چطور معیشت و سلامت مردم را با آب موجود تامین کنیم؟

به گزارش گلونی حسین عسگری عضو هیات علمی‌ دانشگاه شهید بهشتی، در برنامه اقتصاد ایران گفت:

موضوع آب یکی از مسایل و چالش‌های جدی پیش روی نظام اقتصادی و تولیدی کشور است.

با توجه به اینکه ایران در منطقه خشک و نیمه خشک کره زمین قرار گرفته همیشه از دیرباز با چالش جدی آب مواجه بوده است.

بیشتر از ۸۰ درصد آب کشور در بخش کشاورزی مصرف می‌شود. اگر ما بتوانیم مدیریت آب در عرصه کشاورزی را به درستی انجام دهیم با یکی از چالش‌های اساسی زیست بوم کشور به درستی کنار آمده‌ایم. کشاورزی و کشاورزان آب را برای مصارف گیاه و آبیاری مزارع خود استفاده می‌کنند.

آنها علاقه‌ای به مصرف بیش از حد آب ندارند و هیچ کشاورزی آب را بیهوده و زیاد مصرف نمی‌کند مساله مهم اینجاست که وقتی کشاورزان ما چنین باورهایی دارند پس چرا ما در کشور با چالش جدی آب مواجه هستیم؟!

آب به عنوان یکی از کالاهایی که کنش‌پذیری پایینی دارد در عرصه کشاورزی مطرح می‌شود و اگر قیمت آب افزایش یابد کشاورزان برای تامین آب مورد نیاز خود به هر راهی متوسل خواهد شد. به طوری که باید به تعداد بسیاری از معابر آبی مانند چاه و قنات دسترسی داشته باشد.

اما شاهدیم که هر زمان احتمال افزایش قیمت آب و قاعده‌مند کردن مصرف آب در کشور مطرح شد همزمان با آب تعداد حفر چاه‌های غیر مجاز در کشور نیز افزایش پیدا کرد.

تامین معیشت و سلامت مردم با تامین آب موجود

برنامه کامل این گفتگو را که اقتصاد آنلاین برگزار کرده است از طریق ویدیوی زیر ببینید:

نماشای گلونی را دنبال کنید

ما شاید گمان کنیم که تخلفی صورت گرفته در حالی که کشاورزان ما متخلف نیستند بلکه سعی دارند مشکلات کم آبی خود را از مسیرهای دیگری چاره‌اندیشی و حل کنند.

در سال ۱۳۶۱ یعنی حدود ۴۰ سال پیش مراتع کشور ما حدود ۶۰ درصد از علوفه مورد نیاز دام‌ها را تامین می‌کرد اما در سال‌های اخیر سهم مراتع در تولید علوفه بسیار کاهش پیدا کرده و بخش عظیمی‌ از تامین علوفه به کشاورزی و زراعت واگذار شده است.

تامین علوفه نیازمند مصرف آب بسیاری است و بزرگترین شاخص در این زمینه نیز ذرت و یونجه است.

اگر ما سهم مرتع را در تامین علوفه بالا ببریم قادر خواهیم بود بخش بزرگی از گیاهان آب‌بر را از عرصه کشاورزی خارج کنیم.

چطور معیشت و سلامت مردم و امنیت غذا را با آب موجود تامین کنیم؟

اولین گام برای ورود و مشارکت مردمی تغییر ذایقه سرمایه‌گذاران و توجه دادن به آنها برای ورود به عرصه کشاورزی ایجاد ساختار اطلاعات مورد نیاز برای مطالعات اقتصادی در عرصه کشاورزی است که باید آن را در اختیار شرکت‌های دانش‌بنیان و استارت‌آپ‌ها و شرکت‌های خصوصی قرار دهیم.

همچنین باید کمک کنیم که بالغ بر ۷۰ درصد پول پرداختی توسط مصرف‌کننده نهایی به کشاورز برسد در حالی که در حال حاضر تقریبا به طور میانگین ۳۰ درصد این پول به کشاورزی می‌رسد و ۷۰ درصد در زنجیره دلالی و جابه‌جایی کالا مستهلک می‌شود بنابراین نیاز داریم که سهم ۷۰ درصدی را به کشاورزان برگردانیم.

اگر بتوانیم سهم کشاورز را از این پول ارتقا دهیم و امکان ایجاد بانک‌های اطلاعاتی را فراهم کردیم این توسعه هماهنگ به ما کمک می‌کند که بتوانیم شتاب‌دهی کنیم برهمین اساس وقتی کشاورز سهم درآمدی بیشتری از محل پرداخت مصرف‌کننده نهایی داشته باشد قادر است هزینه‌ای را برای توسعه مزرعه خود در نظر بگیرد و در این صورت می‌توانیم قیمت آب را افزایش دهیم و قیمت آب حقیقی خواهد شد و از سوی دیگر مصرف آب با استفاده از فناوری‌های جدید به حداقل خواهد رسید و کشاورزان متضرر نخواهند شد.

همچنین به بیمه آب نیاز داریم که در پی آن نیز باید ساختار و شبکه بیمه‌ای برای بازار آب تعریف کنیم و در صورتی که این مجموعه کنار هم قرار گیرد یقیناً قادر خواهیم بود مقدار مصرف آب را به حداقل برسانیم و سهم کشاورزی را برای توسعه روش‌های بهره‌برداری از منابع آب ایفا کنیم.

باید تلاش کنیم که دولت نسبت به ایجاد بانک‌های اطلاعاتی و تسهیل‌گری مشارکت‌کننده‌ها په شرکت‌ها اهتمام ورزد و براساس اطلاعات ارزیابی‌های اقتصادی کشاورزی را توسعه دهد تا امکان سرمایه‌گذاری و شفافیت در نظام سوددهی و سودگیری به وجود آید و کشاورز هم بتواند سهم خود را از بازار سرمایه فروش کالا بدست آورد و بیمه نگرانی‌های ناشی از وقایع غیر قابل پیش‌بینی را پوشش دهد.

از سوی دیگر تلاش کند علوفه دام را براساس منابع مرتعی و نه با تکیه بر ظرفیت کشاورزی آبی تامین کند در این صورت یقیناً ایران قادر خواهد بود نیازهای خود را تامین کند و خدمات مناسبی را برای جمعیتی بیش از ۱۵۰ میلیون نفر ارائه و تامین کند.