شورش میرمهنا و تاثیر آن بر حکومت زندیه

در ۷ تیر ۱۴۰۰ 1

به گزارش گلونی قسمت عمده سال‌های حکومت کریم خان از ایل زند به جنگ، درگیری و سرکوب آشوب‌هایی گذشت که جای‌جای ایران را فرا گرفته بود.

سرکوبی شورش میرمهنا بندرریگی یکی از همین اقدامات خان زند بود که در جهت تحقق متعال‌‌ترین هدف کریم خان یعنی برقراری امنیت و آرامش مردم صورت گرفت.

میرمهنای بندرریگی، پسر میرناصر، از شیخ‌های بندر ریگ بود. میرمهنا قبل از قدرت گرفتن کریم خان زند پدر، عموها و عموزادگان خود را به قتل رساند تا یکه‌تاز عرصه قدرت باشد و پس از آن به راهزنی در خلیج فارس پرداخت.

کریم خان پس از سلطه بر شیراز، از آنجایی که بر شرارت‌های میرمهنا آگاه بود، او را به پایتخت فراخواند و زندانی کرد اما ستاره بخت در آسمان میرمهنا تابیدن گرفت و میرزا محمدبیگ خرموجی، داماد شیخ بندر ریگ و خدمت‌گزار خان زند، به شفاعت او پرداخت.

میرمهنا به بندر ریگ بازگشت و کار خود یعنی راهزنی را از سر گرفت و وکیل‌الرعایا مجبور شد تا امیرگونه‌خانِ افشار را مامور سرکوبی دوباره او کند. میرمهنا که تاب مقاومت نداشت، به دریا پناه برد و جزیره خارک را تصرف کرد.

هلندی‌های حاضر در جزیره به سرعت از حاکم بوشهر، شیخ سعدون، کمک خواستند اما این کمک موثر نبود و تفنگ‌چیان بوشهر و هلندی‌ها از میرمهنا شکست خوردند، سربازان هلندی اسیر یا کشته شدند و قلعه آنان تسخیر شد.

میرمهنا حتی تاسیسات بازرگانی انگلیسی‌ها را نیز ویران کرد و با حملات دریایی خود عملا توانست در تجارت خلیج فارس اختلال ایجاد کند.

در این زمان کریم خان برای رفع خودسری‌های میرمهنا زکی‌خان را مامور ساخت اما زکی‌خان برای رویارویی با راهزن متبحری چون میرمهنا نیازمند نیروی دریایی بود و قرار شد این نیروی دریایی را انگلستان برای خان زند فراهم کند و در عوض جزیره خارک را به دست آورد.

انگلیس‌ها به موجب عادت دیرینه به قول خود عمل نکردند و فقط یک کشتی کوچک در اختیار ایران قرار دادند و این عمل موجبات بدبینی کریم خان نسبت سیاست‌ها و اعمال آن‌ها را فراهم کرد.

زکی خان اما با قدرت تمام بر میرمهنا تاخت، راه رسیدن آذوقه را بر او بست و به تمامی حاکمان بنادر جنوب و روسای عشایر سواحل خلیج فارس دستور آمادگی داد و چون یاران و متحدان میرمهنا خود را در یک قدمی نابودی دیدند، رهبر خود را تحویل دادند و نهایتا عمر پاشا، والی بغداد، او را به قتل رساند.