گریبایدوف، وزیر مختار دولت روسیه در ایران چرا و چگونه کشته شد؟
به گزارش گلونی بعد از جنگ دوم ایران و روس الکساندر گریبایدوف به عنوان وزیر مختار دولت روسیه به دربار ایران اعزام شد.
گریبایدوف از طبقه اشراف و نویسنده ماهری بود. اما چیزی از سیاست نمی‌دانست.
گریبایدوف در ایران بنای فعالیت خود را بر گفته‌های یرمولف و سایر فرماندهان روسی پیریزی کرد.
آنها به نویسنده جوان گفته بودند که باید ایرانی‌ها را به مرگ گرفت تا به تب راضی شوند. در نتیجه در رفتار وزیر مختار دولت روسیه بی‌احترامی موج می‌زد.
اندکی بعد از اقامت وی در تهران به بهانه این که مناطق ارمنستان، آذربایجان و گرجستان به امپراتوری روسیه ضمیمه شده است، مدعی شد دو زن ارمنیِ مسلمان شده که در خانه الهیارخان آصف‌الدوله ساکن‌اند، باید تحویل روسیه داده شوند.
زیرا با ضمیمه شدن ایروان و ارمنستان به روسیه این دو تن از اتباع روس به شمار می‌روند. تلاش درباریان ایرانی برای منصرف کردن گریبایدوف نتیجه‌ای نداشت و دست آخر مجبور شدند آن دو زن را تحویل سفارت بدهند.
در این بین آصف‌الدوله صدر اعظم دولت فتحعلی شاه که از روس‌ها دلخوشی نداشت، دست به تبلیغات علیه گریبایدوف و دولت روسیه زد.
تبلیغات آصف‌الدوله بر روحانیان اثر کرد و آنها بازگرداندن دو زن مسلمان از دست کافران را واجب اعلام کردند.
در نتیجه فتوای ملاها و آیت‌الله‌های ایران به سرعت در بین مردم پخش شده، در پایتخت قاجار غوغایی برپا شد و موضوع اعتراض مردم خیلی زود به گوش سفیر روسیه رسید.
فردای آن روز بازار تهران تعطیل و مردم راهی سفارتخانه روسیه شدند تا زنان مسلمان را تحویل بگیرند.
در نهایت مردم آن دو زن را تحویل گرفتند. اما بین مردم و افراد سفارت درگیری رخ داد و یکی از مردم کشته شد.
مردم مقتول را بر دست‌هایشان تا مسجد حمل کردند و آنجا به گرفتن انتقام خون هموطن‌شان تشویق شدند و به سفارت روس حمله کردند و گریبادوف و ۳۵ نفر از همراهانش را به قتل رساندند.
فتحعلی شاه و باقی درباریان از این حادثه بسیار نگران شدند و کشور را درآستانه جنگی دیگر دیدند. بنابراین شاه قاجار خسرو میرزا، پسر عباس میرزا و میرزا تقی خان فراهانیِ وزیر نظام (امیر کبیر) را با الماسی که نادر شاه افشار از هند غنیمت آورده بود، از راه قفقاز راهی سن پترزبورگ کرد تا از تزار روسیه عذرخواهی کند.
تزار روسیه از هیئت اعزامی به گرمی استقبال کرد و به خاطر این که سپاهش در حوضه رود دانوب شکست خورده بود و درگیر جنگ‌های بالکان بود، عذرخواهی ایران را پذیرفت و ۵ میلیون ریال غرامتی که ایران به خاطر جنگ دومش با روسیه موظف بود، پرداخت کند را به خسرو میرزا بخشید و برای ۵ میلیون باقیمانده ۵ سال دیگر فرصت داد و در مقابل خواهان مجازات کسانی بود که سفیر روسیه را به قتل رساندند و الماس نادر هم به عنوان الماس شاه در روسیه باقی ماند.
نقش قراردادهایی مانند ورسای در شکل گیری جنگ جهانی دوم
پایان پیام
نویسنده: کیمیا قنبری
