ایران بر لبه تیغ کتابی درباره جامعه مسائل حل نشده

در ۱۲ آبان ۱۴۰۰ 0

نام دکتر محمد فاضلی این روزها با «دغدغه ایران» گره خورده است.

به گزارش گلونی او همان طور که در مقدمه کتاب «ایران بر لبه تیغ» توضیح می‌دهد روشنفکر-بوروکرات است و به روشنی بیان می‌کند اولویت‌های او «مردم»، «سلسله مراتب درد»، «آرمان‌ها در ظرف زمان» و «وطن» است.

محمد فاضلی یکی از اندیشمندانی است که در سال‌های اخیر در نقد شرایط سیاسی و اجتماعی ایران بسیار کوشیده و از رسانه‌های اجتماعی به‌درستی برای رساندن پیام خود به مخاطبان استفاده است.

او در سخنرانی‌های خود گاه بی‌پروا به نقد لایه‌های گوناگون حکمرانی پرداخته و تلاش کرده است که وضعیت ایران را در روند توسعه و عقب‌ماندگی نشان بدهد.

او از جمله جامعه‌شناسانی است که توجه ویژه به مسئله محیط زیست داشته و سعی کرده است مشکلات ایران را، به‌ویژه در آینده‌‌نگری از دریچه محیط زیست تحلیل کند.

من که از سال ۱۳۹۶ به طور دائم مخاطب او هستم، او را فردی وطن‌پرست به معنی واقعی می‌دانم. او همانطور که از نام رسانه‌های اجتماعی‌اش مشخص است، دغدغه ایران دارد.

محمد فاضلی در ۲۳ تیرماه ۱۳۹۸ در یک سخنرانی با موضوع دولت و توسعه در پژوهشگاه علوم انسانی، مباحثی اساسی درباره اتفاقات سیل در ایران بیان کرد که بسیار به‌موقع و موشکافانه بود.

این سخنرانی را بشنوید

او چندین بار درباره حوادث دی ماه سال ۱۳۹۶، تیر و مرداد ۱۳۹۷، بنزین در آبان ۹۸ و مسائل تابستان ۱۴۰۰ در خوزستان نوشته و سخنرانی کرده است و در همه این موارد دغدغه ایران داشته است. حتی در مواجه با کرونا و مشکلات آن.

ایشان همچنین دغدغه ایران را از منظر تامین و مصرف انرژی به طور جدی پیگیری کرده است و به‌تازگی نیز پادکستی درباره علت قطعی برق در ایران منتشر کرده است.

ایران بر لبه تیغ

آخرین کتابی که از فاضلی منتشر شده است «ایران بر لبه تیغ» نام دارد.

خرید کتاب از نشر روزنه

این کتاب مجموعه‌ای از مقالات او از ۱۳۷۸ تا ۱۳۹۹ است و یک فصل که به‌طور ویژه برای نخستین بار منتشر شده است.

با خواندن این کتاب می‌توان تا حد زیادی به اندیشه فاضلی راه پیدا کرد و فهمید او چگونه فکر می‌کند و به عنوان یک جامعه‌شناس چه راه‌حل‌هایی برای گذر از این «هم‌آیندی و هم‌گرایی بحران‌ها» ارائه می‌دهد.

او جامعه ایران را «جامعه مسائل حل نشده» می‌داند و از «ایران پسا» که بسیاری از فرصت‌ها، منابع و ظرفیت‌هایش را از دست داده است سخن می‌گوید.

او در ایرانی که آن را بر لبه تیغ فرض کرده است از «جامعه ناامیدان ناآرام» می‌گوید و هشدار می‌دهد.

«فرسایش تمدنی» از دیگر واژه‌‌‌هایی است که فاضلی به دفعات در نوشته‌ها و سخنرانی‌هایش از آن استفاده کرده است. به‌ویژه آنجا که از بی‌آبی سخن به میان می‌آورد.

او در این کتاب نقد محکم و مفصلی به کتاب «فرهنگ سیاسی ایران» نوشته «محمود سریع‌القلم» کرده و با رویکردی انتقادی به آرا یوسف اباذری و مسئله نئولیبرالیسم در ایران پرداخته است.

به باور فاضلی ایران در تله توسعه نیافتگی گیر افتاده است و سیاست‌گذاری در ایران همواره متوجه منافع کوتاه‌مدت بوده است که هزینه‌های درازمدت به جامعه تحمیل کرده و ایران را به لبه تیغ کشانده است.