۱۹۳ سال از زلزله بزرگ در تهران گذشته است؛ آماده‌ایم؟
به گزارش گلونی به نقل از جام جم آنلاین، این روزها با وقوع زلزله مرگبار در ترکیه و سوریه بحث‌ها درباره احتمال وقوع چنین زمین لرزه‌ای در کلانشهر تهران نیز دوباره سر زبان‌ها افتاده است و برخی مسئولان و کارشناسان هشدار می‌دهند با توجه به شرایطی که در تهران با آن رو به رو هستیم، زلزله احتمالی تهران مرگبار خواهد بود.
مهدی پیرهادی، عضو شورای شهر تهران با اشاره به اینکه بیش از ۴هزار بافت فرسوده در این کلانشهر وجود دارد، می‌گوید: «اگر زمین لرزه‌ای شبیه ترکیه در تهران اتفاق بیفتد، تعداد کشته‌ها صدها هزار نفر خواهد بود. به همین دلیل پایتخت دچار بحران خواهد شد.»
در این بین هستند کارشناسانی که معتقدند بررسی‌ها از این حکایت دارد که به طور میانگین تهران هر ۲۰۰ سال شاهد زلزله‌ای با بزرگای بیش از هفت بوده است.
دکتر مهدی زارع، زلزله‌شناس در این باره به جام جم آنلاین می‌گوید: «یکی از مسائلی که باید به آن توجه کرد، این است که اتفاقاتی که در درون زمین می‌افتد، چقدر سبب تغییر شکل گسل‌ها می‌شود؟ زیرا به ازای این تغییر شکل جا به جایی‌ها به صورت زلزله خود را نشان می‌دهد.»
او درباره اینکه این شرایط در منطقه تهران چگونه است؟ عنوان می‌کند: «در منطقه جنوبی البرز شمال ایران مرکزی گسل‌ها حدود ۱۰میلی‌متر در سال تغییر شکل را تحمل می‌کنند. این میزان تغییر شکل موجب می‌شود که در منطقه اطراف تهران به طور میانگین حدود هر ۲۰۰ سال یک زمین لرزه با بزرگای هفت اتفاق بیفتد.»
بررسی‌ها نشان می‌دهد که حدود ۱۹۳ سال پیش یعنی در سال ۱۸۳۰ میلادی زلزله‌ای مرگبار در شمال شرق تهران اتفاق افتاد که تحت تاثیر آن بخش‌های زیادی از مناطق دماوند و شمیرانات به طول کامل از بین رفت و روستاهایی زیادی نیز در شرق جاجرود ویران شد.
دکتر زارع در این باره توضیح می‌دهد: «آخرین زلزله با بزرگای حدود هفت در تهران سال ۱۸۳۰ میلادی اتفاق افتاده است، اما این الزاما به این معنی نیست که حدود هفت سال دیگر زلزله‌ای با بزرگای هفت در تهران رقم خواهد خورد.»
این زلزله شناس عنوان می‌کند: «امیدواریم چنین زمین لرزه‌ای دیرتر اتفاق بیفتد، هرچند احتمال اینک زودتر رخ بدهد نیز وجود دارد.
البته لازم به یادآوری است که این مساله به لحاظ آماری مطرح است و وقتی از این زاویه به ماجرا نگاه می‌کنیم باید بگوییم حادثه می‌تواند زودتر یا دیرتر از زمان مورد نظر رخ دهد.
اما آنچه باید جدی گرفت این نکته است که چنین رخ دادی مسلم است، زیرا تحت تاثیر فشارهایی رخ می‌دهد که به لایه‌های زمین وارد می‌شود و بخشی از آن باید به شکل زلزله رها شود. در واقع این مساله قانون طبیعت است و نمی‌توان آن را انکار کرد.»
دکتر زارع در این باره عنوان می‌کند: «راهکاری معجزه آسا در این بین وجود ندارد و باید برای کاهش خسارت جانی و مالی چنین حوادثی اقدام کرد. برای نمونه از افزایش بار جمعیتی در مناطقی که خطر زمین لرزه در آن قابل توجه است، جلوگیری کرد.»
او ادامه می‌دهد: «این درحالی است که جمعیت تهران از چند دهه گذشته تاکنون رشد چشمگیری پیدا کرده و به حدود ۱۷ میلیون نفر رسیده است. اما شواهدی وجود ندارد که لرزه‌خیزی تهران اکنون با چند دهه گذشته تغییری کرده باشد.»
بنابراین یکی از فاکتورهای ریسک که جمعیت انسانی نزدیک گسل است، افزایش پیدا کرده و با توجه به اینکه راه حل معجزه آسایی نیز برای این مساله وجود ندارد، باید برای کاهش میزان ریسک تلاش کرد.
این درحالی است که تخریب سرزمین و برداشت بی‌رویه از منابع زیرزمینی آب نیز زمینه را برای رخ‌دادهایی مانند زلزله فراهم کرده و لازم به یادآوری است که برداشت آب‌های زیرزمینی در اطراف تهران نیز در چند دهه گذشته قابل توجه بوده است.
دکتر زارع در این باره توضیح می‌دهد: «برداشت بی‌رویه از منابع زیرزمینی آب از مسائلی است که می‌تواند روی ریتم لرزه‌خیزی اثر بگذارد.
بررسی‌ها نیز نشان می‌دهد که زلزله‌های کوچک با برداشت منابع آب زیرزمینی ارتباط دارند. به همین دلیل می‌توان گفت زلزله سال ۹۶ ملارد با بهره برداری بی‌رویه از سفره‌های آب زیرزمینی تسریع شد.»
پایان پیام
