افزایش قاچاق حیات وحش تهدیدی برای تنوع زیستی کشور
به گزارش گلونی در سال‌های اخیر، نگهداری از حیوانات وحشی در منازل به شکلی نگران‌کننده افزایش یافته است. هرچند آمار دقیقی از این پدیده در دسترس نیست، اما شواهد حاکی از آن است که انواع و اقسام حیوانات وحشی، از توله شیر و مار پیتون گرفته تا سنجاب ایرانی، میمون رزوس، شاهین، هوبره و انواع خزندگان، در بازارهای غیرمجاز و فضای مجازی به عنوان حیوانات خانگی عرضه می‌شوند.
شینا انصاری، معاون رییس‌جمهور و رییس سازمان حفاظت محیط‌زیست در یادداشتی نوشت: قاچاق حیات وحش به یکی از بزرگترین تهدیدها برای تنوع زیستی کشور تبدیل شده است. این قاچاق علاوه بر آسیب به اکوسیستم‌ها، موجب کاهش جمعیت برخی گونه‌های بومی و نابودی زیستگاه‌های طبیعی می‌شود. تبلیغات در فضای مجازی و افزایش تقاضا، عرضه این حیوانات را گسترش داده و مردم را به نگهداری آنها در منازل تشویق می‌کند. طبق گزارش‌ها، بیش از ۲۵ درصد از گونه‌های عرضه شده در بازارهای غیرقانونی در فهرست گونه‌های در حال انقراض کنوانسیون بین‌المللی تجارت گونه‌های جانوری و گیاهی وحشی (CITES) قرار دارند.
علل قاچاق حیات وحش
براساس تحقیقات مراکز پژوهشی همچون مرکز پژوهش‌های مجلس، دلایل اصلی قاچاق حیات وحش در ایران شامل نیاز مالی، بیکاری، سرگرمی و لذت‌جویی، اظهار تفاخر و تمکن مالی، دلالی حیوانات زنده، باورهای خرافی و ناآگاهی از عواقب قاچاق این گونه‌ها است. ناآگاهی عمومی در خصوص اهمیت حفاظت از حیات وحش و آسیب‌های ناشی از نگهداری حیوانات وحشی، یکی از مهمترین عوامل این پدیده است.
آسیب‌های زیست‌محیطی نگهداری حیوانات وحشی
نگهداری برخی گونه‌ها مانند سنجاب ایرانی در منازل به طور مستقیم موجب کاهش جمعیت این گونه و آسیب به اکوسیستم‌های طبیعی می‌شود. برای مثال، برخی از سودجویان برای زنده‌گیری سنجاب ایرانی، اقدام به آتش‌زدن یا قطع درختان جنگلی می‌کنند. در حالی که سنجاب‌ها با جمع‌آوری دانه‌ها به بقای جنگل و زادآوری درختان کمک می‌کنند. بنابراین، نگهداری این گونه‌ها در منازل نه تنها به زیستگاه‌های طبیعی آسیب می‌زند بلکه موجب کاهش جمعیت گونه‌های در حال انقراض نیز می‌شود.
اقدامات سازمان حفاظت محیط زیست برای مقابله با قاچاق حیات وحش
سازمان حفاظت محیط زیست به عنوان متولی حفظ تنوع زیستی کشور، اقدامات متعددی را برای مقابله با قاچاق حیات وحش در نظر گرفته است:
۱. همکاری با نهادهای نظارتی و انتظامی: سازمان حفاظت محیط زیست تلاش می‌کند در تعامل با دیگر نهادهای نظارتی و انتظامی، از سازوکارهای قانونی مقابله با این جرم آشکار استفاده کرده و مجازات متخلفان را پیگیری کند. همچنین، افزایش همکاری با ستاد مرکزی قاچاق کالا و ارز و استفاده از ظرفیت‌های بین‌المللی در دستور کار قرار دارد.
۲. به‌روزرسانی قوانین و مقررات: یکی دیگر از اقدامات سازمان، به‌روزرسانی قوانین و مقررات مرتبط با قاچاق حیات وحش است. این تغییرات پس از مشورت با فعالان این حوزه و نهادهای پژوهشی و دانشگاهی به تصویب خواهد رسید.
۳. اجرای پویش‌های اجتماعی و آگاه‌سازی عمومی: یکی از مهمترین اقدامات سازمان برای مقابله با قاچاق حیات وحش، ایجاد پویش‌های اجتماعی و همکاری با سازمان‌های مردم‌نهاد است. این پویش‌ها به افزایش آگاهی عمومی درباره عواقب نگهداری حیوانات وحشی در منزل و آسیب‌هایی که به طبیعت وارد می‌آید، کمک خواهد کرد.
دعوت به همکاری از دلسوزان محیط زیست
سازمان حفاظت محیط زیست از تمامی فعالان محیط زیست، پژوهشگران، حقوقدانان، کارشناسان و دلسوزان طبیعت دعوت می‌کند تا پیشنهادات خود را در راستای سه اقدام اصلی ذکر شده با این سازمان در میان بگذارند. آگاهی‌بخشی و همکاری عمومی در زمینه حفاظت از حیات وحش، می‌تواند نقشی اساسی در کاهش قاچاق و نگهداری غیرقانونی حیوانات وحشی ایفا کند و به حفظ تنوع زیستی کشور کمک کند.
با توجه به تهدیدهای جدی ناشی از قاچاق حیات وحش و نگهداری غیرقانونی حیوانات، تداوم تلاش‌های مشترک برای مقابله با این پدیده، نیازمند همکاری همه‌جانبه است که از افزایش قاچاق حیات وحش و نگهداری حیوانات وحشی در منازل که تهدیدی برای تنوع زیستی کشور است جلوگیری شود.
پایان پیام
