عهدنامه ترکمانچای نقطه آغاز یک سلسله تمام از تجاوزات سیاسی است

عهدنامه ترکمانچای نقطه آغاز یک سلسله تمام از تجاوزات سیاسی است

به گزارش گلونی در کانال بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار بخشی از کتاب سیاست اروپا در ایران نوشته دکتر محمود افشار را منتشر شده است. دکتر محمود افشار در این گزارش نوشته است:

عهدنامه ترکمانچای که به نحوی از انحاء قانون مناسبات روس و ایران در مدت قریب به یک قرن باقی مانده بود، در تاریخ دیپلماسی ایران نقشی بزرگ ایفا کرد.

این معاهده مبدأ و نقطه آغاز یک سلسله تمام از تجاوزات و دست‌اندازی‌های سیاسی، قضایی و اقتصادی روسیه در این کشور است.

بنابراین صرف نظر از شهرها و ولایات به‌ویژه خانات ایروان و نخجوان، که عهدنامه ترکمانچای از تصرف ایران به‌درمی‌برد و علاوه از غرامت سنگین جنگی که بر ایران تحمیل می‌کرد از نظر سیاسی، قضایی و اقتصادی یکی از سنگین‌ترین یوغ‌ها را بر گردن ایران می‌نهاد.

از همان زمان حکومت شاه قادر نبود علیه همسایه مقتدر خود به رزم برخیزد یا در برابر او پایداری کند. عهدنامه ترکمانچای سرآغاز انحطاط سیاسی ایران است.

دریو می‌گوید که ایران به منطقه نفوذ روس مجذوب شد و دارمستتر می‌نویسد که سفیر کبیر تزار در تهران نقش مأمور مقیم انگلیس در نزد راجه هندوستان را ایفا می‌کند.

عهدنامه ترکمانچای نقطه آغاز یک سلسله تمام از تجاوزات سیاسی است

در واقع در صورتی که رقابت انگلیس و سیاست موازنه آن برای مقابله و تعدیل هیولای مسکوی وجود نداشت، وقوع چنان امری امکان می‌یافت.

در پرتو همین رقابت انگلیس و روس که اغلب مورد حمایت و تشویق دیپلماسی خود ایران بود، ایران توانست باز یک قرن دیگر پس از عقد آن معاهده زنده بماند.

طبعاً این زندگانی برای کشوری که بدین‌سان در میان پتک و سندان قرار گرفته بود بسی فلاکت‌بار می‌بود.

تصرف قفقاز شرقی از طرف روسیان نه‌تنها برای ایران از دست رفتن بخشی از سرزمین مرزی آن بود، بلکه علاوه از آن درهای خانه خاص آن را به روی بی‌امان‌ترین دشمنانش می‌گشود. تاریخ‌نگاران «دربند» را درواه ایران خوانده‌اند.

[سیاست اروپا در ایران، دکتر محمود افشار، ترجمه ضیاء‌الدین دهشیری، ص ۶۹-۷۰]

اوضاع ایران پس از شاه عباس دوم

رگه های یونانی داستان رستم و زنون

پایان پیام