شب خسب درخت بومی هیرکانی است
به گزارش گلونی فرزانه حبیبی دکترای سیستماتیک گیاهی نوشت: شب خُسب با نام علمی Albizia julibrissin ، بومزاد جنگلهای هیرکانی و متعلق به خانواده حبوبات یا لگوم داران است.
این درخت خزانکننده با تاجی گسترده شبیه به چتر و گلهائی منحصر به فرد، در آسیا ( از ایران تا ژاپن) پراکندگی دارد. قامت درخت تا حدود ۲۰ متر میرسد و برگهای آن که ظاهری شبیه به سرخس دارند، مرکب شانهای هستند.
گلهای سفید، صورتی تا سرخ رنگ، درخت را در سرتاسر فصل تابستان غرق در شکوفه میکنند و برازنده نام درخت ابریشم Silk tree میشوند.
این گلهای معطر که برای زنبورهای عسل هم جذاب هستند به تدریج تبدیل به غلاف یا نیامهائی لوبیائی شکل میشوند که از صفتهای برجسته اعضای خانواده حبوبات یا لگوم داران است و معمولا میوهها تا فصل زمستان روی درخت باقی میمانند.
نام جنس Albizia برگرفته از نام طبیعیدان برجسته ایتالیائی Filippo degli Albizzia است که در قرن هجدهم این جنس را به ایتالیا آورد و در برخی منابع ذکر شده که صفت julibrissin در واقع تغییر شکل یافته ترکیب gul-i abrisham (گل ابریشم) در زبان فارسی است.
سوای معتبر بودن یا نبودن این استدلال، آنچه قابل توجه است اهمیت بومی بودن این گونه است.
شب خسب درخت بومی هیرکانی است
اگر برگهای گیاه را لمس کنید میبینید که به سرعت شروع به جمع شدن میکنند و وجه تسمیه نام شب خسب، ریشه در این ویژگی گیاه دارد که در شبها هم رخ میدهد.
دلیل علمی این امر وجود سلولی موسوم به پُلوینوس Pulvinus است که در قاعده هر برگچه، در محل اتصال به رگبرگ قرار دارد. این ساختار شبیه به مفصل یا لولا عمل میکند.
لمس برگ و یا برخی دیگر از عوامل محیطی، سبب تغییر شیب غلظت یونهای پتاسیم و کلر در داخل این سلول شده و با تاثیر بر فشار داخلی سلولی در نهایت سبب تغییر حالت برگچهها میشود.
از دیگر نامهای شب خسب میتوان به هزار برگ، بیولی، کشکر و شوخس اشاره کرد. در شمال کشور، استفادههای بسیاری از این درخت میشود و به دلیل دوام چوب آن در رطوبت حائز اهمیت است.
برای ساختن کندوهای عسل محلی و خانههای چوبی محلی (بنام کل جوبی و دارواجن) از چوب شب خسب استفاده میشود.
متاسفانه بسیاری از شب خسبهای جنگلهای شمال ایران با آفتی به نام قارچ Fusarium از بین رفتهاند و از آنجائیکه این آفت به ریشه درخت حمله میکند باعث خشک شدن آن میگردد.
درخت ابریشم یکی از گونههای زینتی زیبا در فضای سبز شهری است.
رشد سریع، نیازهای آبی کم و قابلیت رشد مناسب در تابستانهای گرم از قابلیتهای این گیاه تلقی میشود.
پایان پیام