محمدرضا شجریان
محمدرضا شجریان
شده است شعری را اولین بار که بشنوی از بَر شوی؟ شده است هر بار که زمزمه‌اش می‌کنی صدای آواز خواننده‌اش را بشنوی و بشود ملکه ذهنت؟
“به من گفتی که دل دریا کن ای دوست
همه دریا از آن ما کن ای دوست
دلم دریا شد و دادم به دستت
مکش دریا به خون پروا کن ای دوست” را همان وقت‌هایی که هنوز به اول راهنمایی نمی‌گفتند ششم و به دوم راهنمایی نمی‌گفتند هفتم، شنیدم.
با همان بار اول از بر شدم و تابستان همان سال که به کلاس خط رفتم از استادم خواستم که برایم سرمشق‌اش کند.
اشک مهتاب شجریان در دیوار ذهنم حک شده است و “ربّنا”یش بر ستون ایمانم و یاد ایامش در خط به خط خاطرات زندگی‌ام.
محمدرضا شجریان همان که او را ملقب به خسرو آواز ایران کرده‌اند، همان که می‌خواند، می‌نوازد، موسیقی می‌داند و خوش می‌نویسد، در نخستین روز مهر مهربان ۱۳۱۹ در شهر مشهد به دنیا آمد.
شجریان در خاطراتش می‌گوید که از ۵ سالگی در خلوت کودکانه‌اش می‌خوانده است و از آنجایی که پدر قاری قرآن بوده‌اند و مایل به تربیت مذهبی فرزندان، از ۹ سالگی شروع به تلاوت قرآن می‌کند و در سال ۱۳۳۱ برای نخستین بار صدایش از رادیو خراسان پخش می‌شود.
او در سال ۱۳۳۶ به دانش‌سرای مقدماتی در مشهد می‌رود و بعد از گرفتن دیپلم به استخدام آموزش و پرورش در می‌آید و به تدریس در دبستان خواجه نظام‌الملک بخش رادکان می‌پردازد.
در همان زمان است که با سنتور آشنا می‌شود و برای یادگیری آن نزد جلال اخباری شاگردی می‌کند.
او از سال ۱۳۴۴ به فراگیری خط نستعلیق نزد استاد ابراهیم بوذری و استاد حسین میرخانی می‌پردازد.
آذرماه سال ۴۶ به تهران منتقل می‌شود و با استاد احمد عبادی، نوازنده سه‌تار، آشنا می‌شود و همزمان به همکاری با رادیو ایران می‌پردازد.
پدر او با آواز خواندن پسرش موافق نبود و محمدرضا شجریان تا سال ۱۳۵۰ با نام مستعار سیاوش بیدکانی در رادیو تهران آواز می‌خواند و بعد از آن با نام اصلی خودش در رادیو و تلویزیون به فعالیت می‌پردازد.
او در سال ۱۳۴۷ از آموزش و پرورش به وزارت منابع طبیعی انتقال می‌یابد. در سال ۱۳۵۰ با استاد فرامرز پایور آشنا می‌شود و به مشق سنتور و آموزش ردیف اوازی صبا نزد ایشان می‌پردازد.
در همین سال است که مفتخر به دیدار هوشنگ ابتهاج، شاعری که خود را “سایه” می‌نامد، می‌شود.
وی در سال ۱۳۵۲ به اتفاق گروهی از هنرمندان بزرگ چون محمدرضا لطفی، ناصر فرهنگفر، حسین علیزاده، جلال ذوالفنون، داود گنجه‌ای و مقدسی و هنرمندان دیگر مرکز حفظ و اشاعه موسیقی را به سرپرستی استاد داریوش صفوت پایه‌گذاری می‌کند.
او در سال ۱۳۵۶ شرکت دل آواز را تاسیس می‌کند و در همان سال در مسابقه تلاوت قرآن کشوری، رتبه نخست را به دست آورد.
همچنین در مسابقات جهانی تلاوت قرآن در سال ۱۳۵۷ در مالزی، هنگامی که قاری ایرانی قادر به شرکت در مسابقه نبود، او بدون هماهنگی و آمادگی قبلی، به‌عنوان نماینده ایران در مسابقه شرکت می‌کند و رتبه دوم جهان را به دست می‌آورد.
شجریان در رمضان سال ۱۳۵۸ و یک برنامه افطار “ربّنا” که شامل چهار آیه از قرآن کریم است، را می‌خواند و بعدها آن را به مردم ایران تقدیم می‌کند.
پس از دهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری ایران، محمدرضا شجریان در نامه‌ای به عزت‌الله ضرغامی از وی می‌خواهد تا از پخش آثار او در صدا و سیما خودداری کند.
او در بخشی از نامه می‌نویسد که «سرود‌هایی که خوانده به ویژه سرود ایران، ای سرای امید متعلق به سال‌های ۱۳۵۷ و ۱۳۵۸ بوده و هیچ ارتباطی با شرایط کنونی ندارد».
او اعلام می‌کند که سازمان صدا و سیما هیچ نقشی در تهیه این آثار نداشته است و به حکم قانون و شرع از این سازمان می‌خواهد که صدا و آثار او را در هیچ یک از واحد‌های رادیو و تلویزیون پخش نکند.
شجریان در هفتم شهریور ۱۳۹۴ در بیمارستان کسری بستری می‌شود و در پیام ویدیویی برای تبریک نوروز ۱۳۹۵ با چهره‌ای بیمار و موهای بسیار کوتاه حاضر می‌شود که خبر از صحت شایعات مربوط به سرطان او می‌دهد.
برخی از آثار استاد محمدرضا شجریان عبارتند از:
محمدرضا لطفی، پرویز مشکاتیان، حسین علیزاده و فرامرز پایور حضور دارند.
-چهره به چهره
-گلبانگ شجریان
-راز دل (خون جوانان وطن)
-خلوت‌گزیده
-انتظار دل
-آستان جانان
-سرّ عشق
-بیداد
-دستان
-پیام نسیم
-دل مجنون
-سرو چمان
-آسمان عشق
-دلشدگان
-چشمهٔ نوش
-بهاریه
-یاد ایام
-جان عشاق
-گنبد مینا
-در خیال
-رسوای دل
-شب وصل
-معمای هستی
-شب، سکوت، کویر
-آرام جان
-زمستان است
-بی تو به‌سر نمی‌شود
-فریاد
-هم‌نوا با بم
-جام تهی
-ساز خاموش
-سرود مهر
-غوغای عشق‌بازان
-آه باران
-زبان آتش
-رندان مست
-مرغ خوش‌خوان
خداوند حفظ‌شان کند و “تنش به ناز طبیبان نیازمند مباد”.
محمدرضا شجریان
محمدرضا شجریان (زادهٔ ۱ مهر ۱۳۱۹ در مشهد) موسیقی‌دان، آهنگ‌ساز، خواننده و خوشنویس اهل ایران و نامزد ۲ جایزه گرمی است.
سایت انجمن آسیا وی را پرآوازه‌ترین هنرمند موسیقی اصیل ایرانی، روزنامهٔ ونکوورسان او را یکی از مهم‌ترین هنرمندان موسیقی جهان و همچنین رادیوی عمومی ملی (NPR) در سال ۲۰۱۰ وی را یکی از ۵۰ صدای برتر جهان معرفی کرده‌است.
محمدرضا شجریان
شجریان در ایران ملقب به خسرو آواز ایران است.
محمدرضا شجریان، رئیس کنونی شورای عالی خانه موسیقی ایران و بنیان‌گذار گروه شهناز و مبدع چند ساز موسیقی است.
همچنین از فرزندان محمدرضا شجریان، همایون و مژگان در زمینهٔ موسیقی فعالیت دارند.
شجریان در قرائت قرآن نیز فعالیت داشته و دعای ربنا معروف‌ترین تلاوت قرآنیِ اوست؛
این اثر توسط سازمان میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری به عنوان اثر ملی ثبت شده‌است.
خوانندگان سرشناسی چون ایرج بسطامی، حسام‌الدین سراج، حمیدرضا نوربخش، علی جهاندار و پسرش همایون از شاگردان شجریان هستند.
پایان پیام
