وجه تسمیه آشتیان و تاریخ این شهر
به گزارش پایگاه خبری گلونی:در کتاب وجه تسمیه شهرهای ایران، (نشر میعاد) پژوهش و نگارش: حسین توکلی مقدم آمده است:
شهر آشتیان واقع در ۵۰ و ۰۱ طول شرقی و ۳۴ و ۳۳ عرض شمالی
در ۱۰۵ کیلومتری شمال شرقی اراک (مرکز استان مرکزی)
با آب و هوای معتدل و نسبتا سرد و حدود ۶۲۳۹ نفر جمعیت.
وجه تسمیه آشتیان
آشتیان، مرکب از مصوت بلند «آ» واژه «یشتی» و پسوند مکان «ان» است.
«یشتی» (؟؟؟) و «یشت» واژه‌ای است اوستایی و پهلوی از ماده کلمه «یستا» (؟؟؟) و در معنی هم با آن یکی است، یعنی: ستایش و نیایش و پرستش و فدیه و قربانی‌کردن.
«یشتن» در پهلوی و «یشتی» در معانی مذکور در اوستا به‌طور مکرر استعمال شده است، از آن جمله است. در فقره ۵۶ از رام یشت یشتر (؟؟؟) که به معنی نمازگزار، پرستنده و ستایش‌کننده است. چنانکه در یسنا ۱۲، فقره ۱۵ و یسنا ۱۴، فقره ۱ و اردیبهشت یشت، فقره ۱ آمده است.
فرقی که میان مفهوم یسنا و یشت می‌توان قرار داد، این است که اولی به طور عموم به معنی ستایش پرورگار و نیایش امشاسپندان و ایزدان است و از این‌جا می‌توان حدس زد که در روزگاران باستان، در این مکان آتشکده معروفی بوده و به این جهت زیارتگاه مردم شده و به این نام‌ها که به معانی پرستشگاه و جایگاه قربانی است، خوانده شده است.
«پشتیان» (یشتی + ان) نیز به مرور زمان با پیشوند مصوت «آ» به «آیشتیان» و سپس «آشتیان» تبدیل شده است.
کله «یشت»، «یشتی» در ارمنی «هاشد» گشت که «آشد» هم می‌گویند و «هاشدیشاد «یا» «آشدیشاد» که «آشدیشاد» را که شهری در ارمنستان و دارای قربان‌گاه‌هایی بوده، موسی خورنی و دیگران جایگاه قربان‌ها معنی کرده‌اند.
این وجه تسمیه را متون تاریخی و جغرافیایی همچون مختصرالبلدان ابن فقیه (سده ۳ ه) تایید می‌کند.
نام قیم سرزمین
زیرا شهرستان آشتیان همان سرزمینی است که در این کتاب‌ها و سایر متون کهن «وَرَه» نامیده شده است و آتشکده‌های واقع در روستاهای ناحیه وره و فراهان و جز آن‌که در این مأخذ آمده، حاکی از نفوذ مذهب زرتشتی در این نواحی بوده است.
چنانکه آتش آذرگشتسب در فراهان همچون سه آتش آذرخره خوارزم، آتش کیخسرو در آذربایجان و آتش زرتشت در نیشابور از آتش‌هایی هستند که زرتشتیان درباره آن‌ها غلو کرده‌اند.
اما این‌که بعضی از نویسندگان معاصر، آشتیان را همان اَبْرَشتجان در تاریخ قم دانسته و داستان نامگذاری آن را بر آشتیان تطبیق نموده‌اند، خالی از حقیقت بوده و آقای هادی عالم‌زاده با قلم محققانه خویش، ابطال این تطبیق را به نگارش درآورده است.
منبع: کتاب وجه تسمیه شهرهای ایران، پژوهش و نگارش: حسین توکلی مقدم
پایان پیام
آشتیان(آش تیان)باشتیان(باش تیان)داشتیان(داش تیان)..نه تاس قالدی نه تیان(ضرب الامثل معروف تورکی)…تیان دیگ بزرگ آش است.که در کلمه ی اشتیانی(دیگ آش)وباشتیان(دیگ بزرگتر از همه)وداشتیانی(دیگ سنگی )منظورشده است.