جشن مهرگان روز مهر و ماه مهر
به گزارش گلونی جشن مهرگان با ایزد مهر، برداشت محصول و اعتدال خریفی (پاییزی) در ارتباط است.
روز مهر و ماه مهر و جشن فرخ مهرگان
مهر بفزای ای نگار مهرجوری مهربان
ملک از تو با نشاط و تو ز ملکت با نشاط
دولت از تو شادمان و تو ز دولت شادمان
(مسعود سعد سلمان)
همچنین آورده‌اند که کاوه آهنگر نیز در چنین تاریخی فریدون بر ضحاک ماردوش پیروز شده، او را اسیر کرده و در دماوندکوه به اسارت گرفته است.
به روز خجسته سر مهر ماه
به سر بر نهاد آن کیانی کلاه
(فردوسی)
مهرگان آمد جشن ملک افریدونا
آن کجا گاو بپروردش برمایونا
(دقیقی)
ابوریحان بیرونی در کتاب التفهیم گفته است: «مهرگان شانزدهم روز است و از مهرماه و نامش مهر و اندرین روز، افریدون ظفر یافت و بر بیوراسب جادو، آنک معروف است به ضحاک و به کوه دماوند بازداشت و روزها که سپس مهرگان است همه جشن‌اند، بر کردار آنچ از پس نوروز بود و ششم آن مهرگان بزرگ بود و رام روز نام است و بدین دانندش.»
گفتنی است که فریدون خود با ایزد مهر پیوند دارد. زمانی که فره از جمشیدشاه گریخت، قسمتی از فره وی به فریدون، قسمتی از آن به ایزد مهر و سپس به زرتشت و قسمت دیگر آن به گرشاسب رسید.
مهر یا میثره در لغت به معنی قرارداد است. این معنی نیز گسترش یافت و مفاهیمی چون قول، پیمان و عهد را بیان کرد.
اما چیزی که در متن مهریشت در اوستا می‌بینیم، در وهله اول عهد و پیمان است. یکی از جلوه‌های مهر نیز خورشید است که گرمای آن فراهم کننده حیات برای موجودات است.
پایان پیام
نویسنده: کیمیا قنبری
