ایزدان در اندیشه زرتشتی
به گزارش گلونی می‌دانیم که در اندیشه زرتشتی و در متون اوستایی و پهلوی بعد از اهورامزدا و امشاسپندان که جلوه‌های اویند، ایزدان قرار دارند که هریک می‌توانند نماینده‌ای از اندیشه‌ای شایسته، کاری نیکو یا پدیده‌ای طبیعی و روزی‌رسان باشند.
در این یادداشت قصد داریم تعدادی از این ایزدان که در متون اوستایی و پهلوی از آن‌ها اسم برده شده و کمتر شناخته‌شده‌اند، معرفی کنیم.
ایزد نگه‌دارنده سپهر و آسمان همان آسمان نام دارد. او از زمان آفریده شده و جامه‌ای کبودرنگ به تن دارد.
آسمان هفت طبقه دارد شامل ابرپایه که نخستین آن‌هاست، سپهراختران، ستارگان آلوده‌نشده، بهشت که ماه در این طبقه قرار گرفته، خورشیدپایه، طبقه امشاسپندان و در نهایت طبقه هفتم که مختص روشنی بی‌پایان و جایگاه اورمزد است.
اَنَغران ایزد روشنی بی‌پایانی‌ست که در بهشت و در محضر اورمزد و امشاسپندان یافت می‌شود.
از دیگر ایزدان می‌توان به ایزد زامیاد اشاره کرد که ایزد زمین است و گاه‌به‌گاه او را برابر با سپندارمزد می‌دانند.
ایزد نَریوسَنگ پیام‌آور اورمزد و نمونه‌ای کامل از مردانگی‌ست و اوست که نطفه گیومرت، پیش‌نمونه انسان را نگه‌داری کرده است.
ایزد اشتاد هم نمادی زنانه دارد و در عین حال نماد عدالت نیز هست. او راهنمای موجودات مینوی و موجودات این جهانی‌ست و همکاری زامیاد و امرداد امشاسپند محسوب می‌شود.
اریامن یا ایرامان ایزدی است که نامش با دوستی و آرامش پیوند خورده است. او را نخستین پزشک مینوی می‌دانند که در مقابل دردهای بیشماری که اهریمن نازل می‌کند، همواره درمانی به همراه خود دارد.
نام ایزد رام معنی آرامش می‌دهد و در متون مختلف گاهی با ایزد وای یکسان و گاهی مستقل از او شناخته می‌شود.
بیست‌ویکمین روز از هرماه به این ایزد اختصاص دارد و از یاران بهمن امشاسپند محسوب می‌شود.
دهمان‌‌‌آفرین ایزدی‌ست که اموالی که با تلاش به دست می‌آیند را نگهبانی می‌کند. او نیایش‌ها و خواسته‌ها را به سرانجام می‌رساند و همکاری شهریور دانسته شده است. او نماینده دعاهای نیک مردمان خوب است.
معرفی کمالگان؛ دیوهایی که در تضاد با امشاسپندان قرار می گیرند، کدام‌اند؟
پایان پیام
نویسنده: کیمیا قنبری
