث سپرد، که این آخری آن را فروخت.» از اینجا معلوم می‌شود که امور مربوط به اموال شخصی و حق مالکیت شخصی وجود داشته است.
در یکی از لوحه‌های ایلام باستان پدری در حال مرگ است، اموالش را به نسبت مساوی به فرزندانش می‌بخشد اما دخترش را قبل از پسرش نام می‌برد که نشان از توجه ویژه خانواده به دختر دارد.
در یک لوحه دیگر شوهری باغی را به زنش می‌بخشد و اضافه می‌کند که به ویژه زن می‌تواند حتی اگر از او جدا شود باز هم باغ را نگاه دارد.
در جای دیگر وصیت کننده تمام اموالش را با وجود آن که پسران متعدد و دو زن دارد به تنها به دخترش می‌بخشد و در جای دیگر مردی برای آسودگی آتی همسر، برای پسرها شرطی می‌گذارد، فقط در صورتی ارث می‌برند که پیش مادرشان بمانند و به او توجه کنند.
برای اطلاعات بیشتر سخنان دکتر حسین بادامکی را ببینید.
پایان پیام
نویسنده: کیمیا قنبری
خرید از سایت‌های معتبر با کد تخفیف گلونی
کلیک کنید
