سفرنامه آلبو کرک و شرح ورود پرتغالی ها به خليج فارس
به گزارش گلونی فتح قسطنطنيه در سال ۱۴۵۳ ميلادی راه‌های تجاری سنتی شرق و غرب را به کلی مسدود کرد و پس چندی عمر سلسله ايلخانی نيز به سر آمد و دوره حکومت‌های متقارن و ناامنی ايران فرا رسيد که در پی آن موقعيت تجاری ايران تنزل کرد.
اولين تأثير اين رويدادها کاهش ورود کالاهای نفيس شرق به اروپا بود.
در سال ۱۴۸۱ ميلادی يکی از ملّاحان پرتغالی به نام بارتلمی دياز خود را به دماغه جنوبی آفريقا رساند و به اقيانوس هند پا گذاشت.
او شرح مسافرت‌ها و مشاهدات گوناگون خود را به امپراتور پرتغال نوشت.
در سال ۱۵۰۳ ميلادی پادشاه پرتغال يکی از دريانوردان خود را به نام آلفونسو آلبوکرک مأمور رفتن به هند کرد.
آلبوکرک مأموريت داشت تا به منظور جست‌وجوی غنايم دريايی در امتداد سواحل عمان به گشت‌زنی بپردازد.
آلبوکرک در بازگشت خود به ليسبون طرح عظيم تفوق بر تجارت شرق و نقشه‌های جاه‌طلبانه خود را به امپراطور عرضه کرد.
او نظر امپراطور را به خود جلب کرد و در سال ۱۵۰۶ ميلادی با ناوگان بزرگی متشکل از چهارده کشتی جنگی تحت فرماندهی تريستائو داکونها عازم هندوستان شد.
سفرنامه آلبو کرک و شرح ورود پرتغالی ها به خليج فارس
آلبوکرک از شرق آفريقا به سمت هند حرکت کرد و هدف او متوقف کردن تجارت مسلمانان در اقيانوس هند و مهار مسير اصلی بازرگانی از سمت دريای سرخ بود.
آلبوکرک دستور حرکت را صادر کرد و ناوگان به سمت رأس‌الحد پيش رفت تا به ظفار رسيد و بسياری از کشتی‌های ماهيگيری را به آتش کشيد.
اخبار خشونت و درنده‌خويی پرتغالی‌ها خيلی زود در تمامی سواحل عمان منتشر شد و موجبات رعب و وحشت مردم را فراهم کرد.
اولين شکاف بين نيروهای آلبوکرک پس از فتح مسقط بروز کرد.
حاکم صحار که ابتدا هفت هزار نيرو برای مقابله با پرتغالی‌ها فراهم کرده بود با فرار نيروهايش مجبور به تسليم شد.
فتح بنادر و سواحل عمان در يک دوره نسبتاً کوتاه چهل و شش روزه صورت پذيرفت و دليل اصلی اين پيروزی‌ها تفوق کامل توپخانه‌ای ناوگان پرتغالی بود.
مقصد بعدی آلبوکرک هرمز بود. پادشاه هرمز کودکی به نام امير سيف‌الدين ابانصر بود ولی وزيری قدرتمند و با تدبير به نام خواجه عطا، هرمز را اداره می‌کرد.
هرمز که از يورش مهاجمين آگاهی يافت در بيم و هراس به سر می‌برد.
خواجه عطا بنا به رسم معمول تمام کشتی‌هايی را که در ساحل جرون (هرمز بعدی) لنگر انداخته بودند، توقيف و مانع از حمل و نقل سربازان توسط مهاجمين شد.
او تيراندازان لار و جلفاری را در خط ساحل مستقر ساخت.
دويست تا سيصد کشتی بادبانی در لنگر‌گاه جزيره، حصاری را عليه آتش ناوگان پرتغال بوجود آوردند ولی با اين وجود توپخانه ناوگان پرتغال پس از نبردی سهمگين بخش بزرگی از ناوگان خواجه عطا را منهدم ساخت و اجساد صدها ملوان و سرباز در اثر شليک مداوم توپ‌ها پاره‌پاره و به دريا ريخته شد.
شکست هرمز قطعی بود و پرتغالی‌ها يک‌بار ديگر به فتح توپخانه‌ای نايل شدند و توانستند با استفاده از ناوگان مجهز خود، ناوگان سنتی شرقی‌ها را وادار به شکست کنند.
خواجه عطا ناگزير به تسليم شد و هرمز طعم تلخ حضور بيگانگان را چشيد.
قراردادی بين خواجه عطا و رئيس نورالدين فالی از قدرتمندان هرمز از يک سو و آلبوکرک از سوی ديگر به تاريخ دهم اکتبر ۱۵۰۷ ميلادی مطابق با سوم جمادی الثانی ۹۱۳ هجری به امضا رسيد.
آلبوکرک با عصبانيت دوباره هرمز را گلوله باران کرد ولی خواجه عطا مقاومت فراوانی از خود نشان داد.
آلبوکرک که خطرات ادامه چنين روندی را حس کرده بود دستور بازگشت ناوگان را صادر کرد و به طور ضمنی شکست خود را اعلام کرد.
بدين ترتيب اولين حمله پرتغالی‌ها به هرمز به پايان رسيد.
پایان پیام
نویسنده: فاطمه نصیری راد
خرید از سایت‌های معتبر با کد تخفیف گلونی
کلیک کنید
