خاورمیانه سوق‌الجهشی است؟
پایگاه خبری گلونی، سیدرضا شکراللهی: شاید سوق‌الجیشی یا استراتژیک بودنِ یک منطقه یا یک موقعیت باعث جهشِ آن در یک زمینه‌ی خاص بشود، ولی اصلاً دلیلِ خوبی نیست برای این‌که به جای سوق‌الجیشی بنویسیم یا بگوییم سوق‌الجهشی!
مالک محترم زمنیش را برای فروش آگهی داده و برای آب انداختن دهان مشتری نوشته است:
این ملک در موقعیتی سوق‌الجهشی قرار دارد. آن یکی در مقاله‌اش نوشته: بیداری اسلامی نشئت‌گرفته از انقلاب است اما با توجه به امکانات سوق‌الجهشی، کارهای اقتصادی در خور شأن این ملت انجام نشده است. یکی دیگر هم در ستایش زبان فارسی نوشته: زبان فارسی به خاطر اهمیت سوق‌الجهشی از اهمیت زیادی برخوردار است. حالا بماند که این جمله بدون غلط املایی یعنی چه. ما که خود از فارسی‌ستایندگانیم، نفهمیدیم!
خاورمیانه سوق‌الجهشی است؟
جیش را که اغلب می‌دانید، در عربی یعنی ارتش و لشکر. سَوق هم گویا در اصل به معنای راندن چهارپایان بوده که به‌مرور و در مجاز، معنای راهنمایی و جهت دادن گرفته است، که در ترکیب «سوق دادن» فراوان از آن استفاده می‌کنیم،ضمن آن‌که فتحه‌ی سینِ آن را هم در آوای فارسی به ضمه تبدیل کرده‌ایم.
ترکیب عربی سوق‌الجیش همان لشکرکشی در فارسی و استراتژی در انگلیسی ست که خود برآمده از کلمه‌ی یونانی استراتگوس است به معنای لشکر یا فرماندهی ارتش.
اما واژه‌ی استراتژی در حد معنای لغوی خود باقی نماند و رفته‌رفته به اصطلاحی در ادبیات سیاسی، نظامی و اقتصادی تبدیل شد با این مفهوم: فن و علم توسعه و به‌کارگیری قدرت سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و نظامی ملت، هنگام جنگ و صلح، به منظور تأمین حداکثر پشتیبانی از سیاست‌های ملی و افزایش احتمال دستیابی به نتایج مطلوب برای کسب حداکثر پیروزی و پرهیز از حداقل شکست.
این‌ها همه مربوط بود به خودِ واژه‌ی استراتژی که هم ما فارسی‌زبانان و هم عرب‌زبانان (به صورت استراتیجی) آن را در کاربرد اصطلاحی‌اش وارد زبان‌های خود کرده‌ایم.
اما جهش و سوق‌الجیشی! مختصر و ساده بگویم که ما در فارسی یک عدد «ی» نسبت به کلمه‌ی سوق‌الجیش اضافه کرده‌ایم و صفت سوق‌الجیشی را ساخته‌ایم برای همان اصطلاح استراتژیک.
با این‌حال از خودِ واژه‌ی استراتژیک هم استفاده می‌کنیم، مثلاً می‌گوییم منطقه‌ی استراتژیک یا منطقه‌ی سوق‌الجیشی.
برخی از ما نیز آن را در گفتار روزمره در معنای «مهم» و «هدفمند» و نظایر این‌ها به کار می‌بریم. مثل همان بنده‌ی خدایی که در آگهی فروش زمنیش نوشته بود: «این ملک موقعیت سوق‌الجهشی دارد.» لابد تا خیالِ خریدار پرواز کند به سمت جهش قیمت زمین در آینده‌ای نه چندان دور!
پایان پیام
برای اطلاعات بیشتر مزخرفات فارسی نوشته رضا شکراللهی را بخوانید:
برای خرید نسخه الکترونیکی کتاب مزخرفات فارسی اینجا کلیک کنید
برای خرید اینترنتی نسخه چاپی مزخرفات فارسی اینجا کلیک کنید
