روابط ایران و شوروی در سال‌های منتهی به کودتای ۲۸ مرداد

به گزارش گلونی نشست تخصصی با موضوع «بازشناخت رخداد ۲۸ مرداد» توسط کانون ایرانشهر با همکاری گروه رشن، موسسه گلونی و اتحادیه انجمن‌‌های علمی دانشجویی تاریخ برگزار شد.

دکتر گودرز رشتیانی، عضو هیئت علمی گروه تاریخ دانشگاه تهران یکی از سخنرانان این نشست بودند که به بررسی «روابط ایران و شوروی در سال‌‌های منتهی به کودتای ۲۸ مرداد» پرداختند.

در گذشته، سیاست‌های توسعه‌طلبی روسیه در قرن نوزدهم که مشخصاً در مورد ایران در نتایج جنگ‌های منتهی به ۱۸۱۳ و ۱۸۲۸ میلادی مابین ایران و روسیه و پیمان گلستان و پیمان ترکمان‌چای تجلی یافت، در کیفیت مناسبات تأثیر بسزا داشت.

روابط ایران و شوروی

نماشای گلونی را دنبال کنید

همچنین نفوذ ایدئولوژیک اندیشه مارکسیستی-لنینیستی در ایران، در سال‌های پس از ورود متفقین در جنگ جهانی دوم و عدم بازگشت ارتش روسیه از استان‌های شمال غربی ایران در سال‌های پس از آن، امکان هرگونه روابط برابر را از بین برده بود.

پس از روی کار آمدن نظام کمونیستی در روسیه و برپایی اتحاد شوروی، فصل تازه‌ای در روابط این کشور با ایران گشوده شد. در سال ۱۲۹۹ (۱۹۲۱) حسن مشیرالدوله نخست‌وزیر وقت ایران، مشاورالممالک انصاری وزیر خارجه خود را به مسکو فرستاد.

او در آنجا عهدنامه «پیمان مودت» را در ۲۶ فوریه ۱۹۲۱ (هفتم اسفند ۱۲۹۹) با شوروی امضا کرد که اساس روابط تازه دو کشور شد و امتیازات استعماری دوران تزاری را در ایران لغو کرد.

انصاری بار دیگر در بهار ۱۳۰۶ به مسکو فرستاده شد تا برای بستن پیمان بازرگانی مذاکره کند. مأموریت او در روسیه چند ماه طول کشید.

در هشتم مهر ۱۳۰۶ «عهدنامه تأمینیه و بی‌طرفی» را با گئورگی چیچرین وزیر خارجه و قرارداد شیلات و قرارداد گمرکی را با لو کاراخان قائم‌مقام وزیر خارجه روسیه امضا کرد.

«عهدنامه تأمینیه و بی‌طرفی» دو دولت را متعهد می‌کرد از هر نوع فعالیت علیه یکدیگر در خاک خود جلوگیری کنند، در صورت بروز جنگ در خاک هر کدام، نسبت به دیگری بی‌طرف بمانند و در محاصره یا تحریم اقتصادی علیه یکدیگر شرکت نکنند.

همچنین بررسی ارتباط ایران و شوروی در سال‌‌های بعدی و منتهی به کودتای ۲۸ مرداد سال ۱۳۳۲ شمسی از جمله مهم‌ترین ارکان سخنرانی دکتر گودرز رشتیانی بودند که گذشته از ارزش تاریخی، از منظر سیاسی نیز بسیار مهم هستند.