پنج اثری که بحران آب و هوا بر امنیت انسان تاثیر می‌گذارد
امنیت انسانی به معنای ایمنی در برابر تهدیدات مزمن مانند گرسنگی، بیماری و سرکوب و همچنین محافظت در برابر اختلالات ناگهانی و مضر در الگوهای زندگی روزمره – چه در خانه، چه در مشاغل و چه در جوامع است.
به گزارش گلونی تغییرات آب و هوایی به طور فزاینده‌ای بر امنیت انسان در سراسر جهان تأثیر می‌گذارد. بارندگی غیرقابل پیش بینی و رویدادهای شدید و بحران آب و هوایی می‌تواند باعث رقابت برای غذا و آب شود.
کاهش تولید کشاورزی می‌تواند منجر به از دست دادن درآمد برای بخش وسیعی از جمعیت شود. خشکسالی، سیل، طوفان و افزایش سطح آب دریاها در حال حاضر باعث می‌شود بیش از ۲۰ میلیون نفر هر ساله خانه‌های خود را ترک کرده و به مناطق دیگر در کشورهای خود نقل مکان کنند.
تغییر اقلیم اغلب به عنوان یک افزایش دهنده تهدید نامیده می‌شود زیرا کمبود منابع را تشدید می‌کند و عوامل اجتماعی، اقتصادی و محیطی موجود را بدتر می‌کند. و بسیاری از کشورهایی که در حال حاضر آسیب پذیرترین کشورها در برابر تأثیرات تغییرات آب و هوایی هستند، از نظر سیاسی و اقتصادی شکننده ترین کشورها هستند.
یمن، مالی، افغانستان، جمهوری دموکراتیک کنگو و سومالی که همگی با درگیری‌ها سر و کار دارند، نیز در ردیف آسیب‌پذیرترین کشورها در برابر تغییرات اقلیمی قرار دارند .
در اینجا پنج روشی که تغییرات اقلیمی و بحران آب و هوا بر امنیت انسان تأثیر می‌گذارد آورده شده است:
۱ .تغییر اقلیم رقابت بر سر زمین و آب را تشدید می‌کند
با گرم شدن کره زمین، خشکسالی‌های طولانی تر و شدیدتر منجر به فرسایش خاک، خشک شدن چراگاه‌ها و کاهش عملکرد محصول می‌شود.
سیل و رانش زمین زمین‌های کشاورزی و زیرساخت‌ها را از بین می‌برد. منابع آب به طور فزاینده‌ای کمیاب می‌شوند.
کاهش زمین‌های قابل کشت و منابع آب غیرقابل پیش بینی تنش‌ها را بین جوامع کشاورزی و گله داری در بسیاری از نقاط از جمله مالی مرکزی تشدید کرده است .
در شمال خشک کشور، اثرات تجمعی خشکسالی‌های مکرر، بارندگی غیرقابل پیش بینی فزاینده و بیابان زایی گسترده، ظرفیت جوامع را برای برنامه ریزی و حفظ معیشت خود تضعیف کرده است.
در سومالی، سال‌ها درگیری مقاومت دولت و جوامع را ویران کرده است. خشکسالی کنونی، بدترین خشکسالی در چهار دهه اخیر، آسیب پذیری‌ها را تشدید کرده و به آوارگی، گرسنگی و نارضایتی کمک می‌کند.
در عراق ، کمبود آب، افزایش دما و طوفان‌های گرد و غبار فشار زیادی را بر روابط بین جوامع وارد کرد. افزایش تنش آبی (زمانی که تقاضا برای آب سالم بیش از عرضه باشد) می‌تواند باعث ناآرامی‌اجتماعی و جرقه درگیری‌ها بر سر نیاز به آب شیرین، کشاورزی، آبزی پروری و انرژی آبی شود، به‌ویژه در اطراف منابع آب فرامرزی – آب از سفره‌های زیرزمینی و حوضه‌های دریاچه‌ها و رودخانه‌ها که بین دو کشور یا بیشتر مشترک است.
در اردن، یکی از کم آب ترین کشورهای جهان، پروژه بهره وری بخش آب اردن با هدف تقویت زیرساخت‌های تامین آب کشور و توانایی مقابله با خشکسالی انجام می‌شود. انتظار می‌رود حدود ۱.۶ میلیون نفر از خدمات بهبود یافته آب، از جمله بسیاری از پناهندگان، به ویژه از سوریه، بهره مند شوند.
در منطقه ساحل آفریقا، جایی که معیشت به دلیل افزایش سریع دما، خشکسالی و سیل در معرض تهدید قرار گرفته است، یک دیوار سبز بزرگ از پوشش گیاهی برای مقابله با بیابان زایی تقریباً ۱۸ میلیون هکتار از زمین‌های تخریب شده را احیا کرده است و قصد دارد ۱۰۰ میلیون هکتار را احیا کند و ۲۵۰ میلیون تن کربن را ترسیب دهد و ایجاد ۱۰ میلیون شغل تا سال ۲۰۳۰ را در پی داشته باشد
۲. تغییرات آب و هوایی بر تولید غذا تأثیر می‌گذارد و گرسنگی را افزایش می‌دهد
هنگامی‌که بلایای آب و هوایی به زمین‌های کشاورزی آسیب می‌زند و شیلات ساحلی را تهدید می‌کند، تولید غذا آسیب می‌بیند. قیمت‌های بالاتر غذا و گرسنگی، همراه با نابرابری‌های موجود و محرومیت‌های سیاسی و اجتماعی، می‌تواند منجر به ناآرامی‌شود.
در شاخ آفریقا، انبوهی از ملخ‌ها که به دلیل تغییر سریع دما تقویت شده‌اند، محصولات کشاورزی را از بین برده و قیمت مواد غذایی را بالا برده است. در جزایر اقیانوس آرام، فرسایش سواحل، افزایش دما و افزایش سطح دریا، صخره‌های مرجانی و ماهیگیری ساحلی را تهدید کرده و تنش‌ها را بر سر کاهش منابع غذایی افزایش داده است.
امروزه حدود ۷۸۳ میلیون نفر با گرسنگی مزمن روبرو هستند. افزایش دمای جهانی به میزان ۲ درجه سانتیگراد، ۱۸۹ میلیون نفر را به گرسنگی سوق می‌دهد. با افزایش ۴ درجه سانتی گراد، این رقم می‌تواند به ۱.۸ میلیارد نفر خواهد رسد.
در افغانستان، جایی که حداقل ۱۸.۸ میلیون نفر با ناامنی غذایی مواجه هستند و ۸۰ درصد معیشت به کشاورزی وابسته است، ابتکار سیستم‌های خطرات آب و هوا و هشدار‌های زودهنگام و تشخیص زودهنگام خشکسالی باعث افزایش ایمنی و آمادگی برای سازگاری را فراهم ساخته است.
در کنار سیستم هشدار زودهنگام سیل آسیای مرکزی که به ۴۰ میلیون افغان رسیده است، این تلاش‌ها به حفاظت از زراعت محلی و بهبود امنیت غذایی کمک کرده است.
۳. تغییرات آب و هوایی مردم را مجبور به حرکت می‌کند
با ادامه افزایش انتشار کربن جهانی، تأثیرات تغییرات آب و هوایی به طور فزاینده ای مردم را در سراسر جهان جابجا می‌کند. از سیل‌های فاجعه بار در پاکستان و جمهوری دموکراتیک کنگو گرفته تا خشکسالی بی امان در افغانستان، ماداگاسکار و شاخ آفریقا، اخیرا میلیون‌ها نفر آواره شده‌اند.
هر ساله بیش از ۲۰ میلیون نفر به دلیل خطرات ناشی از رویدادهای شدید آب و هوایی مانند بارندگی‌های شدید غیرعادی، خشکسالی‌های طولانی، و طوفان‌ها،بیابان زایی، تخریب محیط زیست، افزایش سطح آب دریاها مجبور به ترک خانه‌های خود و نقل مکان به مناطق دیگر در کشورهای خود می‌شوند.
اکثر آوارگان در کشورهای در حال توسعه میزبانی می‌شوند که خود اغلب تحت تأثیر ترکیبی کشنده از درگیری، فقر، ناامنی غذایی و شرایط اضطراری آب و هوایی قرار دارند .
دستیابی به راه حل‌های ایمن و پایدار برای افراد آواره سخت تر می‌شود زیرا تغییرات آب و هوایی به شرایط مخرب و خطرناک در مناطق مبدا و پناهگاه اضافه می‌شود.
نمونه افراطی کشور جزیره اقیانوس آرام تووالو است ، جایی که سطح دریا سال‌هاست که بی‌صدا به سمت بالا می‌رود و کشور در حاتل به زیر آب رفتن است و مردم تووالو را مجبور می‌کند کشور خود را ترک کنند.
اگر اقدامی‌صورت نگیرد، پیش‌بینی می‌شود که تا سال ۲۱۰۰ ۹۵ درصد زمین‌ها زیر آب می‌رود. دولت اکنون در حال طراخی مناطق است که ارتفاع زمین در ان افزایش یافته یابد تا در سال ۲۱۰۰ بسیار بالاتر از سطح دریا باقی بمانند.
۴. تغییر اقلیم باعث افزایش فقر و نابرابری می‌شود
تغییرات آب و هوایی به طور نامتناسبی بر فقیرترین و آسیب پذیرترین قشر تأثیر می‌گذارد. در فقیرترین کشورها، بخش بزرگی از جمعیت به طور مستقیم به فعالیت‌هایی وابسته هستند که بیشترین تأثیر را از تغییرات آب و هوایی دارند، به ویژه کشاورزی، جنگلداری و شیلات. افرادی که کمترین درآمد را دارند، به احتمال زیاد به منابع ارائه شده توسط طبیعت وابسته هستند.
تغییرات اقلیمی با بیشترین ضربه زدن جوامع فقیر، نابرابری‌های اقتصادی موجود را افزایش می‌دهد و باعث می‌شود افراد بیشتری در فقر بیفتند. گزارش بانک جهانی تخمین زده است که ۶۸ تا ۱۳۵ میلیون نفر دیگر ممکن است تا سال ۲۰۳۰ به دلیل تغییرات آب و هوایی به فقر کشیده شوند.
علاوه بر این، اهداکنندگان اغلب کمتر در مناطق بسیار بی ثبات سرمایه گذاری می‌کنند، که باعث ایجاد چرخه ای از نابرابری و افزایش شکاف می‌شود.
دبیرکل سازمان ملل متحد خواستار بسته محرک توسعه پایدار حداقل ۵۰۰ میلیارد دلار در سال برای مقابله با سیستم مالی ناعادلانه جهانی از طریق مقابله با هزینه‌های بالای بدهی و افزایش خطرات ناشی از مشکلات بدهی، افزایش گسترده تامین مالی بلندمدت مقرون به صرفه برای توسعه شده است و گسترش تامین مالی اضطراری به کشورهای نیازمند.
۵. تغییرات آب و هوایی خطرات امنیتی را برای زنان و دختران افزایش می‌دهد
نابرابری‌های از قبل موجود، نقش‌ها و انتظارات مرتبط با جنسیت، و دسترسی نابرابر به منابع می‌تواند زنان و دختران را به طور نامتناسبی در تقاطع مناقشه و بحران آب و هوایی آسیب‌پذیر کند.به عنوان مثال، در سومالی، تغییر الگوی باران به دلیل تغییرات و بحران آب و هوایی منجر به کمبود آب می‌شود و به نرخ بالاتر خشونت قبیله ای و قتل‌های ناموسی کمک می‌کند، که به ویژه به زنان آسیب می‌رساند.
نرخ ازدواج زودهنگام نیز افزایش می‌یابد زیرا خانواده‌ها با ناامنی معیشتی کنار می‌آیند و با جابجایی‌های اجباری به دلیل تأثیرات آب و هوایی، میزان خشونت جنسی نیز افزایش می‌یابد.
زنان اغلب مسئول تامین آب و سوخت خانواده‌ها هستند. وقتی زنان و دختران مجبورند برای جستجوی آب از خانه دورتر شوند، در معرض خطر خشونت جنسی قرار دارند. همچنین توانایی آنها برای دنبال کردن کار با حقوق و همچنین فرصت برای دختران برای ماندن در مدرسه را کاهش می‌دهد.
در یمن، یکی دیگر از کم‌آب‌ترین و درگیرترین کشورهای جهان، صندوق صلح سازمان ملل از طرح‌هایی برای افزایش مشارکت زنان در مدیریت آب محلی و حل اختلاف حمایت کرده است که دسترسی آنها به منابع طبیعی را افزایش داده و تنش‌های بین‌اجتماعی را کاهش داده است.
منبع برای مطالعه بیشتر https://climatepromise.undp.org
پایان پیام
نویسنده: مصیب شیرانی، پژوهشگر و فعال محیطزیست
