تقسیم بندی تاریخی زبان های ایرانی چگونه است؟

تقسیم بندی تاریخی زبان های ایرانی چگونه است؟

به گزارش گلونی می‌دانیم که زبان فارسی از خانواده زبان‌های هند و اروپایی است و در گروه زبان‌های هندی و ایرانی می‌گنجد. شاخه ایرانی را از نظر تاریخی به سه دسته تقسیم کرده‌اند؛ دوره باستان، میانه و نو. در این یادداشت به معرفی زبان‌های ایرانی در هرکدام یک از این ادوار خواهیم پرداخت.

تقسیم بندی تاریخی زبان های ایرانی

زبان‌های ایرانی دوران باستان:

این دوره از قدیمی‌ترین سال‌ها تا پایان امپراتوری هخامنشی را شامل می‌شود و مادی، سکایی، اوستایی و فارسی باستان از زبان‌های این گستره تاریخی‌اند که تنها از دوتای آن‌ها اثر مکتوب در دست داریم؛ اوستایی در شرق و فارسی باستان در منطقه فارس که کتبیه شاهان هخامنشی هم به همین زبان نوشته شده است.

زبان‌های دوره میانه:

از سال ۳۰۰ قبل از میلاد تا ۷۰۰ میلادی یا به عبارتی همزمان با مرگ داریوش سوم هخامنشی تا آغاز دوران اسلامی در ایران را می‌توان دوره میانه زبان‌های ایرانی دانست. در آغاز این دوره، زبان اوستایی تنها به حوزه دینی محدود شده و فارسی باستان هم که با خط میخی نوشته می‌شده، از رواج افتاده است.

به‌طور کلی، زبان‌های این دوره را می‌توان به دو گروه تقسیم کرد؛ ایرانی میانه شرقی و ایرانی میانه غربی. گروه اول شامل زبان‌های سکایی، سغدی، خوارزمی و بلخی است. گروه دوم نیز از زبان‌های فارسی میانه و پهلوی اشکانی تشکیل شده است.

فارسی میانه هم زبان ایران در دوران امپراتوری ساسانی‌است که به آن پهلوی ساسانی هم گفته می‌شود. در آثاری که از زبان پهلوی ساسانی به جا مانده، آن را پارسیگ خوانده‌اند و اصطلاح پهلوی که امروزه به کار می‌بریم و در اصل معنی پارتی را منتقل می‌کند، اصطلاحی‌ است که نویسندگان دوره اسلامی برای ایجاد افتراق میان فارسی میانه و فارسی دری از آن بهره برده‌اند.

زبان‌های دوره نو:

زبان‌های این دوره شامل زبان‌ها و گویش‌هایی است که از آغاز دوران اسلامی تا کنون در ایران و خارج از ایران رایج بوده است. از این بین می‌توان به لری، پشتو، کردی، آسی، بلوچی و… اشاره کرد.

اوستا کتاب مقدس زرتشتیان؛ کهن ترین نوشتار ایرانیان

پایان پیام

نویسنده: کیمیا قنبری

ایرانی‌ها چه دغدغه‌هایی دارند؟
اینجا را ببینید