نقد فیلم ناهید داستان زنی در آستانه فروپاشی

نقد فیلم ناهید داستان زنی در آستانه فروپاشی

به گزارش گلونی، در دنیایی که برابری جنسیتی حرف اول را می‌زند و کمپین‌های فمینیستی در سرتاسر جهان حضور محکم و قوی‌ای از خود نشان می‌دهند، هنوز هستند زن‌هایی که در زندگی محبوس جنسیت خویش‌اند و جنس دوم بودنشان جلوتر از رای و نظر‌ آن‌ها اقدام می‌کند.

کم نیستند فیلمسازان زن ایرانی که با دغدغه نشان دادن وضع هم جنسانشان در ایران دست به قلم برده‌اند و آثاری زیبا و واقعی را به تصویر کشیده‌اند. از تهمینه میلانی و بچه‌های طلاقش در سال ۱۳۶۸ گرفته تا هیس دخترها فریاد نمی‌زنند پوران درخشنده در سال ۱۳۹۲.

ناهید به کارگردانی آیدا‌ پناهنده، قصه زندگی زن جوانی است که از شوهرش طلاق گرفته‌ و حالا تنها با پسر نوجوان‌اش زندگی می‌کند.

او که مدتی است با مردی به طور پنهان اما شرعی رابطه دارد، از ترس به خطر افتادن آبرویش در محل زندگی‌ که یکی از شهرهای کوچک شمالی است، مدام در حال تغییر از قالب زنی مطلقه به یک معشوقه و از معشوقه به زنی مطلقه است، و ناهید واقعی را در این میان گم کرده‌است.

این فیلم به سادگی نشان می‌دهد که یک زن حتی پس از پاک شدن شناسنامه‌اش از نام شوهر، قلاده‌ای نامرئی از جنس اسارت بر گردن خویش دارد، که تا همیشه به زندگی او جهت می‌دهد.

ساره بیات به زیبایی نقش زنی از خطه شمال را بازی می‌کند که بخاطر تنها بودنش یادگرفته چطور گلیم خود را از آب بیرون بکشد و حتی در مواقعی برای رسیدن به اغراض شخصی‌اش به راحتی دروغ می‌گوید و سر نزدیکانش کلاه می‌گذارد. مانند صحنه‌ای که برای اجاره‌بها خانه‌اش، دستبند دوستش را با فریب می‌گیرد و تحویل صاحب‌خانه می‌دهد.

نقد فیلم ناهید

 مخاطب اما به راحتی درمی‌یابد که در پشت ظاهر این شخصیت فریبکار، زنی ساده حضور دارد که بخاطر سختی‌های زندگی و اینکه بتواند در این جامعه دوام بیاورد یادگرفته گاهی پوست گرگ به تن کند تا بتواند در امان باشد.

شوهر سابق این زن (نوید محمدزاده)، که به دلیل زندگی پسرشان با ناهید، زیاد به زندگی او سرک می‌کشد و از همان دقایق ابتدایی حضورش در فیلم، ظاهر و رفتارش مشخص می‌کند علت جدایی‌شان بی‌مسئولیتی و بی‌قیدی‌ او بوده‌است که همین حالا نیز ادامه دارد و او صرفا عنوان پدر را با خود یدک می‌کشد.

حال‌و‌هوای خطه شمال، صحنه‌های تصویربرداری شده کنار دریا و نشان دادن این نوع زندگی‌های محلی حال‌و‌هوایی خاص به فیلم بخشیده‌است که مخاطب شهرنشین را با حسی جدید مواجه می‌کند و البته انتخاب چنین منطقه بومی و کوچکی بدون دلیل نبوده‌است و پناهنده سعی بر نشان دادن زندگی چنین زن‌هایی داشته که در قرن ۲۱ نیز، کیفیت زندگی‌شان با نظر مردم و اطرافیانشان بالا و پایین می‌شود.

فیلم ناهید به زیبایی چالش‌های زندگی زنان مطلقه، بچه‌های طلاق و مصائب ازدواج چنین زن‌هایی را به تصویر می‌کشد و از ظاهر هر صحنه به لایه‌های عمیق فرهنگی اما غلط آن جامعه رسوخ می‌کند.

بالا و پایین‌های این فیلم زیاد است به گونه‌ای که تشخیص سرانجام شخصیت ناهید را، از اواسط فیلم برای مخاطب سخت می‌کند. در واقع از جایی به بعد ناهید دست از تلاش برای داشتن زندگی دلخواهش در کنار محبوب خود (پژمان‌بازغی) می‌کشد و به خاطر پسرش خود را به دریای سرنوشت می‌سپارد.

اما این سیر تا آخر ادامه نمی‌یابد و در صحنه آخر مشخص می‌شود که این زن قوی‌تر از سرنوشتی است که عرف برای او می‌خواهد.

پایام پیام

نویسنده: هانیه شریعتی