وجه تسمیه شهر بردسیر و تاریخ این شهر

وجه تسمیه شهر بردسیر و تاریخ این شهر

به گزارش پایگاه خبری گلونی: در کتاب وجه تسمیه شهرهای ایران، (نشر میعاد) پژوهش و نگارش: حسین توکلی مقدم آمده است:

بردسیر واقع در ۵۶ و ۳۶ طول شرقی و ۲۹ و ۵۵ عرض شمالی

در ۷۲ کیلومتری جنوب غربی کرمان (مرکز استان کرمان)

با آب و هوای سرد زمستانی معتدل تابستانی و حدود ۲۱۹۸۳ نفر جمعیت.

وجه تسمیه شهر بردسیر

مقصود از بردسیر، در زمان حکومت سلجوقیان کرمان و قراختائیان، همان شهر فعلی کرمان است که گویا تا این ایام، بردسیر خوانده می‌شده است. اما امروز بردسیر به ناحیه‌ای گفته می‌شود که در مغرب شهر کرمان واقع شده و مرکز آن ناحیه «مَشیز» نام دارد و تا کرمان، حدود ۱۴ فرسنگ فاصله دارد و امروز بردسیر تنها مختص همین ناحیه است. وجه تسمیه‌هایی را هم که کتب قدیم راجع به بردسیر نوشته‌اند، منطبق با بردسیری بوده که نام شهر کرمان کنونی است و در این اواخر نام ناحیه و استان، به شهر مذکور، اطلاق شده است و نام بردسیر پس از خلع لباس از شهر کرمان، ۱۴ فرسنگ آن طرف‌تر به شهری کوچک‌تر پوشانده است.

یاقوت در معجم‌البلدان علاوه بر اینکه بردسیر را «بُرْدَسِیْر» Bordaseir، ضبط کرده از وجه تسمیه آن چنین یاد می‌کند:

«بُرْدَسِیْرْ» به کسر سین و سکون یاء و راء، بزرگترین شهر در ناحیه کرمان است که در میان بیابان بی‌آب، بین کرمان و خراسان قرار گرفته است. رُهنی کرمانی قائل است به اینکه بردسیر از بناهای اردشیر پسر بابکان است و حمزه اصفهانی نیز معتقد است که بَرْدَسیر، معرب اردشیر است و اهالی کرمان آن را گُوَاشیر می‌نامند.

چنانکه ملاحظه شد، بردسیر قدیم، همان شهر کرمان کنونی است و با انتقال نام به شهری دیگر دلیلی بر بنای شهر ثانوی بردسیر توسط اردشیر نیست و فقط انتقال نام صورت گرفته است.

جایگاه سرد

مولف بستان السیاحه بردسیر را جایگاه سرد توصیف نموده و گوید:

«… لفظ بردسیر مقابل گرمسیر است. جایی را بردسیر گویند که آن مکان سرد باشد و گرمسیر جایی را گویند که آن مکان گرم باشد و نیز نام بلوکیست در کرمان و ناحیه‌ای است خلدشان و مشتمل است بر قوای دلنشین و دهات سرت قرین…»

شیروانی از کلمه مرکبِ بردسیر اراده سردسیر نموده است. چه اینکه «بَرْد» به زبان عربی به معنای سرد و «سیر» در فارسی، پسوند مکان است و با وجود سردسیر بودن بردسیر نیست. به سایر نقاط استان کرمان، ذهن مولف به چنین ترکیب شگفت‌انگیزی [عربی و فارسی] در برابر گرمسیر دست یازیده است.

صاحب جهان‌گشای جوینی از بردسیر با عنوان «جوانشیر» یاد می‌کند که بی‌گمان معرب «گواشیر» است و برخی گویند گواشیر مخفف کوره اردشیر است، چه کوره به معنی شهر است و در بعضی از کتب، آن را بردشیر نوشته‌اند که مخفف «نِه اردشیر» است و «نه» به معنی شهر است.

پایان پیام